Sốt xuất huyết vẫn đang “nóng”

Mặc dù tình hình sốt xuất huyết có vẻ im ắng, nhưng thực tế nó vẫn diễn ra “sốt, nóng” và đang có “chiều hướng đi ngang”, như lời của một chuyên gia y tế dự phòng. Về vấn đề này, chúng tôi có cuộc trao đổi với TS.BS. Nguyễn Vũ Thượng – Viện phó Viện Pasteur TP.HCM.

TS.BS. Nguyễn Vũ Thượng

Tình hình sốt xuất huyết ở các tỉnh thành phía Nam, đặc biệt là ở TP.HCM, đang diễn tiến như thế nào? Có nghiêm trọng không?

Tính đến tuần 38/2017, khu vực phía Nam đã ghi nhận 55.550 ca mắc sốt xuất huyết Dengue (SXHD). So cùng kỳ 2016, số ca mắc tăng 31%. Sự gia tăng ca mắc SXHD diễn ra hầu hết ở các tỉnh thành khu vực phía Nam nhưng tập trung nhiều ở các tỉnh/thành công nghiệp có tốc độ phát triển đô thị hóa và giao lưu cao, đặc biệt nơi có sự biến động lớn về dân cư (di cư và nhập cư).

Một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu trực tiếp gây nên dịch sốt xuất huyết hiện nay chính là mật độ muỗi và lăng quăng. Qua điều tra của Viện Pasteur TP.HCM, số lượng vật chứa có lăng quăng trên địa bàn còn rất cao. Các ổ chứa lăng quăng chính rất đa dạng, thay đổi theo từng địa bàn, bao gồm các loại chính sau: (1) vật chứa nước sinh hoạt (lu, hồ, khạp, hầm nước) trong nhà và khu chung cư cao tầng; (2) vật chứa nước linh tinh như bình hoa, chậu kiểng, chân chén, bát nhang ngoài trời; và (3) vật phế thải gồm vỏ xe, vỏ dừa, lon nước, chai lọ, vỏ hộp cơm nhiều ở xung quanh vườn, nhà, bãi đất trống, công trình xây dựng. Ngoài ra, còn có nhiều tấm bạt che đậy ngoài trời vô hình trung tạo những chỗ lõm chứa nước cho muỗi vằn sinh sản. Nhìn chung, các vật dụng có khả năng chứa nước, đọng nước (dù là nước mưa hay nước máy) đều là nơi muỗi vằn có thể sinh sản, nhất là còn đang trong mùa mưa như hiện nay. Đó là mối nguy lớn khiến cho tình hình sốt xuất huyết sắp tới có thể tăng cao hơn.

Dịch sốt xuất huyết bùng phát là do đến chu kỳ hay do nguyên nhân nào khác? Phòng chống dịch của chúng ta đã có hiệu quả?

Sự gia tăng ca mắc SXH xảy ra khi có sự thay đổi của 1 trong 4 yếu tố (tác nhân gây bệnh, véc tơ truyền, khối cảm thụ và biện pháp phòng chống) theo hướng bất lợi. Sự chuyển đổi chủng gây bệnh, số người chưa có miễn dịch với chủng này tăng, nên tăng nguy cơ mắc bệnh.

Mùa mưa đến sớm hơn mọi năm, gia tăng nóng ẩm tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi vằn sinh sản và phát triển. Trong khi đó, các vật chứa (nước) nguy cơ chưa được dọn dẹp, là nơi lý tưởng cho muỗi vằn sinh sản. Mỗi muỗi cái có thể đẻ 4 – 5 lần; mỗi lần 100 – 200 trứng, vốn có sức chịu hạn cao, có thể tồn tại qua mùa khô. Do vậy, mật độ muỗi cao hơn bình thường, ngay từ đầu năm.

Quần thể miễn dịch cũng có thay đổi do quá trình đô thị hóa và giao lưu đi lại cao. Vấn đề toàn cầu hóa, giao thương, đi lại là điều kiện tất yếu trong phát triển kinh tế xã hội. Do đó, việc di biến động dân cư vô hình trung giúp mang mầm bệnh SXH đến một nơi mới, hoặc ngược lại, người chưa có miễn dịch đến nơi có lưu hành bệnh SXH đều dẫn đến khả năng bùng phát dịch SXH.

Sự gia tăng này nằm trong xu hướng chung của thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới – WHO, số mắc SXH trong 50 năm qua đã gia tăng gấp 30 lần và lan rộng ở 128 quốc gia trên thế giới với 3,9 tỉ người (hơn 40% dân số toàn cầu) có nguy cơ mắc bệnh. Hàng năm, có 390 triệu người nhiễm bệnh, 96 triệu trường hợp có triệu chứng. Theo thống kê trên thế giới, SXH năm này cao hơn năm trước. Cứ mỗi 10 năm, số mắc SXH lại gia tăng gấp đôi. Việt Nam không là ngoại lệ, không khác biệt so với thế giới và mọi năm.

Trong các tuần gần đây, tình hình mắc SXHD tại miền Nam đang chững lại.

Kết quả đó là nhờ vào sự nỗ lực của chính quyền các cấp, Y tế địa phương và nhất là người dân tại khu vực phía Nam. Các biện pháp phòng chống SXH đã được địa phương triển khai như mọi năm nhưng quyết liệt, đồng bộ hơn, kiên trì hơn gồm: (1) triển khai chiến dịch diệt lăng quăng thường xuyên, định kỳ và đẩy mạnh truyền thông trên phương tiện truyền thông đại chúng, cộng tác viên vãng gia thường kỳ để tuyên truyền và vận động hộ gia đình diệt lăng quăng tại nhà; (2) tổ chức phun hóa chất diệt muỗi tại chỗ dịch để ngăn chặn ngay việc lây lan bệnh từ muỗi sang người khác; (3) phát hiện ca bệnh sớm để xử lý kịp thời không thể lây lan thành dịch.

Đoàn cán bộ y tế kiểm tra môi trường ở Đồng Nai

Tuy nhiên, miền Nam hiện đang vào đỉnh điểm mùa mưa và số ca mắc SXHD vẫn dừng lại ở mức cao, do đó nguy cơ SXHD sẽ gia tăng trở lại là hoàn toàn có thể nếu không kiên trì triển khai những hoạt động phòng, chống hiệu quả vừa qua.

Ông có khuyến cáo gì cho người dân lúc này?

Hiện nay, biện pháp PCSXH chủ yếu là diệt lăng quăng, diệt muỗi và công tác này cần được các hộ gia đình thực hiện thường xuyên, liên tục hàng tuần.

Việc kiểm tra và diệt lăng quăng hàng tuần cũng cần được thực hiện tại các cơ sở làm việc, học tập, các khu công nghiệp, nơi vui chơi giải trí, nơi tụ tập đông người…

Mọi người có thể chung tay cùng ngành Y tế thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh như sau:

Hãy dành 10 phút mỗi tuần để kiểm tra và loại trừ lăng quăng trong và ngoài nhà. Cụ thể:

– Kiểm tra, phát hiện và diệt lăng quăng trong các dụng cụ chứa nước sinh hoạt bằng cách thường xuyên thau rửa, đậy nắp kín các lu, khạp…

– Thường xuyên thay nước ở các bình bông, thả muối vào bát nước kê chân chạn…

– Loại bỏ các vật liệu phế thải, hốc nước tự nhiên, không để lăng quăng phát triển, nguy cơ lan truyền bệnh SXHD.

Hãy tự bảo vệ để không bị muỗi chích:

– Ngủ mùng kể cả ban ngày.

– Mặc quần, áo có màu sáng, dài tay.

– Sử dụng kem thoa chống muỗi ở những vùng da trên cơ thể không được quần, áo che phủ.

– Hãy phối hợp với Y tế trong phun hóa chất diệt muỗi phòng bệnh SXH

– Hãy đến cơ sở y tế gần nhất khi bị sốt.

Nguyễn Hưng (thực hiện)

Nguồn: SKDS

Chưa có bình luận.