Bạn vừa được chẩn đoán mắc SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth – Tăng sinh vi khuẩn ruột non)?
Hoặc bạn nghi ngờ bản thân đang gặp phải tình trạng này?
Một trong những câu hỏi phổ biến nhất khi tìm hiểu về SIBO là:
“Tôi có cần kiêng đường hoàn toàn không?”
Đường có thật sự “nuôi” vi khuẩn gây bệnh? Còn đường “tự nhiên” thì sao – có vô hại không? Và nếu tôi vẫn thèm ngọt, đó là do tâm lý hay do sinh lý?
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ:
Mối liên hệ giữa SIBO và đường
Lý do vì sao đường làm nặng thêm triệu chứng
Cách quản lý cơn thèm ngọt
Vai trò của chế độ ăn ít FODMAP, và khi nào cần xét nghiệm SIBO
1. SIBO là gì?
SIBO là tình trạng vi khuẩn phát triển quá mức trong ruột non – nơi bình thường có rất ít vi khuẩn so với ruột già.
Khi vi khuẩn “đi lạc” đến ruột non và sinh sôi, chúng lên men carbohydrate (đường) mà bạn ăn vào, sinh ra khí hydro và metan → gây ra hàng loạt triệu chứng khó chịu.
🔍 Triệu chứng thường gặp
Đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu
Đau bụng, chuột rút
Tiêu chảy hoặc táo bón (hoặc luân phiên cả hai)
Buồn nôn, cảm giác no nhanh
Mệt mỏi, sụt cân, kém hấp thu dưỡng chất
Lưu ý: Các triệu chứng này dễ nhầm với IBS (Hội chứng ruột kích thích) hoặc các rối loạn tiêu hóa khác. Vì vậy, cần được bác sĩ tiêu hóa xác định chính xác bằng xét nghiệm hơi thở chuyên biệt.
2. Vì sao đường làm nặng thêm SIBO?
Khi bạn ăn đường (từ cơm, bánh, trái cây, hay đồ ngọt), vi khuẩn trong ruột non lên men và sản sinh khí.
Khí này gây chướng hơi, đau, rối loạn nhu động ruột – chính là các triệu chứng đặc trưng của SIBO.
Đặc biệt:
Sucrose (đường ăn)
Fructose (trong mật ong, trái cây, siro ngô, agave)
→ Là “nhiên liệu yêu thích” của vi khuẩn gây SIBO.
⚡ Các nguồn đường “ẩn” dễ bị bỏ qua:
Nước sốt salad, nước chấm, nước mắm pha sẵn
Gia vị, nước uống đóng chai
Đồ ăn nhẹ “healthy” nhưng có thêm mật ong, syrup
Sữa hạt pha sẵn
3. “Thèm đường” – Không chỉ là do ý chí yếu
Nhiều bệnh nhân chia sẻ: “Biết đường khiến tôi khó chịu, nhưng vẫn rất thèm!”
Đó là hiện tượng sinh lý thật sự, chứ không phải do “thiếu kiên trì”.
Các lý do bao gồm:
Vi khuẩn ruột điều khiển cảm giác thèm ăn: chúng “gửi tín hiệu” khiến não bạn muốn ăn đường để nuôi chúng.
Mất cân bằng đường huyết: do kém hấp thu, rối loạn insulin.
Hiệu ứng dopamine: đường kích thích trung tâm khoái cảm, tạo cảm giác dễ chịu tạm thời.
👉 Hiểu được cơ chế này giúp bạn kiên nhẫn hơn khi giảm đường – vì bạn đang chiến đấu với cả một “đội quân vi khuẩn”, không chỉ là bản thân mình.
4. Đường “tự nhiên” có an toàn hơn không?
Không hẳn.
Ngay cả mật ong, đường dừa, siro cây phong, agave… vẫn chứa fructose hoặc sucrose – chất lên men mạnh.
Vì vậy, trong giai đoạn điều trị SIBO, nên giảm hoặc loại bỏ tất cả các loại đường bổ sung, kể cả “tự nhiên”.
5. Rượu và SIBO: Kẻ thù thầm lặng
Rượu có thể:
Gây rối loạn nhu động ruột
Làm tổn thương niêm mạc ruột
Giảm miễn dịch đường ruột
Và tất nhiên, nuôi vi khuẩn gây bệnh
Đặc biệt nên tránh:
Cocktail, bia, rượu vang ngọt, cider
Nếu muốn, rượu vang khô hoặc vodka có thể dùng rất ít, chỉ sau giai đoạn điều trị chính.
Nhưng nhìn chung, tránh rượu hoàn toàn trong thời gian điều trị là lựa chọn khôn ngoan.
6. Còn các “đường ăn kiêng” thì sao?
Các loại đường cồn (sugar alcohols) như:
Xylitol
Erythritol
Sorbitol
Mannitol
→ Thường có trong thực phẩm “không đường”, “ăn kiêng”.
Tuy nhiên, chúng hấp thu kém ở ruột non, nên bị vi khuẩn lên men → gây đầy hơi, chướng bụng, đặc biệt ở người bị SIBO.
Do đó, cũng cần tránh trong giai đoạn đầu điều trị.
7. Chế độ ăn ít FODMAP – Giải pháp tạm thời
FODMAP = nhóm carbohydrate lên men (gồm fructose, lactose, polyols…).
Khi giảm FODMAP, bạn cắt nguồn “thức ăn” của vi khuẩn, giúp giảm triệu chứng.
Tuy nhiên:
Đây không phải cách chữa SIBO mà chỉ là giải pháp tạm thời (4–6 tuần).
Áp dụng lâu dài có thể gây thiếu chất và rối loạn hệ vi sinh.
Sau 6 tuần, nên tái đưa dần các thực phẩm dung nạp tốt để phục hồi hệ vi khuẩn đường ruột lành mạnh.
8. Chế độ ăn nguyên tố (Elemental Diet)
Áp dụng trong trường hợp SIBO nặng, kháng trị hoặc không dung nạp thuốc.
Đây là chế độ lỏng hoàn toàn, gồm các dưỡng chất hấp thu trực tiếp, không cần lên men → khiến vi khuẩn “đói”.
Nghiên cứu (Pimentel, 2004): 80% bệnh nhân SIBO cải thiện sau 2 tuần.
Khí hydro và metan giảm rõ rệt.
Chỉ nên thực hiện dưới giám sát bác sĩ chuyên khoa.
9. Phân biệt SIBO với không dung nạp lactose/sucrose
Không dung nạp lactose/sucrose: do thiếu men tiêu hóa → đường không được hấp thu → gây đầy hơi.
SIBO: vi khuẩn ở ruột non lên men các đường này → tạo khí sớm hơn.
Vì triệu chứng giống nhau, nên xét nghiệm SIBO bằng test hơi thở là bước đầu tiên giúp xác định đúng nguyên nhân.
10. Kế hoạch phục hồi SIBO (3 giai đoạn)
Giai đoạn Thời gian Mục tiêu Biện pháp chính
1 Kiểm soát triệu chứng Tuần 1–6 Giảm vi khuẩn và lên men Loại bỏ đường, rượu, FODMAP cao
2 Chữa lành đường ruột Tuần 6–12 Hồi phục niêm mạc, giảm viêm Tái đưa dần carb dung nạp, thực phẩm lên men nhẹ
3 Duy trì lâu dài Sau 12 tuần Ổn định hệ vi sinh Ăn thực phẩm tự nhiên, hạn chế đường tinh luyện
💡 Kết luận
Đường là nguồn “nhiên liệu” chính cho vi khuẩn gây SIBO.
Giảm đường trong giai đoạn điều trị giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ phục hồi.
Sau điều trị, bạn không cần kiêng tuyệt đối, chỉ cần quản lý lượng đường bổ sung và chọn nguồn tự nhiên phù hợp.
Nếu bạn đang gặp triệu chứng đầy hơi, chướng bụng, hoặc nghi ngờ SIBO – hãy trao đổi với bác sĩ và cân nhắc xét nghiệm hơi thở.
Đội ngũ tận tâm tại Trung tâm xét nghiệm hơi thở tập hợp những chuyên gia, bác sĩ có hơn 25 năm kinh nghiệm trong việc điều trị SIBO, IBS (Hội chứng ruột kích thích), IBD (Bệnh viêm ruột) và các vấn đề tiêu hóa phức tạp khác. Các bác sĩ tham dự tất cả các hội thảo SIBO thế giới hàng năm và cập nhật những nghiên cứu mới nhất.
Các phòng khám IBS và SIBO cũng rất vui lòng cung cấp các cuộc gọi khám miễn phí để xem chúng tôi có thể giúp bạn như thế nào – vui lòng truy cập trang web tại đây hoặc gọi số hotline 0823932828 (zalo) và 0852892828 (zalo) để có thể được TS.BS Trần Việt Hùng, chuyên gia Nội soi tiêu hóa tư vấn miễn phí.
Trung tâm xét nghiệm hơi thở là đơn vị cung cấp xét nghiệm hơi thở SIBO không xâm lấn, giúp xác định chính xác tình trạng của bạn.
📍Tóm tắt nhanh:
Đường (kể cả tự nhiên) → nuôi vi khuẩn → tăng triệu chứng SIBO
Rượu & đường cồn → cũng cần tránh
Ăn ít FODMAP 4–6 tuần → giảm triệu chứng
Phục hồi dần thực phẩm để nuôi hệ vi sinh lành mạnh Kết hợp bác sĩ chuyên khoa để đạt kết quả bền vững.
Yhocvn.net
Chưa có bình luận.
