Theo đánh giá của các chuyên gia, trong các chủng cúm, cúm A H3N2 là một trong những chủng virus cúm nguy hiểm nhất đến thời điểm hiện tại. Đặc tính của cúm A H3N2 có thể gây ra những chứng nguy hiểm tỷ lệ tử vong cao nếu đồng thời mắc các bệnh lý về hô hấp khác do đó người dân cần nắm bắt được đặc tính của loại cúm này để phòng ngừa, bảo vệ sức khoẻ bản thân, gia đình và cộng đồng.
H3N2 là một chủng virus phân nhóm cúm A của virus Influenza gây bệnh cúm và biến chứng nguy hiểm ở người. Virus H3N2 không chỉ lây nhiễm cho người mà còn lây nhiễm cho gia súc và gia cầm gồm chim và lợn. Quá trình lây nhiễm, virus đã biến đổi thành nhiều chủng khác nhau. Lịch sử đã ghi nhận những năm virus cúm H3N2 hoành hành hàng triệu người đã phải nhập viện với những biến chứng nặng nề, nhiều trường hợp tử vong.
Virus cúm (H3N2) cấu thành từ hai gen virus cúm A là H3 Hemagglutinin và N2 neuraminidase từ virus H2N2 năm 1957. Do đó các nhà khoa học đã đặt tên H3N2 là sự kết hợp của hai loại protein bề mặt hemagglutinin (H) và neuraminidase (N). Bằng cách tái tổ hợp, virus H3N2 trao đổi gen cho protein bên trong với các phân nhóm cúm khác.
Nguồn gốc xuất phát cúm H3N2 từ Hoa Kỳ
Cúm A H3N2 được ghi nhận lần đầu tiên ở người tại Hoa Kỳ (Mỹ) vào tháng 9/1968 sau đó lan rộng ra các lục địa khác. Số người tử vong do đại dịch cúm H3N2 ước tính là 1 triệu người trên toàn cầu và khoảng 100.000 người ở Hoa Kỳ. Hầu hết các trường hợp tử vong do virus H3N2 chủ yếu ở đối tượng có nguy cơ cao đặc biệt là người từ 65 tuổi trở lên.
Sau đó, chủng cúm A/H3N2 tiếp tục lưu hành trên toàn thế giới dưới dạng virus cúm theo mùa song song với 3 chủng cúm phổ biến khác gồm A/H1N1, B/Yamagata và B/Victoria. Theo số liệu điều tra dịch tễ, bệnh cúm do virus H3N2 chiếm ưu thế và đạt đỉnh trong mùa cúm 2017/2018. Các mùa cúm bị chi phối bởi H3N2 thường nghiêm trọng hơn, đặc biệt ở các nhóm nguy cơ cao như người cao tuổi, phụ nữ đang mang thai, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi…
Dữ liệu thống kê của CDC Hoa Kỳ mùa cúm 2017/2018 cho thấy có 808.129 trường hợp nhập viện liên quan đến cúm trên khắp quốc gia, khi chủng cúm H3N2 chiếm ưu thế, khoảng 643 trẻ em tử vong, chủ yếu do trẻ chưa được tiêm chủng.
So sánh với mùa cúm 2019/2020 có 404.646 trường hợp nhập viện liên quan đến cúm khi cúm B và H1N1 chiếm ưu thế trong đó 434 ca tử vong ở trẻ em. Số liệu thống kê trên cho thấy chủng cúm H3N2 gây ra những hậu quả nghiêm trọng hơn.
Nguyên nhân mắc cúm A/H3N2 do tiếp xúc với người hoặc vật đang nhiễm virus A/H3N2 như tiếp xúc trực tiếp, ôm hôn, quan hệ tình dục… Tương tự, các đồ vật có chứa virus cúm A/H3N2 khi tiếp xúc như bàn, ghế, tủ, giường, chăn màn… virus sẽ di chuyển đến tay, tiếp xúc với mũi, mắt, miệng rồi xâm nhập vào đường hô hấp (phổi) và gây bệnh cúm mùa.
Đến thời điểm hiện tại, virus cúm H3N2 vẫn đang là mối đe dọa toàn cầu, Việt Nam cũng không ngoại lệ, cúm mùa xảy ra quanh năm. Theo Bộ Y Tế, dịch cúm mùa thường lan rộng vào mùa thu và đạt đỉnh điểm trong những tháng đông. Tuy nhiên cúm mùa có thể tiếp tục xuất hiện vào mùa xuân, những thời điểm bất thường có thể kéo dài đến tháng 5. Vì vậy Cục Y tế dự phòng (VNCDC) khuyến cáo người dân cần duy trì tiêm cúm hàng năm để bảo vệ sức khoẻ. Đến thời điểm hiện tại, chủng cúm A/H3N2 vẫn đang là một chủng cúm phổ biến do đó người dân cần chủ động dự phòng, tạo miễn dịch cộng đồng đẩy lùi bệnh cúm bảo vệ sức khoẻ.
Các chuyên gia khuyến cáo cúm mùa A H3N2 là loại bệnh phổ biến, ai cũng có thể mắc phải. Những đối tượng có nguy cơ cao gồm trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, người già trên 65 tuổi, phụ nữ mang thai và sau sinh, người có hệ miễn dịch yếu, bệnh nhân HIV, bệnh nhân ung thư, người mắc các bệnh mạn tính như phổi tắc nghẽn mãn tính COPD, hen suyễn, thận, tim mạch, tiểu đường, bệnh gan, người làm việc tại môi trường đông người như bệnh viện, trường học, công sở…
Virus cúm lây nhiễm rất cao và lây truyền trực tiếp rất nhanh từ người sang người thông qua đường hô hấp, thậm chí có thể tạo thành đại dịch. Khi người bệnh ho, hắt hơi,… dịch tiết mũi họng và các giọt nước bọt mang theo virus bay vào không khí, người lành hít phải sẽ bị nhiễm bệnh… Đây là nguyên nhân khiến cúm dễ lây lan ở nơi tập trung đông người. Tỷ lệ tấn công của bệnh cúm là 5-10% ở người trưởng thành và 20-30% ở trẻ em. Trong các vụ cúm hàng năm, 5-15% dân số bị nhiễm khuẩn đường hô hấp trên. Đặc biệt, trong điều kiện thời tiết lạnh và ẩm thấp, tế bào đường hô hấp của người dễ bị tổn thương, làm tăng tính cảm nhiễm với bệnh. Do đó, mỗi người dân cần chủ động dự phòng, tạo miễn dịch cộng đồng để phòng ngừa.
Triệu chứng cúm A H3N2 gồm sốt cao, ho, ho khan, chảy nước mũi/ nghẹt mũi, viêm họng, đau đầu, đau nhức cơ thể, cảm giác ớn lạnh, mệt mỏi, suy nhược cơ thể, nôn mửa, nôn khan, tiêu chảy ở trẻ nhỏ…Các chuyên gia khuyến cáo mọi người không nên chủ quan với các triệu chứng phổ biến như ho, hắt hơi dễ nhầm lẫn sang những căn bệnh lành tính như cảm lạnh thông thường.
Biến chứng cúm A H3N2 có diễn tiến nguy hiểm như sốt rất cao, tức ngực, khó thở, chụp phim phổi có thể thấy hình ảnh tổn thương phổi tiến triển nhanh, xuất hiện tình trạng viêm cơ tim, suy hô hấp, thậm chí suy đa phủ tạng và tử vong nếu không được xử lý kịp thời.
Biến chứng nguy hiểm nhất của cúm mùa là hội chứng Reye, gây sưng tấy trong gan và não. Hội chứng này thường gặp nhất ở trẻ từ 2-16 tuổi vài ngày sau khi bị cúm. Khi các triệu chứng của cúm như đang suy giảm dần, trẻ sẽ buồn nôn và nôn mửa. Tuy nhiên sau khoảng 1-2 ngày, trẻ chuyển mê sảng, co giật rồi đi dần vào hôn mê và có thể tử vong vì vậy khi thấy trẻ ho, chảy nước mũi, nôn mửa, quấy khóc…cần đưa trẻ đi khám ngay.
Bệnh cúm khi không được điều trị hoặc điều trị muộn sẽ là khởi nguồn cho các bệnh viêm phổi, viêm tai giữa, viêm cơ tim… và làm trầm trọng hơn bệnh lý đang có. Cúm cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến các đợt nhồi máu cơ tim tăng 6-8 lần, nguy cơ viêm phổi tăng 100 lần, thúc đẩy tai biến mạch máu não ở bệnh nhân xơ vữa động mạch, tăng gấp 10 lần nguy cơ nhồi máu cơ tim ở người sức khỏe bình thường, tăng gấp 8 lần nguy cơ đột quỵ.
Phương pháp chẩn đoán cúm A H3N2
Các chuyên gia khuyến cáo những trường hợp nghi ngờ mắc cúm A H3N2 cần đi khám sớm để xác định bệnh và cách ly. Các triệu chứng lâm sàng để chẩn đoán bệnh là sốt (thường trên 38oC), đau nhức cơ toàn thân, biểu hiện về hô hấp như đau họng, hắt hơi, ngạt mũi, chảy nước mũi, ho, khó thở..
Để phát hiện bệnh các bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm chuyên ngành có độ nhạy, độ đặc hiệu và chính xác cao như test nhanh kiểm tra nhanh cúm A/H3N2 có thể cho kết quả chỉ trong 1 – 1.5 giờ.
Xét nghiệm RT-PCR (Real time RT-PCR) có độ nhạy cao và đặc trưng nhất để kiểm tra virus cúm cho kết quả trong vòng 4-6 giờ, phân biệt nhanh giữa các loại cúm. Miễn dịch huỳnh quang có độ nhạy và độ đặc hiệu thấp hơn nhưng kết quả có sẵn trong vài giờ sau khi nhận mẫu. Ngoài ra có các loại xét nghiệm nhanh (RIDTs) cho kết quả trong khoảng 10-15 phút, xét nghiệm huyết…
Điều trị bệnh cúm A H3N2
Đến thời điểm hiện tại đa phần các trường hợp mắc bệnh cúm A H3N2 hay các chủng khác sẽ tự khỏi trong khoảng 1-2 tuần. Người bệnh thường được tự điều trị tại nhà, trừ trường hợp bệnh tiến triển nặng hoặc có biến chứng sẽ đến các cơ sở y tế để được chăm sóc, xác định nguyên nhân gây bệnh và điều trị thích hợp. Căn cứ mức độ diễn biến của bệnh các bác sĩ sẽ có những phương pháp điều trị khác nhau.
Với người bệnh bị cúm A/H3N2 nhưng triệu chứng chỉ ở mức độ nhẹ và không có biến chứng có thể theo dõi và chăm sóc tại nhà tuy nhiên cần đảm bảo chế độ sinh hoạt lành mạnh, khoa học, nghỉ ngơi nhiều, ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng. Uống nhiều nước, hạn chế ăn, uống các thực phẩm lạnh. Lưu ý sử dụng thuốc hạ sốt theo đúng chỉ định của bác sĩ và tuân thủ quy tắc phòng bệnh và tránh lây nhiễm. Hạn chế đến những nơi đông người hoặc tiếp xúc với nhiều người để tránh lây truyền virus cho người lành, khuyến cáo sử dụng khẩu trang y tế.
Với những bệnh nhân có biến chứng kèm các yếu tố nguy cơ cần đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám, theo dõi, xét nghiệm và chỉ định điều trị dùng thuốc kháng virus cúm sớm tránh tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng.
Giải pháp phòng ngừa cúm A H3N2 hữu hiệu nhất là tiêm vắc xin phòng cúm hàng năm kết hợp chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ dưỡng chất, tập luyện thể thao hàng ngày để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và CDC Hoa Kỳ khuyến cáo tiêm phòng cúm hàng năm ở mọi lứa tuổi, bắt đầu từ trẻ 6 tháng tuổi, đặc biệt chú trọng đến các nhóm có nguy cơ cao biến chứng. Hiện có 3 loại vắc xin phòng 4 chủng cúm A/H3N2, A/H1N1, B/Yamagata, B/Victoria dành cho trẻ em và người lớn bao gồm Vaxigrip Tetra (Pháp), Influvac Tetra (Hà Lan) và GC Flu Quadrivalent (Hàn Quốc).
BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:
Bị cúm nên uống nước gì để tăng hệ miễn dịch, cơ thể nhanh hồi phục
Cảnh báo 3 chủng virus cúm dễ lây nhiễm bùng phát thành dịch
5 sai lầm khi bị cúm khiến bệnh trở nặng, nguy hiểm sức khỏe
Yhocvn.net
Chưa có bình luận.
