Nhận biết các triệu chứng của một cơn tăng huyết áp do u tủy thượng thận
U tuỷ thượng thận là khối u tế bào ưa Chrome. Tăng huyết áp là do khối u sản xuất và phóng thích lượng lớn Catecholamin. Khối u này thường gặp ở tuỷ thượng thận nhưng cũng có cả nơi khác gần tiểu thể Zuckerkandl (ở chỗ chia đôi của động mạch chủ và những vùng phụ cận hạch giao cảm ở bụng và ngực) – thường lành tính trong đa số trường hợp
Triệu chứng lâm sàng đa dạng, phụ thuộc vào loại Catecholamin được phóng thích.
Catecholamin gồm 2 loại:
+ Norepinephrine gây tăng huyết áp.
+ Epinephrine vừa gây tăng huyết áp vừa gây tăng chuyên hoá.
Biểu hiện của cơn tăng huyết áp do u tủy thượng thận
Trong trường hợp điển hình: Bệnh nhân đang có huyết áp bình thường, đột ngột tăng huyết áp tâm thu lên gần 300mmHg, có thể tăng cả huyết áp tâm trương tương ứng. Tim đập nhanh, hồi hộp, đánh trống ngực, đột ngột đau đầu dữ dội, mặt tái xanh, đặc biệt ở chân tay có cảm giác tê, kiến bò, lạnh, buồn nôn, nôn, đau tức vùng thượng vị, hoặc cảm giác co thắt cả vùng ngực. Bệnh nhân hốt hoảng, lo lắng, cảm giác sắp chết đến nơi.
Những triệu chứng khác có thể là: phù phổi cấp, loạn nhịp tim. rung nhĩ kịch phát, ngoại tâm thu hoặc phân ly nhĩ thất. Điện tim có sóng của tăng gánh thất trái. Tăng đường huyết và đường niệu tạm thời. Cuối cơn, ra nhiêu mồ hôi, có thể đái nhiều.
Thời gian cơn từ vài phút đến vài giờ. Cơn có thể xảy ra vài ba lần trong ngày cho đến vài ba cơn trong tháng. Có thể thưa hơn. Giữa các cơn, bệnh nhân thường không có triệu chứng gì. Tuy nhiên về sau, khoảng 50% số bệnh nhân có tăng huyết áp cố định.
Ngoài ra bệnh nhân còn có thể thêm các triệu chứng: hạ huyết áp tư thế đứng do sản xuất thừa
Epinephrine, suy tim xung huyết (bệnh cơ tim do thừa Catecholamin)
Khám thực thể có thể thấy giản mạch toàn thân, ở ngoài da và kết mạc, u xơ thần kinh nhiều nơi (Multiple Neurofibromas) và những đốm café sữa. Dấu hiệu: Thất điều (Ataxia) run.
Điều kiện xuất hiện cơn: có thể cơn xuất hiện tự nhiên hoặc sau một sang chấn tâm lý (Stress) hoặc chỉ sau một gắng sức, thậm chí sau một lần đi ngoài hoặc đi tiểu, sau một cơn hắt hơi, một lần giao hợp.
Khi có nghi ngờ u tuỷ thượng thận gây tăng huyết áp nên làm test để chẩn đoán phân biệt gồm đinh lượng Catecholamin, chuyển hoá chất của Catechplamin (như VMA: Vannyl Madelic Acid) và Metanephrine, chụp X quang định vị khối u v.v…
Thuốc nào điều trị bệnh u tủy thượng thận
Điều trị u thượng thận bao gồm dùng các thuốc để khống chế huyết áp như các thuốc chẹn beta, anpha giao cảm như atenolol, metopronol, dosazoxin, prazoxin…, các thuốc chẹn kênh canxi (amlodipnie, nicardipine…); các thuốc giảm tiết catecholamines như metyrosine, trong đó thuốc chẹn anpha giao cảm là lựa chọn đầu tiên. Phẫu thuật (mổ mở hoặc nội soi) cắt bỏ u tủy thượng thận cũng được chỉ định nhằm điều trị triệt căn u tủy thượng thận.
Do có thể điều trị triệt để u tủy thượng thận nên trước bất cứ một bệnh nhân có tăng huyết áp, đặc biệt là tăng huyết áp với các tính chất như cơn tăng huyết áp dao động, trị số huyết áp tăng rất cao, cơn tăng huyết áp khó kiểm soát, tăng huyết áp ở người trẻ… đều phải tiến hành các biện pháp thăm khám và làm xét nghiệm máu, nước tiểu, chụp CT hoặc MRI để tìm kiếm, loại trừ nguyên nhân do u tủy thượng thận.
Tìm hiểu thêm về Catecholamine
Catecholamine là một nhóm các hormone tương tự nhau được sản xuất bởi tủy thượng thận, phần bên trong của tuyến thượng thận. Tuyến thượng thận nhỏ, hình tam giác nằm trên đầu của mỗi thận. Catecholamine gồm ba chất chính là dopamine, epinephrine (adrenaline) và norepinephrine. Thử nghiệm Catecholamine đo số lượng các kích thích tố trong máu và / hoặc nước tiểu.
Đáp ứng với tình trạng căng thẳng về thể chất hay tình cảm Catecholamine được phóng thích vào máu. Hormon giúp truyền xung động thần kinh trong não, làm tăng glucose và giải phóng axit béo để tạo ra năng lượng, làm dãn phế quản, và làm dãn đồng tử. Norepinephrine làm co thắt mạch máu, tăng huyết áp, và epinephrine gia tăng nhịp tim và sự trao đổi chất. Sau khi hoàn thành các tác động, các kích thích tố được chuyển hóa thành các hợp chất không hoạt động. Dopamine trở thành homovanillic acid (HVA), norepinephrine phá vỡ thành normetanephrine và acid vanilmadelic (VMA), và epinephrine trở thành metanephrine và VMA. Cả hai kích thích tố và các chất chuyển hóa của chúng được bài tiết trong nước tiểu.
Bình thường, catecholamine và các chất chuyển hóa của nó có mặt trong cơ thể một lượng nhỏ, dao động tăng chỉ thấy rõ trong và ngay sau khi có tình trạng căng thẳng. Tuy nhiên Pheochromocytomas và các khối u thần kinh nội tiết khác sản xuất số lượng lớn catecholamine, kết quả là nồng độ các kích thích tố và các chất chuyển hóa của chúng tăng lên rất nhiều trong máu và nước tiểu. Điều này có thể làm cho kinh nguyệt kéo dài hoặc đợt tăng huyết áp, có thể dẫn đến nhức đầu nặng. Các triệu chứng khác của catecholamine gây ra bao gồm đánh trống ngực, vã mồ hôi, buồn nôn, lo lắng, và ngứa ran ở chi.
Yhocvn.net
Chưa có bình luận.
