Chàm là một căn bệnh phổ biến đặc trưng bởi mụn nước tập trung thành đám hình tròn, hình oval vì vậy thường gọi là chàm đồng tiền hoặc chàm đồng xu. Bệnh liên quan đến suy giảm chức năng hàng rào bảo vệ da, gây ngứa ngáy, khó chịu ảnh hưởng đến các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Chàm đồng xu xảy ra ở cả hai phái ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên phổ biến ở nam nhiều hơn nữ đặc biệt là nam giới trên 50 tuổi nghiện rượu mạn tính, phụ nữ từ 15 đến 25 tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh dao động từ 0,1% đến 9,1%.
Chàm đồng xu hay còn gọi là chàm dạng đĩa hoặc viêm da đồng tiền, là một bệnh viêm da mạn tính, đặc trưng bởi nhiều tổn thương hình đồng xu, ngứa, đôi khi rỉ dịch trong, thường găp ở tứ chi, ít gặp ở thân mình. Bệnh không lây nhiễm do đó nếu có tiếp xúc với sang thương cũng không bị lây bệnh. Hầu hết các trường hợp mắc bệnh chàm đồng xu được cải thiện đáng kể trong thời gian từ 7 đến 10 ngày sau khi điều trị, tuy nhiên thời gian thực tế phụ thuộc vào mức độ lan rộng của sang thương ban đầu.
Trên thực tế, chàm đồng xu có thể bị chẩn đoán nhầm với các tình trạng da khác như vảy nến, nấm da do triệu chứng khá tương đồng nhau. Vì vậy việc chẩn đoán chính xác bệnh là yếu tố quan trọng trong quá trình điều trị. Đặc tính của bệnh là các vết da bị viêm đỏ, ngứa, có hình tròn hoặc bầu dục, thường xuất hiện trên cánh tay và chân.
Nguyên nhân gây bệnh do các yếu tố như dị ứng, phản ứng với môi trường hoặc tình trạng da khô. Ngoài ra trong gia đình có người có tiền sử dị ứng hoặc mắc bệnh eczema có nguy cơ cao mắc chàm đồng xu. Việc chẩn đoán bệnh thường dựa vào kiểm tra lâm sàng, thử nghiệm da để xác định các yếu tố dị ứng gây ra. Đến thời điểm hiện tại, phương pháp điều trị bệnh chủ yếu là sử dụng kem corticosteroid tại chỗ, kem dưỡng ẩm và thay đổi lối sống sinh hoạt hàng ngày. Vì vậy việc phòng ngừa cần thực hiện đó là duy trì độ ẩm cho da, tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng…
Triệu chứng bệnh chàm đồng xu là các mảng chàm hình tròn hoặc hình bầu dục xuất hiện ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, thường ít xuất hiện ở mặt hoặc da đầu. Dấu hiệu đầu tiên của bệnh chàm đồng tiền thường là một nhóm các đốm nhỏ hoặc vết sưng trên da. Sau đó, chúng nhanh chóng kết hợp với nhau để tạo thành các mảng lớn hơn có kích thước từ vài mm đến vài cm. Màu sắc của chàm đồng xu có thể khác nhau, tùy thuộc vào màu da, có thể có màu hồng, đỏ hoặc nâu.
Ban đầu, những vết chàm này thường sưng tấy, phồng rộp và rỉ dịch trong hoặc dịch vàng. Vùng da xung quanh các sang thương trở nên nóng, sưng, đỏ và đau. Tổn thương da thường rất ngứa, đặc biệt là vào ban đêm. Theo thời gian, các mảng da có thể bị khô, đóng vảy, nứt và bong tróc. Các vết chàm đôi khi có thể bị nhiễm trùng gây sốt. Lúc này người bệnh cần đến gặp bác sĩ để điều trị. Sau khi thăm khám, thực hiện một số xét nghiệm giúp chẩn đoán bệnh các bác sỹ sẽ đưa ra những ra phương pháp điều trị phù hợp.
Nguyên nhân dẫn đến chàm đồng xu vẫn chưa rõ ràng tuy nhiên bệnh có thể liên quan tới những yếu tố sau dị ứng như nhiễm vi khuẩn như Staphylococcus, do tiếp xúc với các loại vải thô như len hoặc môi trường quá khô, do thường xuyên tắm bằng nước nóng, sử dụng xà phòng gây kích ứng làm khô da, do chấn thương hoặc tổn thương da như vết bỏng, vết xước hoặc vết côn trùng cắn…
Những đối tượng có nguy cơ mắc chàm đồng xu bao gồm phụ nữ từ 15 đến 25 tuổi, nam giới từ 50 đến 65 tuổi, người có bệnh hen suyễn, người đang sử dụng một số loại thuốc như thuốc kháng vi-rút, Interferon, Isotretinoin, Retinoids, Ribavirin ….
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc chàm đồng xu bao gồm tắm thường xuyên bằng nước ấm, người nghiện rượu, sử dụng mỹ phẩm, thuốc làm khô da, sống ở môi trường khí hậu quá lạnh, thời tiết hanh khô, do căng thẳng tâm lý, chấn thương da, người nghiện rượu…
Phương pháp chẩn đoán & điều trị chàm đồng xu
Các bác sĩ thường chẩn đoán chàm đồng xu bằng cách thăm khám da trên lâm sàng, thực hiện một số xét nghiệm để phân biệt với các nguyên nhân khác gây bệnh. Các xét nghiệm được chỉ định bao gồm cạo tổn thương da và nhuộm soi dưới kính hiển vi, xét nghiệm dị ứng, nuôi cấy vi khuẩn trên da, sinh thiết da…
Phương pháp điều trị chàm đồng xu chủ yếu là bảo vệ da khỏi bị thương, kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa nhiễm trùng, phục hồi hàng rào bảo vệ da tự nhiên, ngăn ngừa các đợt bùng phát trong tương lai.
Chàm đồng xu thường bắt đầu sau những vết thương nhỏ trên da vì vậy cần phải bảo vệ da cẩn thận như sử dụng găng tay để đảm bảo da không bị kích ứng do ma sát, chất tẩy rửa, dung môi, hóa chất khác hoặc ngâm nước quá nhiều. Thoa chất làm mềm da thường xuyên, thay thế xà phòng và kem dưỡng ẩm bởi chúng có thể giúp giảm ngứa, đóng vảy và khô da. Tuy nhiên chất làm mềm chỉ nên sử dụng trên vùng da không có vết thương hở để giảm khô. Lưu ý đi thăm khám tại các cơ sở y tế và thực hiện các xét nghiệm kiểm tra dị ứng để có thể phòng tránh tiếp xúc với chất gây dị ứng, thử nhiều sản phẩm khác nhau để tìm ra sản phẩm phù hợp.
Trong điều trị các bác sỹ sẽ chỉ định corticosteroid bôi tại chỗ gồm các loại kem hoặc thuốc mỡ bôi ngoài da 1-2 lần mỗi ngày trong 2-4 tuần. Steroid tại chỗ làm giảm các triệu chứng và giảm phản ứng viêm ở da. Tương tự, thuốc kháng sinh bôi tại chỗ như Erythromycin, Flucloxacillin thường được kê đơn nếu chàm đồng xu có dấu hiệu nhiễm trùng như sưng, nóng, đỏ, đau, rỉ dịch tại vị trí tổn thương.
Các phương pháp điều trị khác được chỉ định cho người bệnh mắc chàm đồng xu ở mức độ nặng hơn đó là thuốc kháng histamin đường uống làm giảm ngứa dùng vào ban đêm. Phương pháp quang trị liệu bằng ánh sáng 2-3 lần mỗi tuần trong 6–12 tuần đối với bệnh chàm đồng xu lan rộng hoặc toàn thân có tác dụng giảm viêm, giảm ngứa và cải thiện tình trạng phát ban. Corticosteroid đường uống được chỉ định cho các trường hợp bệnh chàm đồng xu toàn thân. Nếu tình trạng chàm đồng xu dai dẳng, tái đi tái lại nhiều lần có thể được bổ sung thêm bằng Methotrexate, Azathioprine hoặc Cyclosporin theo chỉ định của bác sĩ da liễu chuyên khoa và được theo dõi cẩn thận.
Ngoài những yếu tố trên, những thói quen sinh hoạt hàng ngày cần thực hiện theo chỉ dẫn của các bác sỹ có tác dụng hạn chế diễn tiến của bệnh như tắm bằng nước ấm nhưng không quá nóng, thời gian tắm không quá 15 phút. Sau khi tắm, bôi kẽm dưỡng ẩm để khóa ẩm. Mặc quần áo chất liệu mềm, thoáng khí, không mặc quần áo quá chật hoặc các loại vải gây kích ứng, khó chịu. Lưu ý không sử dụng các sản phẩm chăm sóc da, bột giặt có chứa hương liệu hoặc thuốc nhuộm. Quản lý căng thẳng thông qua thiền, yoga, gặp mặt người thân, bạn bè… Lưu ý tránh để côn trùng cắn hoặc các vật nhọn gây tổn thương da.
Trong chế độ dinh dưỡng cần tránh một số thực phẩm khiến tình trạng bệnh nặng hơn như lúa mì (thực phẩm chứa gluten), đậu nành, quả nho, bông cải xanh, trứng, sữa chua, sữa bò, phô mai, bơ, các loại trái cây sấy, các loại gia vị như quế và vani. Ngược lại cần tăng cường một số thực phẩm giúp cải thiện triệu chứng ngứa, làm dịu da, ngăn ngừa các đợt bùng phát như dầu omega-3 có trong dầu cá, dầu oliu, Beta-carotene có trong cà rốt, bí đỏ; Vitamin D có trong cá hồi, cá ngừ và cá thu, củ cải đường, yến mạch…
Các chuyên gia khuyến cáo, để phòng ngừa bệnh chàm đồng xu bùng phát người bệnh cần tuân thủ các phương pháp chăm sóc da thông minh như đã nêu trên. Lưu ý sử dụng kem dưỡng ẩm thường xuyên, thời gian tắm không quá 15 phút, sử dụng máy tạo độ ẩm vào những ngày khô lạnh, tránh các tác nhân gây dị ứng để ngăn ngừa bệnh bùng phát.
BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ
Ưu nhược điểm của peel da, những biểu hiện sau peel da
Đặc tính của bệnh da vảy cá, giải pháp hiệu quả nhất
Những biến chứng của bệnh mụn cóc, giải pháp
Chế độ dinh dưỡng khoa học trong điều trị bệnh tổ đỉa
Yhocvn.net
Chưa có bình luận.
