Củ ấu tàu, còn gọi là củ gấu tàu, là rễ củ của cây ô đầu Việt Nam, tên khoa học là Aconitum fortunei. Cây thường mọc hoang ở vùng núi phía Bắc nước ta như: Hà Giang, Lào Cai, Tuyên Quang… thường được dùng trong Đông y làm rượu thuốc để xoa bóp chữa các chứng đau, tê, nhức, mỏi. Tuy nhiên, trong thành phần của nó chứa aconitin là một chất rất độc, đặc biệt độc với tim, gây loạn nhịp tim và dễ tử vong. Liều aconitin từ 0,02-0,05 mg/kg thể trọng có thể gây chết người.
Củ ấu tàu có đặc điểm về hình thức khá đặc trưng: củ hoặc lát cắt có hình gần giống hình tam giác.
Ngộ độc củ ấu tàu thường do dùng đường ăn, uống: uống nhầm rượu xoa bóp có ngâm củ ấu tàu, chế biến món ăn (cháo ấu tầu, thịt hầm ấu tầu) với hy vọng nâng cao sức khoẻ…Có những trường hợp dùng dạng thuốc sắc để uống theo đơn của thầy lang đã gây ngộ độc.
Ngộ độc củ ấu tàu thường nguy hiểm, dễ gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
|
Hình 1. Củ ấu tàu |
Hình 2. Củ ấu tàu dạng thuốc Bắc đã gây ngộ độc nặng ở một bệnh nhân |
Biểu hiện ngộ độc củ ấu tàu
Trong những trường hợp uống nhầm rượu ngâm củ ấu tàu, hoặc bệnh nhân tự ý dùng thuốc có chứa aconitin… aconitin ngấm rất nhanh qua da và niêm mạc dạ dày, ruột để vào máu gây nên các triệu chứng như:
Về thần kinh: Đầu tiên là các rối loạn cảm giác tại chỗ, cảm giác tê ở lưỡi rồi mất hết cảm giác dẫn tới tê môi, lưỡi, họng và mặt, đôi khi gây cảm giác như đầu to ra; chân tay cũng có thể mất cảm giác; co giật thớ cơ.
Về tim mạch: Rối loạn nhịp tim là triệu chứng hay gặp và thường nặng. Là nguyên nhân chính gây tử vong và diễn biến từ vài phút đến vài giờ.
Về hô hấp: nhịp thở chậm, ứ đọng đờm dãi ở đường thở, gây khó thở, ngừng thở.
Các triệu chứng khác thường gặp là: cảm thấy lo sợ, khó chịu, buồn bã chân tay, các rối loạn thần kinh thực vật: vã mồ hôi, chảy nước dãi, buồn nôn, nôn mửa; có thể ngất, hạ thân nhiệt.
Để giúp bác sĩ nhanh chóng xác định ngộ độc, bạn cần mang theo chai rượu hoặc củ ấu tàu, hoặc thang thuốc đã hoặc chưa sắc…
Điều trị ngộ độc củ ấu tàu
Khi xác định có biểu hiện ngộ độc củ ấu tàu, bệnh nhân cần được xử lí cơ bản như các trường hợp ngộ độc khác, đầu tiên có thể gây nôn, cho uống than hoạt nếu người bệnh còn tỉnh táo, sau đó nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất. Tuyệt đối không để người bị ngộ độc ở nhà để tự theo dõi và điều trị, bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng do suy hô hấp hoặc loạn nhịp tim.
Tại bệnh viện, bác sĩ sẽ căn cứ tuỳ theo tình trạng bệnh để áp dụng phương pháp điều trị thích hợp: đặc biệt tiêm, hoặc truyền thuốc chống loạn nhịp tim, sốc điện chữa loạn nhịp tim, thở oxy, đặt ống thở, thở máy,…
Phòng tránh ngộ độc củ ấu tàu
Vì ấu tàu rất độc nên người dân tuyệt đối không tự ý sử dụng.
Tốt nhất không nên dùng phụ tử đường ăn, uống. Chỉ nên dùng ngoài (dùng trên da). Phụ tử chế (củ ấu tàu đã được chế biến với mục đích giảm độc tính) trên thực tế cũng đã từng gây ngộ độc.
Các loại rượu ngâm ấu tàu dùng để xoa bóp phải dán nhãn rõ ràng, cất giữ nơi an toàn, xa tầm tay trẻ em và để tránh nhầm lẫn khi sử dụng.
Yhocvn.net
Chưa có bình luận.
