Dị ứng thức ăn

Dị ứng thức ăn, dị ứng các loại trong cuộc sống

1/ Tổng quan

Dị ứng thức ăn hay dị ứng thực phẩm là một phản ứng của hệ miễn dịch xảy ra khi cơ thể phản ứng lại với một loại đồ ăn hoặc một chất nào đó có trong thức ăn mà nó cho là có hại. Ngay cả một lượng nhỏ thức ăn gây dị ứng cũng có thể làm xuất hiện các dấu hiệu,triệu chứng như các vấn đề về tiêu hóa, phát ban (nổi mề đay) hoặc sưng đường hô hấp. Ở một số người, dị ứng thực phẩm còn có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hoặc thậm chí là phản ứng có thể đe dọa tính mạng – sốc phản vệ.

Theo báo cáo của Học viện Dị ứng, Hen suyễn & Miễn dịch học Hoa Kỳdị ứng thức ăn ảnh hưởng đến ước tính 8% trẻ em dưới 5 tuổi và lên đến 4% đối với người lớn. Do không có cách chữa trị, chứng dị ứng thức ăn ở một số trẻ em sẽ trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian.

Rất dễ nhầm lẫn dị ứng thức ăn với một chứng bệnh phổ biến  được gọi là chứng không dung nạp thức ăn. Điểm khác biệt là chứng không dung nạp thức ănthường ít nghiêm trọng hơn và không liên quan đến hệ thống miễn dịch.

2/ Triệu chứng của dị ứng thức ăn

Đối với một số người, việc bị dị ứng với một số loại thức ăn cụ thể khá phiền phức nhưng cũng không làm ảnh hưởng quá nghiêm trọng tới sức khỏe. Tuy nhiên đối với những người có cơ địa dị ứng nặng, phản ứng dị ứng thức ăn có thể là một cơn ác mộng,thậm chí đe dọa đến tính mạng. Các triệu chứng dị ứng thức ăn thường xuất hiện trong vòng vài phút đến 2 giờ sau khi ăn thực phẩm gây dị ứng.

Các dấu hiệu,triệu chứng dị ứng thức ăn phổ biến nhất bao gồm:

• Ngứa trong miệng
• Sưng môi, mặt, lưỡi,cổ họng hoặc các bộ phận khác của cơ thể
• Phát ban, ngứa hoặc chàm
• Đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn,nôn mửa
• Thở khò khè, nghẹt mũi hoặc khó thở
• Chóng mặt, choáng váng hoặc ngất xỉu

3/ Sốc phản vệ

Ở một số người, dị ứng thức ăn có thể gây ra phản ứng dị ứng nghiêm trọng gọi là sốc phản vệ. Các triệu chứng của sốc phản vệ bao gồm:

• Co thắt và thắt chặt đường thở
• Tụt huyết áp đột ngột
• Mạch đập nhanh
• Chóng mặt, choáng váng hoặc mất ý thức
• Cổ họng bị sưng hoặc cảm giác có khối u trong cổ họng khiến bạn khó thở

Điều trị cấp cứu là rất quan trọng khi xảy ra sốc phản vệ. Nếu bệnh nhân không được điều trị kịp thời, sốc phản vệ có thể gây hôn mê hoặc thậm chí tử vong.

4/ Nguyên nhân gây dị ứng thức ăn

Dị ứng thức ăn xảy ra khi hệ thống miễn dịch xác định nhầm một loại thức ăn cụ thể hoặc một chất nào đó trong thức ăn là mộtchất xâm nhiễm gây hại cho cơ thể. Để bảo vệ cơ thể, hệ thống miễn dịch sẽ kích hoạt các tế bào giải phóng một loại kháng thể được gọi là immunoglobulin E (IgE) để vô hiệu hóa thức ăn hoặc chất có trong thực phẩm gây dị ứng (chất gây dị ứng).

Lần tiếp theo khi ăn loại thức ăn đó hoặc một loại thức ăn tương tự có chứa thành phần giống với loại thức ănbị dị ứng, kể cả khi chỉ ăn một lượng nhỏ thì các kháng thể IgE cũng sẽ cảm nhận đượcvà báo hiệu cho hệ thống miễn dịch  để giải phóng một chất hóa học gọi là histamine, cũng như các hóa chất khác vào máuCác hóa chất này chính là nguyên nhân gây ra các triệu chứng dị ứng.

Phần lớn các trường hợp dị ứng thức ăn được gây ra bởi một số protein trong:

• Động vật có vỏ giáp xác, chẳng hạn như tôm, tôm hùm và cua
• Trứng gà
• Sữa bò
• Cá
• Đậu phộng
• Đậu nành
• Các loại hạt cây, chẳng hạn như quả óc chó và quả hồ đào
• Lúa mì

5/ Hội chứng dị ứng thực phẩm-phấn hoa

Còn được gọi là hội chứng dị ứng miệng, hội chứng dị ứng thực phẩm-phấn hoa ảnh hưởng đến nhiều người bị viêm mũi dị ứng. Khi mắc bệnh này, một số loại trái cây và rau tươi hoặc các loại hạt và gia vị có thể gây ra phản ứng dị ứng khiến miệng bị ngứa ran. Trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến sưng cổ họng hoặc thậm chí là sốc phản vệ.

Protein trong một số loại trái cây, rau, hạt và gia vị gây ra phản ứng này vì chúng tương tự như các protein gây dị ứng được tìm thấy trong một số loại phấn hoa nhất định. Các triệu chứng thường khởi phát khi ăn những thực phẩm này khi chúng còn tươi,chưa được nấu chín. Tuy nhiên, khi những thực phẩm này được nấu chín, các triệu chứng sẽ ít nghiêm trọng hơn.

6/ Các bệnh phổ biến có thể gây ra các triệu chứng nhầm với dị ứng thức ăn

• Ngộ độc thực phẩm. Đôi khi ngộ độc thực phẩm có thể có các triệu chứng giống với phản ứng dị ứng thức ăn.

• Thiếu một loại enzyme cần thiết để tiêu hóa hoàn toàn một loại thực phẩm. Cơ thểcó thể không có đủ lượng enzyme cần thiết để tiêu hóa một số loại thực phẩm nhất định. Ví dụ, lượng enzyme lactase không đủ sẽ làm giảm khả năng tiêu hóa đường lactose, loại đường chính trong các sản phẩm sữa. Không dung nạp lactose có thể gây đầy hơi, chuột rút, tiêu chảy và dư thừa khí.

• Ngộ độc thức ăn do độc tính histamine. Một số loại cá, chẳng hạn như cá ngừ hoặc cá thu, không được bảo quản lạnh đúng cách,chứa nhiều vi khuẩn cũng có thể chứa lượng histamine cao gây ra các triệu chứng tương tự như dị ứng thực phẩm. Thay vì phản ứng dị ứng, đây được gọi là ngộ độc histamine hoặc ngộ độc scombroid.

• Cơ thể nhạy cảm với phụ gia thực phẩm có trong thức ăn. Một số người có phản ứng tiêu hóa và các triệu chứng khác sau khi ăn một số chất phụ gia thực phẩm. Ví dụ, sulfit được sử dụng để bảo quản trái cây khô, đồ hộp và rượu vang có thể gây ra các cơn hen suyễn ở những người nhạy cảm với phụ gia thực phẩm.

• Bệnh celiac (chứng không dung nạp gluten),nhưng bệnh này không dẫn đến sốc phản vệ. Giống như dị ứng thực phẩm, bệnh celiac liên quan đến phản ứng của hệ thống miễn dịch, nhưng đó là một phản ứng đặc biệt phức tạp hơn phản ứng của dị ứng thực phẩm.

7/ Các yếu tố nguy cơ dị ứng thức ăn

Nếu bạn rơi vào một trong các trường hợp dưới đây thì bạn đang có nguy cơ mắc phải dị ứng thức ăn cao hơn người khác:

• Lịch sử gia đình có tiền sử bị bệnh hen suyễn. Nguy cơ bị dị ứng thực phẩm nếu bệnh hen suyễn, chàm, nổi mề đay hoặc các bệnh dị ứng như sốt cỏ khô thường gặp trong gia đình.

• Bệnh hen suyễn. Hen suyễn và dị ứng thực phẩm thường xảy ra cùng nhau. Khi bị như vậy, cả dị ứng thức ăn và các triệu chứng hen suyễn có nhiều khả năng trở nên trầm trọng hơn.

• Đã từng bị dị ứng với một loại thực phẩm nào đó. Nếu đã bị dị ứng với một loại thực phẩm, có thể có nhiều nguy cơ bị dị ứng với một loại thực phẩm khác. Tương tự, nếu có các dạng phản ứng dị ứng khác, chẳng hạn như viêm mũi dị ứng hoặc bệnh chàm, thì nguy cơ bị dị ứng thực phẩm  sẽ cao hơn.

• Tuổi tác. Dị ứng thực phẩm phổ biến hơn ở trẻ em, đặc biệt là trẻ mới biết đi và trẻ sơ sinh. Khi trẻ lớn hơn, hệ tiêu hóa trưởng thành,cơ thể trẻ ít hấp thụ thức ăn hoặc các thành phần thức ăn gây dị ứng.Tuy nhiên, trẻ em thường bị dị ứng với sữa, đậu nành, lúa mì,trứng. Dị ứng nghiêm trọng hoặcdị ứng với các loại hạt và động vật có vỏ như tôm, tôm hùm,… dễ bị suốt đời.

8/ Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ sốc phản vệ

• Có tiền sử bệnh hen suyễn
• Trì hoãn sử dụng epinephrine để điều trị các triệu chứng dị ứng thực phẩm
• Nằm trong độ tuổi thanh thiếu niên trở xuống
• Không bị nổi mề đay hoặc các triệu chứng ngoài da khác

9/ Các biến chứng của dị ứng thực phẩm

• Sốc phản vệ. Đây là một phản ứng dị ứng đe dọa tính mạng.
• Viêm da dị ứng (chàm). Dị ứng thực phẩm có thể gây ra phản ứng trên da, chẳng hạn như bệnh chàm.

10/ Phòng ngừa

Cách tốt nhất để ngăn ngừa dị ứng thực phẩm là biết và tránh các loại thực phẩm gây ra các dấu hiệu,triệu chứng dị ứng. Đối với một số người, đây chỉ là một điều khá đơn giản, nhưng với những người khác để làm được điều này lại là một khó khăn rất lớn đối với họ. Ngoài ra, một số loại thực phẩm sẽ không được tiết lộ khi được sử dụng làm nguyên liệu trong món ăn.

* Nếu bạn biết mình bị dị ứng thực phẩm, hãy làm theo các bước sau

• Biết những gì bạn đang ăn và uống. Đảm bảo đọc kỹ nhãn thực phẩm.

• Nói chuyện với bác sĩ của bạn về việc kê đơn epinephrine khẩn cấp. Bạn có thể cần mang theo máy tiêm tự động epinephrine (Adrenaclick, EpiPen) nếu bạn có nguy cơ bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng.\

• Lên kế hoạch cho các bữa ăn chính và đồ ăn nhẹ trước khi rời khỏi nhà. Nếu cần, hãy mang theo một thùng lạnh chứa thực phẩm không gây dị ứng khi bạn đi du lịch hoặc tham dự một sự kiện.

• Hãy cẩn thận khi đi ăn nhà hàng. Hãy chắc chắn rằng người phục vụ hoặc đầu bếp biết rằng bạn tuyệt đối không được ăn thức ăn mà bạn bị dị ứng và bạn cần hoàn toàn chắc chắn rằng bữa ăn bạn đặt không có thức ăn đó. Ngoài ra, hãy đảm bảo rằng thực phẩm không được chế biến trên bề mặt hoặc chảo có chứa bất kỳ loại thực phẩm nào mà bạn bị dị ứng.

* Nếu con bạn bị dị ứng thực phẩm, hãy thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau để đảm bảo an toàn cho trẻ:

• Thông báo cho những người quan trọng rằng con bạn bị dị ứng thực phẩm. Nói chuyện với các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc trẻ em, giáo viên, cha mẹ của bạn bè của con bạn và những người lớn khác thường xuyên tiếp xúc với con bạn. Nhấn mạnh rằng phản ứng dị ứng có thể đe dọa tính mạng và cần phải hành động ngay lập tức. Hãy chắc chắn rằng con bạn cũng biết yêu cầu giúp đỡ ngay lập tức nếu trẻ có phản ứng với thức ăn.

• Cho con bạn đeo vòng tay hoặc vòng cổ cảnh báo y tế. Cảnh báo này liệt kê các triệu chứng dị ứng của con bạn và giải thích cách những người khác có thể sơ cứu trong trường hợp khẩn cấp

• Giải thích các triệu chứng dị ứng thực phẩm. Hướng dẫn những người lớn dành thời gian cho con bạn cách nhận biết các dấu hiệu và triệu chứng của phản ứng dị ứng.

• Viết một bản kế hoạch và những gì cần lưu ý khi chăm sóc con bạn. Kế hoạch  nên mô tả những việc cần làm khi khi trẻ bị dị ứng với thức ăn. Cung cấp một bản sao của kế hoạch cho y tá trường học của con bạn và những người khác chăm sóc,giám sát con bạn.

11/ Khi nào cần đến gặp bác sĩ

Hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa dị ứng nếu bạn có các triệu chứng dị ứng thức ăn. Nếu có thể, hãy đến gặp bác sĩ khi phản ứng dị ứng đang xảy ra.

Tìm kiếm biện pháp điều trị khẩn cấp nếu bạn phát triển bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng của sốc phản vệ, chẳng hạn như:

• Co thắt và thắt chặt đường thở
• Tụt huyết áp đột ngột
• Mạch đập nhanh
• Chóng mặt, choáng váng hoặc mất ý thức
• Cổ họng bị sưng hoặc cảm giác có khối u trong cổ họng khiến bạn khó thở

12/ Dị ứng khi tập thể dục

Ăn một số loại thực phẩm có thể khiến bạn cảm thấy ngứa, choáng váng ngay sau khi bắt đầu tập thể dục. Các trường hợp nghiêm trọng thậm chí có thể dẫn đến phát ban hoặc sốc phản vệ. Không ăn trong vài giờ trước khi tập thể dục,tránh một số loại thực phẩm nhất định có thể giúp bạn ngăn ngừa vấn đề này.

BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:

Miếng dán thần kỳ có tác dụng ngăn ngừa dị ứng thức ăn

Bật mí cách phòng bệnh viêm phổi dị ứng do Aspergillus trong mùa đông

Phương pháp đơn giản phòng dị ứng mùa đông

Ngăn ngừa dị ứng thực phẩm ở trẻ

Tiết lộ nguyên nhân không ngờ khiến nhiều người bị dị ứng

Yhocvn.net

Chưa có bình luận.