Viêm mũi xoang – Đừng để quá muộn

Trong chuyên khoa tai mũi họng, viêm mũi xoang là bệnh lý rất thường gặp, chiếm tới 20% – 25% dân số, ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống, cũng như có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như áp xe não, viêm tai giữa, viêm phế quản… Đây là thông tin được Hội Tai Mũi Họng TPHCM và các tỉnh phía Nam cảnh báo tại hội thảo về bệnh lý viêm mũi xoang mới đây.

Trở trời là viêm xoang

Vừa bước ra khỏi phòng khám Bệnh viện (BV) Tai Mũi Họng TPHCM, bà Trần Ngọc V. (53 tuổi, ngụ quận 3, TPHCM) nhăn nhó: “Cứ đau nhức mũi thế này hoài chẳng làm ăn gì được. Cứ hễ trở trời là thức trắng vì khó thở”. Được chẩn đoán viêm xoang mũi 6 năm nay, bà V. khổ sở điều trị nhưng vẫn chưa hết và trong đầu thỉnh thoảng lại thấy có tiếng kêu ve ve. Bác sĩ chuẩn đoán các niêm mạc mũi xoang ở tình trạng phù nề và quá phát. Theo bà V., đã nhiều lần bác sĩ khuyên phẫu thuật nhưng bà chưa chịu vì muốn điều trị nội khoa, song với tình trạng ngày càng nặng thêm thì sớm muộn gì cũng phải mổ.

Ghi nhận tại BV Tai Mũi Họng TPHCM, tình trạng bệnh viêm mũi xoang là khá phổ biến. Bên cạnh những bệnh nhân mới phát hiện thì cũng không ít bệnh nhân được phẫu thuật do viêm nhiễm nặng, hay phải cắt polyp mũi xoang. Theo các chuyên gia tai mũi họng, bệnh viêm xoang xảy ra quanh năm, thường gặp khi thời tiết chuyển mùa. Nguyên nhân là do thời tiết thay đổi thất thường.

Khi bị viêm mũi xoang, thông thường bệnh nhân chỉ thấy mệt mỏi, sốt nhẹ, nhưng cũng có trường hợp sốt cao (nhất là ở trẻ em). Đau vùng mặt là dấu hiệu chính, thường đau về sáng do đêm bị ứ đọng xuất tiết, đau thành từng cơn gây nhức đầu. Đau nhức nhất là vùng quanh mắt, đau thành cơn, theo nhịp mạch đập. Bên cạnh đó, bệnh nhân thường thấy ngạt, tắc mũi. Tùy theo tình trạng viêm mà tắc một hay cả hai bên, mức độ nhẹ hoặc vừa, từng lúc hay tắc liên tục gây mất ngửi, ngạt nhiều bên đau, ngạt tăng về ban đêm, chảy mũi đặc có thể mủ lẫn máu.

Theo Hội Tai Mũi Họng TPHCM, hàng năm có tới hàng trăm ngàn lượt bệnh nhân viêm mũi xoang cần điều trị. Riêng tại BV Tai Mũi Họng TPHCM, PGS-TS Trần Phan Chung Thủy, Giám đốc BV, cho biết có tới gần 20.000 lượt bệnh nhân cần nội soi để chẩn đoán viêm xoang mỗi năm. Trong đó, hơn phân nửa được xác định mắc bệnh lý viêm mũi xoang. Tỷ lệ viêm xoang ở trẻ em cũng ngày càng tăng, nhất là trẻ em dưới 6 tuổi. Theo khảo sát của BV Nhi đồng 1 TPHCM, tỷ lệ viêm xoang cấp ở trẻ dưới 6 tuổi là gần 7% trong tổng số bệnh nhi.

Rửa mũi – đơn giản mà hiệu quả

Bác sĩ Huỳnh Khắc Cường, Chủ tịch Hội Tai Mũi Họng TPHCM nhìn nhận, bệnh đường hô hấp tiến triển có thể dẫn tới viêm xoang nên cần phải có sự phòng ngừa và điều trị đúng để không bị biến chứng. Có nhiều nguyên nhân gây viêm xoang, hay gặp nhất là dị ứng môi trường, nhiễm trùng từ mũi, răng hoặc lạm dụng kháng sinh (viêm do nấm). Bệnh phát triển qua hai thời kỳ: cấp tính và mạn tính.

Viêm xoang cấp tính rất dễ nhận ra bởi sự ồ ạt của các triệu chứng: cảm cúm, nhức đầu, sổ mũi, người luôn mỏi mệt. Nếu phát hiện ở giai đoạn này, quá trình điều trị rất đơn giản. Nhưng nếu bỏ qua thì chỉ sau 2 tuần, bệnh sẽ chuyển sang mạn tính. Lúc này, bệnh phát triển âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng nào nên bệnh nhân khó nhận biết. Sau một thời gian, bệnh sẽ biến chứng ở mắt như viêm tấy ổ mắt, áp-xe ổ mắt, viêm xương sọ – mặt, viêm màng não, áp-xe não, viêm tắc xoang tĩnh mạch hang, xoang tĩnh mạch dọc, nhiễm trùng huyết. Tất cả các biến chứng đều rất nguy hiểm, cách điều trị luôn là phẫu thuật và dùng kháng sinh liều cao, gây ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe về sau.

Các thống kê trên thế giới cho thấy, cứ 10 người bị viêm xoang thì 3 người là do dị ứng. Theo PGS-TS Nguyễn Thị Ngọc Dung, Phó Chủ tịch Hội Tai Mũi Họng Việt Nam, nếu điều trị không đúng cách hoặc do cơ thể đề kháng yếu, vi trùng quá mạnh lại kháng nhiều loại kháng sinh, các triệu chứng viêm mũi xoang sẽ kéo dài và tái phát làm người bệnh thường xuyên bị viêm họng, viêm hầu họng, viêm thanh quản, viêm phế quản suyễn, nhiễm trùng răng miệng…

Để phòng ngừa viêm mũi xoang, kể cả trong giai đoạn hậu phẫu của bệnh lý viêm mũi xoang, các chuyên gia tai mũi họng cho rằng rửa mũi là cách điều trị hỗ trợ cực kỳ quan trọng loại bỏ vi khuẩn, nấm, máu tụ, vảy mũi…, giúp cho bệnh nhân ít nghẹt mũi, dễ chịu và mau hồi phục. Trong đó, theo bác sĩ Huỳnh Khắc Cường, nước muối, nước biển sâu có nồng độ phù hợp giúp thẩm thấu, không ảnh hưởng tế bào của niêm mạc mũi xoang và an toàn cho cả trẻ em và người lớn. Tuy nhiên, cần rửa mũi đúng cách và lựa chọn các sản phẩm nước muối có nồng độ phù hợp.

TƯỜNG LÂM