Thoái hóa khớp: Nguyên nhân, cấp độ, lộ trình điều trị

Nguyên nhân, cấp độ, lộ trình điều trị bệnh thoái hóa khớp

Thoái hoá khớp gối là hậu quả của quá trình cơ học và sinh học làm mất cân bằng giữa tổng hợp và huỷ hoaị của sụn và xương dưới sụn. Sự mất cân bằng này có thể được bắt đầu bởi nhiều yếu tố: di truyền, phát triển, chuyển hoá và chấn thương, biểu hiện cuối cùng của thoái hóa khớp là các thay đổi hình thái, sinh hoá, phân tử và cơ sinh học của tế bào và chất cơ bản của sụn dẫn đến nhuyễn hoá, nứt loét và mất sụn khớp, xơ hoá xương dưới sụn, tạo gai xƣơng và hốc xương dưới sụn. Thoái hóa khớp là bệnh mãn tính, có tỉ lệ người mắc bệnh khá cao, 23,3% sau 40 tuổi và khi bước sang 1 thập kỷ (trên 50) con số này có thể tăng gấp 2- 3 lần. Càng lớn tuổi, chúng ta càng đối diện với nhiều vấn đề bệnh tật nhất là khớp gối. Bệnh thường gặp ở nữ giới, chiếm 80% trường hợp thoái hóa khớp gối.

Nguyên nhân thoái hóa khớp được chia thành 02 loại:

– Thoái hoá khớp nguyên phát

Là nguyên nhân chính, xuất hiện muộn, thường ở người sau 60 tuổi, có thể ở 1 hoặc nhiều khớp, tiến triển chậm. Ngoài ra có thể có yếu tố di truyền, yếu tố nội tiết và chuyển hoá (mãn kinh, đái tháo đƣờng…) có thể gia tăng tình trạng thoái hóa.

– Thoái hoá khớp thứ phát

Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, nguyên nhân có thể do sau các chấn thương khiến trục khớp thay đổi (gãy xương khớp, can lệch…); Các bất thường trục khớp gối bẩm sinh: khớp gối quay ra ngoài (genu valgum); Khớp gối quay vào trong (genu varum); Khớp gối quá duỗi (genu recurvatum…) hoặc sau các tổn thương viêm khác tại khớp gối (viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp, lao khớp, viêm mủ, bệnh gút, chảy máu trong khớp – bệnh Hemophilie…)

Thoái hóa khớp gối chia thành 4 cấp độ

Thoái hóa khớp gối độ 1

Ở giai đoạn đầu tiên, khớp gối chưa có dấu hiệu bất thường cho thấy bị thoái hóa khớp gối. Bệnh nhân đi lại bình thường, chưa xuất hiện cơn đau khớp hoặc có thể chỉ đau khớp gối khi đứng lên ngồi xuống, ngồi xổm, lên xuống cầu thang. Khớp gối cũng chưa bị sưng và không biến dạng. Nếu chụp thêm MRI có thể thấy khớp gối gần như bình thường.

Lộ trình điều trị khớp gối ở cấp độ 1:

Nếu không có các triệu chứng bên ngoài của viêm khớp để điều trị, bệnh nhân sẽ không phải trải qua bất kỳ phương pháp điều trị nào cho viêm khớp giai đoạn 1.

Tuy nhiên, nếu bệnh nhân có khuynh hướng hoặc có nguy cơ cao, bệnh nhân nên uống thuốc bổ, chẳng hạn như glucosamine và chondroitin, hoặc bắt đầu tập thể dục để giảm nhẹ các triệu chứng thoái hóa khớp gối và làm chậm sự tiến triển của thoái hóa khớp.

Thoái hóa khớp gối độ 2

Thoái hóa khớp gối giai đoạn 2 vẫn được xem là giai đoạn nhẹ, xem trên phim X-quang có thể thấy kích thước bề mặt sụn khớp vẫn chưa có sự thay đổi nhiều. Bao hoạt dịch khớp vẫn hoạt động bình thường, cung cấp đủ dịch khớp để nuôi dưỡng sụn và bôi trơn ổ khớp, giúp các đầu xương hoạt động được trơn tru. Mặc dù vậy, bệnh nhân vẫn có thể xuất hiện một số triệu chứng như đau mỏi ở khớp gối sau khi vận động nhiều hoặc khi làm việc quá sức, làm việc sai tư thế; cứng khớp khi trời lạnh hoặc do ít vận động khớp.

Lộ trình điều trị khớp gối ở cấp độ 2:

Ở giai đoạn 2, bệnh nhân cần phải hết sức thận trọng trong quá trình sinh hoạt và lao động để tránh những tác động xấu lên khớp thúc đẩy quá trình thoái hóa khớp. Người bệnh cần xây dựng cho mình lối sống khoa học: ăn uống phù hợp; kiểm soát cân nặng tránh để tránh thừa cân; hạn chế các tư thế xấu trong sinh hoạt như ngồi xổm, quỳ lạy; tập các bài thể dục thể dục nhẹ nhàng hoặc tham gia các môn có lợi (bơi lội, tập yoga, thái cực quyền) để tăng cường sức khỏe cơ xương khớp. Người nhà nên xem thêm bài viết Hướng dẫn chăm sóc người bệnh thoái hóa khớp gối đúng cách để chăm sóc tốt cho bệnh nhân.

Thoái hóa khớp gối độ 3

Thoái hóa khớp gối tiến triển đến giai đoạn 3 thì bệnh nhân đã cảm nhận rõ những cơn đau tại khớp gối. Các lớp sụn khớp bao bọc các đầu xương bị bào mòn nhiều và khoảng không gian giữa các đầu xương bị thu hẹp thấy rõ. Khả năng đi bộ của người bệnh giảm, đi, đứng, ngồi xổm, lên xuống cầu thang cũng thấy đau. Tình trạng cứng khớp vào buổi sáng cũng xảy ra thường xuyên hơn kèm theo các đợt viêm khớp gối (sưng, đau, tràn dịch) hoặc có biểu hiện vẹo khớp gối.

Lộ trình điều trị khớp gối ở cấp độ 3:

Vào giai đoạn 3, bệnh nhân cần phải sử dụng các thuốc giảm đau, chống viêm không steroid, thuốc bôi tại chỗ hoặc tiêm corticoid nội khớp kết hợp phương pháp vật lý trị liệu cho người thoái hóa khớp gối để cải thiện các triệu chứng của bệnh này. Bên cạnh đó, chế độ ăn uống, sinh hoạt và vận động cũng phải được điều chỉnh cho phù hợp với thể trạng người bệnh lúc này.

Thoái hóa khớp gối độ 4

Thoái hóa khớp gối giai đoạn 4 là giai đoạn nặng, sụn khớp bị bào mòn và bong tróc gần như hoàn toàn để lộ đầu xương rõ rệt. Khoảng không gian chung giữa hai đầu xương thu hẹp đáng kể, gai xương ngày càng lớn, chất nhờn bôi trơn khớp giảm nên gây ra hiện tượng ma sát giữa hai đầu xương, gây đau nhức xương khớp nghiêm trọng. Người bệnh xuất hiện một loạt các triệu chứng đau nhức liên tục, cứng khớp, khó vận động khớp, khó đi lại… ảnh hưởng đến sinh hoạt. Theo thời gian, thoái hóa khớp gối có thể gây biến dạng khớp hoàn toàn, gây lệch trục khớp…

Lộ trình điều trị khớp gối ở cấp độ 3:

Thoái hóa khớp đầu gối giai đoạn 4 cần phải được điều trị tích cực bằng phương pháp nội khoa để tránh các biến chứng như hẹp khe khớp, biến dạng khớp, mất khả năng vận động khớp… Tuy nhiên, nếu điều trị nội khoa không đáp ứng có thể phải tiến hành điều trị ngoại khoa (nội soi khớp gối, đục xương chỉnh trục khớp, phẫu thuật thay khớp gối). Bệnh nhân nên cân nhắc kỹ có nên lựa chọn thay khớp nhân tạo hay không và nên tuân thủ các yêu cầu của chuyên gia, bác sĩ trong quá trình điều trị để giúp phục hồi khớp gối hiệu quả và tránh biến chứng, tái phát bệnh.

Yhocvn.net

BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:

+ Phục hồi chức năng thoái hóa khớp theo BYT

+ Thoái hoá khớp: Nghệ thuật điều trị ở trong từng chi tiết

+ Phương pháp thủy châm điều trị đau do thoái hóa khớp

+ Cofidec, celecoxib, thuốc điều trị bệnh viêm khớp, thoái hoá khớp