Tại sao bạn bị muỗi đốt nhiều hơn người ngồi bên cạnh?

85% lí do cho việc ai đó bị muỗi đốt nhiều hơn liên quan đến tính trạng di truyền của họ.

Đã bao giờ bạn phải thốt lên rằng “Tại sao muỗi, chúng cứ nhắm vào tôi?”, trong khi người ngồi cạnh bạn, cô ta chẳng có vẻ gì bị muỗi quấy rầy. Liệu có lí do nào đó cho việc bạn trở thành một mục tiêu hợp “khẩu vị” của muỗi còn người khác thì không?

Trong một thời gian dài, các nhà khoa học đã nghĩ rằng không nên tin vào những lý thuyết mang tính giai thoại như vậy. Họ nói rằng tất cả chúng ta đều có một độ hấp dẫn đối với muỗi như nhau. Sự nhạy cảm đã khiến một số người để ý hơn về điều đó, kết quả họ tự cho rằng mình là mục tiêu ưu thích của muỗi.

Tuy nhiên, một số nghiên cứu được tiến hành cẩn thận gần đây chỉ ra một kết quả khác. Có thể là trực giác của nhiều người là đúng. Không chỉ với muỗi, nhiều người cũng thể hiện khả năng là họ hấp dẫn nhiều loại côn trùng hút máu khác như rệp và một số họ ruồi trâu. Các nhà khoa học chỉ ra rằng cứ 10 người trong số chúng ta thì có 2 người bị muỗi tấn công nhiều hơn cả.

Có những lí do đằng sau sự “thiên vị” của muỗi

Tất cả những con muỗi cái đều cần hút máu để nuôi dưỡng trứng trong thời kì sinh sản. Một số loài sẽ chỉ hút máu động vật, mốt số loài nhỏ hơn nhắm vào con người. Rất khó để có thể xác định được tại sao muỗi đánh hơi ra máu của con người và phân biệt các mùi riêng biệt. Chúng ta chỉ biết rằng khi tìm kiếm bữa ăn của mình, chúng sẽ sử dụng một loạt các giác quan đặc biệt có chức năng như một máy dò độ ẩm và nồng độ CO₂ .

Muỗi có khả năng nhận diện được tới 300 hóa chất khác nhau mà hàng ngày chúng ta phát tán vào không khí. Một số “lý thuyết” truyền miệng nói rằng muỗi bị nhạy cảm với nước hoa, lượng đường trong máu hay thậm chí là màu tóc. Và nhiều người cho rằng đó cũng là nguyên nhân của vấn đề họ bị chúng tấn công nhiều hơn. Tuy nhiên, vấn đề không đơn giản như những gì giác quan của chúng ta có thể nhận diện.

Bởi có tới hơn 3.000 loài muỗi khác nhau, mỗi loài lại có một khuynh hướng bẩm sinh được định sẵn. Ví dụ, một số loài tỏ ra khá hung hăng trong khi số khác có vẻ hiền lành hơn. Có những loài muỗi thậm chí chỉ chọn chân chúng ta làm vị trí để “ăn tối“. Tất cả những gì chúng ta biết trước đây chỉ là một phần rất nhỏ cho câu trả lời tại sao một số người bị muỗi đốt nhiều hơn những người khác.

Muỗi bị hấp dẫn bởi chuyển động và mồ hôi khi chúng ta tập thể dục.

Những nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng đa phần các loài muỗi thích bóng tối, những nơi ấm áp hay có nồng độ CO₂ cao. Chúng bị hấp dẫn bởi chuyển động và hơi cồn khi chúng ta uống rượu. Một số người da mỏng hay sở hữu nhóm máu O sẽ trở thành mục tiêu ưu thích của muỗi. Và điều đặc biệt, chúng thích mồ hôi.

Mồ hôi có lẽ là hợp chất phức tạp nhất mà cơ thể con người sản sinh ra có thể thu hút sự chú ý của muỗi. Trong đó chứa những hợp chất đặc trưng cho từng người và một số khác thì được tạo nên bởi vi khuẩn trên da.

Một số loài muỗi sẽ thích mùi mồ hôi tươi. Số khác lại thích những mùi ủ lâu ngày do vi khuẩn tạo ra trên cơ thể. Tựu chung lại, khi bạn đổ mồ hôi và trong tình trạng không được sạch sẽ, bạn chính là mục tiêu lớn hơn bao giờ hết với muỗi.

Tất cả những thông tin trên sẽ cho bạn những phương pháp tương đối hiệu quả để tránh bị muỗi tấn công. Tuy nhiên, dù cho ai đó có tránh ra mồ hôi và cố gắng đứng dưới ánh sáng, nhiều người trong số họ sẽ vẫn dễ bị tấn công hơn những người khác. Có một thứ họ không thể thay đổi, đó là gen di truyền.

Gen di truyền là nguyên nhân chính cho câu hỏi tại sao muỗi đốt một số người nhiều hơn.

Nghe có vẻ vô lý nhưng đó chính là kết quả của những nghiên cứu được xác nhận nhiều lần bởi các nhà khoa học. 85% lí do cho việc ai đó bị muỗi đốt nhiều hơn liên quan đến tính trạng di truyền của họ. Nghiên cứu mới nhất về điều này được thực hiện và công bố trong tháng 4 bởi các nhà khoa học đến từ Trường Đại học Vệ sinh và Y học nhiệt đới London.

Họ đã chọn 18 cặp sinh đôi cùng trứng giống hệt nhau và 19 cặp sinh đôi khác trứng tham gia nghiên cứu. Điều này sẽ giúp mọi điều kiện được chuẩn hóa cho các nhóm đối chứng, chỉ để lại một khả năng cho sự hấp dẫn đối với muỗi đến từ gen di truyền.

Kết quả không ngoài dự đoán. Jame Logan, nhà côn trùng học dẫn đầu nhóm nghiên cứu cho biết “Các cặp sinh đôi cùng trứng có mức độ hấp dẫn muỗi tương ứng nhau. Tuy nhiên, điều này lại rất khác nhau ở những cặp song sinh khác trứng. Vì vậy, câu trả lời cho việc ai đó hấp dẫn hay không hấp dẫn với muỗi đến từ mặt di truyền”.

Muỗi chính là sát thủ hàng đầu đối với con người.

Có lẽ kết luận này sẽ khiến mọi nghiên cứu nhằm tìm ra phương pháp phòng tránh muỗi rẽ sang một hướng khác. “Nếu có thể hiểu cách các gen ảnh hưởng đến việc này, chúng ta có thể phát triển các chất đuổi muỗi mới”, Logan nói. Đây có thể là cơ sở để giải quyết rất nhiều dịch bệnh khủng khiếp mà muỗi đóng vai trò là sát thủ hàng đầu đối với con người.

Công cụ tốt nhất mà chúng ta có ngày nay để phòng tránh muỗi là DEET, một hợp chất được phát triển bởi quân đội từ năm 1952. Tuy nhiên, đáng buồn nó lại được liệt vào danh sách các độc tố thần kinh, mặc dù chỉ ở mức độ nhẹ. Permethrin, chất diệt côn trùng được sử dụng để đối phó với các dịch bệnh gây ra bởi muỗi còn tệ hại hơn nữa. Một số báo cáo mới đây khẳng định nó tiềm ẩn khả năng gây ung thư.

Chính vì vậy, những nghiên cứu về sự thiên vị của muỗi đối với một số người không chỉ để trả lời cho thắc mắc đơn giản của bạn. Nó sẽ là cơ hội để chúng ta vượt qua những rào cản trong cuộc chiến với những dịch bệnh gây ra bởi muỗi. Hơn nửa thập kỉ sử dụng DEET và Permethrin, chúng đã lộ diện là những giải pháp không hoàn hảo. “Càng tìm hiểu rõ hơn về những gì đằng sau nguyên nhân sự thiên vị của muỗi, chúng ta càng có cơ hội thiết kế những chiến lược tốt hơn để bảo vệ người dân”, Richard Pollack, nhà côn trung học, đồng thời là chuyên gia Y tế cộng đồng tại Đại học Harvard kết luận.

Nguồn: GenK