Xạ hương không đơn thuần là chất dẫn thuốc mà còn đóng vai trò quan trọng khi sử dụng trên hệ thần kinh, tim mạch, tai biến mạch máu não…
Xạ hương là gì, tác dụng của xạ hương?
Xạ hương là chất tiết từ túi thơm của hươu xạ, cầy hương hoặc một vài loại động vật có tuyến xạ khác. Con đực tiết ra chất này để quyến rũ con cái trong mùa sinh sản. Loài động vật này sinh sống rộng rãi từ vùng Siberia – Nga, đến vùng núi Hy Mã Lạp Sơn, Trung Quốc và cả ở Việt Nam.
Xạ hương là chất tiết từ túi thơm của hươu xạ, cầy hương…
Trong y học, chỉ xạ hương của hươu xạ là được sử dụng trong bào chế thuốc. Ngoài việc dùng làm thuốc, xạ hương còn được dùng trong lĩnh vực mỹ phẩm, làm chất định hương trong nước hoa…
Xạ hương tự nhiên & xạ hương tổng hợp
Xạ hương sau khi lấy từ cơ thể hươu xạ ra có màu sắc và độ quánh hơi giống mật ong, để lâu sẽ xẫm lại và kết thành khối lổn nhổn, đây gọi là xạ hương tự nhiên.
Đối với xạ hương tổng hợp, các nhà khoa học đã phân tách thành phần của xạ hương và rút ra thành phần quan trọng nhất là một chất có cấu trúc đa vòng thơm, gọi là muscone. Từ đó tổng hợp nên thành phần này để thay thế cho xạ hương tự nhiên. Tùy vào nguyên liệu, công nghệ… mà có nhiều loại muscone khác nhau.
Xạ hương nhân tạo được dùng trong ngành dược có cấu trúc phức tạp hơn và do đó khó chế biến hơn như 3-Methyl cyclopentadecanone Muscetone là loại xạ hương nguyên liệu hàng đầu trong các sản phẩm đông y điều trị đột quỵ có giá đến hơn 100,000 USD/kg.
Xạ hương dùng điều trị tai biến mạch máu não
Đột quỵ (tai biến mạch máu não), đông y thường gọi “trúng phong” là thể phong nhiệt, khác với phong hàn là trường hợp do lạnh, thường gặp vào mùa Đông. Từ xa xưa các thầy thuốc đã sử dụng những vị thuốc có tính hàn mạnh như ngưu hoàng để điều trị cho bệnh nhân đột quỵ. Vị thuốc này còn được phối hợp với các vị thuốc có công năng khai khiếu tỉnh thần để tạo thành bài thuốc.
Xạ hương dùng điều trị tai biến mạch máu não
Do có mùi thơm nên trong y học cổ truyền xạ hương có khả năng “dẫn thuốc quy đủ 12 kinh”. Tuy nhiên do có nhiều tác dụng quý khác nên vị thuốc này thường mang một vai trò quan trọng, sử dụng cho công năng trên hệ thần kinh, tim mạch chứ không đơn thuần chỉ là chất dẫn thuốc. Theo sách Bản Kinh – một trong những y văn thuộc loại cổ nhất của y học cổ truyền Trung Quốc – xạ hương “chủ trị ác khí, khử độc, trị động kinh…”.
Sách Danh y biệt lục đề cập đến việc sử dụng xạ hương lâu dài để tinh thần minh mẫn. Còn phần về xạ hương trong Bản thảo cương mục thì viết “thông các khiếu, khai kinh lạc… Xạ hương đi xuyên có thể thông các khiếu bị tắc, khai úng tắc kinh lạc. Nếu các chứng phong, chứng khí, chứng huyết, chứng đau, kinh quyết trưng hà, kinh lạc ủng bế, thông khiếu bất thông mà không dùng Xạ hương để khai thì không làm sao được”.
Tương tự, Y học cổ truyền Việt Nam đã biết và ứng dụng công năng làm tinh thần trí của xạ hương từ lâu, điển hình như trong tập Tâm đắc thần phương trong bộ Hải Thượng Y tông tâm lĩnh của danh y Hải Thượng Lãn Ông có giới thiệu nhiều phương thuốc chứa thành phần này.
Lời kết
Khoa học hiện đại đã thử nghiệm tác dụng của xạ hương và đưa ra kết luận xạ hương liều thấp gây hưng phấn hoạt động thần kinh trung ương và trí não nhưng lại gây ức chế ở liều cao (giống như bia rượu); làm giảm rõ rệt phù não, cải thiện tuần hoàn não và giúp não thích nghi với tình trạng thiếu oxy. Qua đó công nhận việc sử dụng xạ hương trong điều trị đột quỵ.
Tuy nhiên các chuyên gia cảnh báo phụ nữ có thai tuyệt đối không được sử dụng xạ hương vì gây co bóp tử cung mạnh dễ dẫn đến xảy thai…
Theo vtv.vn
Chưa có bình luận.
