Pha sai tỷ lệ oresol dễ gây ngộ độc, có khi nguy hiểm đến tính mạng

Oresol (ORS) là dung dịch thường được các bác sĩ chỉ định bù dịch trong các trường hợp trẻ bị mất nước và chất điện giải do tiêu chảy, nôn, sốt… Tuy nhiên các chuyên gia khuyến cáo nếu ORS pha sai tỷ lệ (đặc quá) có thể làm cho trẻ bị ngộ độc muối.

Trong 3 loại dịch thường dùng ORS là thông dụng nhất

Có ba loại dịch thường được dùng để bù cho trẻ khi cần thiết đó là ORS có chứa natri, kali, đường và nước; dung dịch ringer lactate chứa natri, kali, naricacbonat, H20 và dung dịch natricacbonat.

Theo đánh giá của các chuyên gia, ORS là loại thông dụng nhất do được pha thành dung dịch để cho trẻ uống, hai loại còn lại là dung dịch để truyền tĩnh mạch khi thật cần thiết. Việc bù dịch, cho dùng loại gì là do bác sĩ khám bệnh chỉ định khi trẻ bị sốt, tiêu chảy, nôn nhiều, bỏng nặng…

Trong trường hợp trẻ còn uống tốt, thường được bác sĩ chỉ định dùng ORS.

Vì sao trẻ có thể bị ngộ độc muối khi uống ORS?

Trẻ bị ngộ độc muối xảy ra khi uống phải dung dịch ORS pha quá đặc. ORS pha vào nước theo đúng quy định khi cho trẻ uống sẽ có tác dụng bù lượng nước, muối, đường đã mất.

Tuy nhiên, nếu pha không đúng quy định sẽ càng gây rối loạn nước và chất điện giải khiến tình trạng tiêu chảy hoặc sốt, hoặc nôn… càng nặng hơn. Đặc biệt trẻ có thể tử vong do mất chất điện giải, truỵ tim mạch.

Đối với người lớn khi pha quá đặc, thấy quá mặn có thể nhổ ra ngay nhưng với trẻ nhỏ vẫn uống bình thường. Điều này dẫn đến càng uống trẻ càng khát, càng khát lại càng đòi uống và được cho uống dung dịch ORS nhiều hơn, khiến trẻ rất dễ bị ngộ độc muối.

Nguy hiểm khôn lường

Khi lượng muối đi vào máu nhiều hơn bình thường, áp lực thẩm thấu của máu cao lên, nước từ trong tế bào đi ra ngoài nhiều hơn, vì thế màng tế bào sẽ bị teo lại dẫn đến hiện tượng da nhăn, môi khô, mắt trũng, niêm mạc lưỡi khô, nước tiểu ít, đặc biệt là sốt cao không rõ nguyên nhân, rối loạn nhịp thở, kèm theo các biểu hiện thần kinh nổi bật như rối loạn tri giác với các biểu hiện ngủ gà xen kẽ với từng cơn kích thích vật vã, co giật, tăng phản xạ gân xương…Nguy hiểm nhất là gây phù não cấp dẫn đến hôn mê.

Qua đó các chuyên gia khuyến cáo khi dùng dung dịch ORS để bù nước và muối cho trẻ tiêu chảy, sốt, nếu thấy các dấu hiệu như vừa nêu cần ngừng không cho trẻ uống thêm dung dịch ORS và nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện gần nhất để cấp cứu vì trẻ có thể bị ngộ độc muối do uống dung dịch ORS pha đặc quá. Đặc biệt, người nhà của trẻ hoặc cô nuôi dạy trẻ không nên cho trẻ uống tiếp dung dịch ORS khi trẻ khát, đòi uống bởi tính mạng của trẻ có thể bị đe dọa nếu tiếp tục cho uống ORS pha đặc quá.

Cách pha đúng chuẩn dung dịch ORS

Điều đầu tiên vô cùng quan trọng là cần đọc kỹ hướng dẫn cách pha của gói thuốc về lượng nước phù hợp. Đối với gói ORS hướng dẫn pha với 200ml, cần pha đủ 200ml nước; hướng dẫn pha với 500ml, phải pha đủ với 500ml nước hoặc pha 1.000ml (1 lít) phải đủ 1.000ml mới đạt nồng độ thẩm thấu phù hợp cho trẻ.

Lưu ý: Để pha đúng tỷ lệ cần phải có dụng cụ đo cốc thủy tinh 200ml có chia vạch hoặc cốc thuỷ tinh 500ml, có chia vạch, tốt nhất là cốc 1.000ml, có chia vạch.

Các chuyên gia phân tích nếu pha quá loãng giá trị cung cấp điện giải sẽ kém đi, không có tác dụng bù nước và nuối. Ngược lại nếu pha đậm đặc với ít nước sẽ khiến trẻ bị ngộ độc muối rất nguy hiểm đến tính mạng của trẻ. Trong đó cần lưu ý là không được chia gói ORS ra làm nhiều phần. Đây là cách làm sai nghiêm trọng dẫn đến sai lệch tỷ lệ các chất có trong gói thuốc ORS. Hậu quả khi uống ORS sẽ không có tác dụng chữa bệnh.

Ngoài ra khi pha ORS cần dùng nước đun sôi để nguội, khuấy tan hết hoàn toàn thuốc ORS trong nước rồi mới cho trẻ uống. Tuyệt đối không được pha thuốc với sữa, nước trái cây, không cho thêm đường hoặc các loại thuốc khác. Ngoài ra cũng không pha ORS với nước khoáng, bởi trong các loại nước khoáng đã có sẵn các thành phần muối dẫn đến làm sai lệch nồng độ của thuốc dẫn đến giảm hiệu quả của thuốc hoặc tăng khả năng ngộ độc muối. Cuối cùng không nên dùng các thực phẩm chức năng bù nước điện giải thay thế ORS.

Theo Sức khỏe đời sống