Nguyên tắc điều trị từng mức đau do ung thư bằng thuốc

Điều trị mức đau do ung thư dựa trên một loạt những kỹ thuật điều trị phù hợp với sự cần thiết của bệnh nhân. Chi tiết của từng phương pháp điều trị có thể sẽ thay đổi ở từng nước và tùy theo từng bênh nhân. Không nêu lên ở đây trường hợp đặc biệt ở trẻ em. Những nguyên tắc của phương pháp này cũng đã được ứng dụng một cách thông dụng ở Anh và Mỹ. Cần đưa phương pháp này vào chương trình rộng lớn để chăm sóc người bệnh ung thư. Hoàn toàn hết đau không phải bao giờ cũng đạt được, nhưng phương pháp này có thể đem lại cho tất cả bệnh nhân một sự giúp đỡ to lớn. Cái đau trước đây là không thể chịu nổi nhưng nay nó trở nên tốt hơn, dễ chịu hơn.

+ Làm tăng số giờ bệnh nhân ngủ được

+ Làm giảm đau trong lúc nghỉ ngơi

+ Làm giảm đau trong tư thế đứng hay trong lúc hoạt động

Điều trị từng mức đau do ung thư

Điều trị triệu chứng: – Thuốc không có thuốc phiện – Thuốc bổ trợ – Thuốc có thuốc phiện nhẹ – Thuốc có thuốc phiện mạnh – Phong bế làm mất đau tại chỗ – Lý liệu pháp – Tâm lý liệu pháp	Điều trị ung thư: – Xạ trị – Hội tiết liệu pháp – Hóa chất liệu pháp – Phẫu thuật
Đau tổn tại: Sử dụng liên tục thuốc không có thuốc phiện, thuốc bổ trợ và thuốc phiện mạnh nếu quá đau
Đau khu trú một bên: Phong bế đường dẫn truyền đau

Nếu bệnh nhân còn điều trị được, dùng những biện pháp kết hợp để điều trị như điều trị bằng thuốc, lý liệu pháp và những biện pháp tâm lý. Những biện pháp phong bế làm mất đau tại chỗ với tác dụng tạm thời cũng như tiêm vào những điểm đau lan tỏa tới và gây tê tại vùng cũng cần được đề cập đến nếu như có thể. Nhưng nếu chưa hoàn toàn làm chủ được cái đau thì phải dùng loại thuốc phiện nhẹ, mạnh và nếu thấy cần thiết thì phối hợp thêm với một loại thuốc giảm đau không có thuốc phiện và những loại thuốc bổ trợ. Khi cái đau còn khu trú ở da hay ở một bên thì kỹ thuật phá hủy thần kinh hay phẫu thuật thần kinh có thể có lợi ích lớn. Song những phương pháp nàu thường cũng không được sử dụng phổ biến.

Nguyên tắc điều trị đau bằng thuốc

–  Bước đầu tiên là nắm bắt được bệnh sử chi tiết, khám xét bệnh nhân cẩn thận để xác định nguồn gốc của đau, mức độ đau

+ Do ung thư gây ra, hoặc có liên quan đến ung thư, do điều trị ung thư hay do những rối loạn khác.

+ Do bộ phận nhận cảm đau, do bệnh thần kinh hoặc do cả hai

–  Điều trị bắt đầu bằng giải thích tỉ mỉ và thực hiện các phương pháp kết hợp thể chất với tâm lý người bệnh. Các phương pháp điều trị có dùng thuốc và không dùng thuốc.

– Dùng thuốc có tác dụng giảm đau do ung thư phải được dùng đúng liều, đúng khoảng thời gian

+ Đường uống là đường được ưa chuộng hơn cả khi dùng các thuốc giảm đau, bao gồm morphine

+ Đối với đau kéo dài, thuốc nên được dùng đều đặn theo từng khoảng thời khoảng thời gian và không phải nhất thiết chỉ dùng khi cần.

Bảng 1: Liều thuốc tương dương so với 10mg Morphine loại tiêm

Tên thuốc	Liều thuốc(mg)	Tiêm thuốc(mg)	Thời gian uống (giờ)
Codeine*	180	60	3-4
Meperidine (Demerol)	300	100	3
Morphine	45	10	3-4
Morphine (time-release) (MS Contin)	90-120		8-12
Hydrocodone (Vicodin, etc)	30	10	3-4
Oxycodone (Percodan, etc)	30	10	3-4
Oxycodone (time-release) (Oxycontin)	60		8-12
Methadone (Dolophine)	20	10	6-8
Hydromorphone (Dilaudid)	7,5	1,5	3-4
Levorphanol (Levodromoran)	4	2	6-8
Oxymorphone (Numorphan)	1	1	3-4

(* không được dùng liều cao vì gây nhiều tác dụng phụ)

– Điều trị chống đau theo bậc thang: trừ khi bệnh nhân đau nặng, điều trị ban đầu thường dùng những thuốc không có opioid và điều chỉnh liều, nếu cần thiết có thể tăng đến liều lớn nhất.

+ Nếu dùng thuốc không có opioid không đủ để giảm đau lâu hơn được khi có nên sử dụng 1 thuốc có opioid kết hợp với thuốc không có opioid.

+ Nếu khi dùng một thuốc có opioid cho trường hợp đau nhẹ đến đau vừa (ví dụ: Codein) không đủ để giảm đau trong thơi gian dài hơn, nên dùng một thuốc có opioid dùng cho trường hợp đau vừa đến đau nặng thay thế (ví dụ: Morphine)

– Đối với từng cá thể: liều đúng là liều có tác dụng giảm đau. Liều uống morphine có thể trong phạm vi ít nhất là 5mg đến liều lớn nhất 1.000mg

– Các thuốc dùng cho điều trị hỗ trợ nên được dùng đúng chỉ định, có tác dụng hiệp đồng với thuốc giảm đau hay tác dụng đối ngược. Ví dụ như thuốc an thần Seduxen tác làm tăng tác dụng thuốc giảm đau loại không phải steroid. Ngoài ra dùng thuốc điều trị các tác dụng phụ của thuốc giảm đau gây ra như táo bón do morphine, viêm dạ dày do thuốc giảm đau không phải steroid

Đối với đau do bệnh nhân thần kinh nên dùng thuốc chống trầm cảm tricyclic phối hợp hoặc một thuốc chống co giật.

– Quan tâm đến từng chi tiết: cần theo dõi đáp ứng của người bệnh, có thể thay đổi liều điều trị, thuốc khác hoặc biện pháp điều trị khác với điều trị để đảm bảo thu được hiệu quả cao nhất mà tác dụng phụ lại hạn chế ở mức thấp nhất nếu có thể.

– Đánh giá và điều trị đau do ung thư có kết quả nhất khi có sự phối hợp với các phương pháp điều trị khác như phẫu thuật, xạ trị, hoá chất, corticoides và tâm lý.

Những biện pháp điều trị ung thư khác

Không phải cái đau nào cũng đáp ứng với thuốc giảm đau một cách giống như nhau. Những phương pháp phong bế phá huy thần kinh và phẫu thuật thần kinh có thế cũng rất cần thiết và coi như là phương pháp phụ trong một số ít trường hợp. Mặc dầu là những kỹ thuật này tạo nên được giảm đau quan trọng, nhưng hiệu quả của nó không lâu bền mãi mãi. Chỉ định chính của những phương pháp này là để điều trị đau do hoạt động và có phối hợp với chèn ép thần kinh. Loại đau này không đáp ứng tốt với các loại thuốc có thuốc phiện. Phong bế phá hủy thần kinh và phẫu thuật thần kinh chỉ có thể thực hiện được bởi những nhà chuyên khoa có kinh nghiệm, ở trong bệnh viện hay trong một trung tâm chăm sóc.

Loại phong bế phá hủy thần kinh có tác dụng nhất là phong bế đám rối thần kinh giao cảm tạng. Nó có hiệu quả tới 60 đến 80% số bệnh nhân bị đau do ung thư tụy tạng và ung thư vùng thượng vị.

Nhưng loại phong bế phá hủy thần kinh sử dụng phe nol hay cồn tương đổi ít chọn lọc. Những phong bế thần kinh ngoại vi thì lại có thế gây ra những giảm sút về cảm giác và vận động hoặc rối loạn về tiết niệu và trực tràng. Phương pháp phẫu thuật thần kinh có ích hơn cả là cắt cột tủy sống xuyên da (phong bế cột tủy sống xuyên da) hoặc ngỏ (cordocomie pereutanéeou ouverte. Mặc dầu thủ thuật này có thế thực hiện được bởi cả thầy thuốc khác ngoài các nhà phẫu thuật thần kinh, thì nó cũng đòi hỏi họ phải được đảo tạo đặc biệt và phải được thực hành thường xuyên đế duy trì chất lượng kỹ thuật.

Nguyên tắc điều trị từng mức đau do ung thư bằng thuốc

Bài liên quan: Có thể làm giảm các cơn đau do ung thư không?

Yhocvn.net