Nguy cơ giun sán từ món rau hầu hết người Việt đều thích

Nguy hại khi ăn sống

Gần
đây, thông tin rau muống chẻ (rau muống bào) được một cơ sở chế biến
tại TP HCM “nhuộm” phẩm màu dùng trong công nghiệp trước khi đưa ra thị
trường tiêu thụ khiến người tiêu dùng hoang mang. Bởi lẽ, rau muống là
loại thực phẩm quen thuộc được nhiều người ưa thích trong bữa cơm hàng
ngày. Trong khi đó, bằng mắt thường, người tiêu dùng rất khó có thể phân
biệt đâu là rau muống sạch, đâu là rau muống đã “ngậm” hóa chất.

Bên
cạnh nỗi lo về mức độ độc hại của rau bị ngâm hóa chất, nhiều người còn
tỏ ra lo lắng về khả năng nhiễm giun sán gây hại từ món rau này khi ăn
sống. Chị Trần Thị Thanh Trang (trú tại phố Giảng Võ, Ba Đình, Hà Nội)
cho biết: “Ghé ăn bát bún riêu cua trước khi đến cơ quan mỗi sáng là
thói quen nhiều năm nay của tôi. Để cho món ăn thêm ngon, tôi thường ăn
kèm rất nhiều rau sống, trong đó có một ít rau muống được chẻ nhỏ. Thế
nhưng, hai hôm nay, tôi không dám ăn nữa. Một vài chị bạn tôi còn nói,
ăn nhiều rau muống chưa chín còn có nguy cơ nhiễm giun sán, nặng hơn là
bị xơ gan. Nghe cũng thấy sợ…”.

Trao đổi với PV về vấn đề này,
PGS.TS Lê Bạch Mai, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết,
việc ăn rau muống chẻ hay bất cứ loại rau sống nào, nếu không được rửa
thật sạch, nguy cơ nhiễm các loại ký sinh trùng là khá cao, nhất là đối
với các loại rau thủy sinh, trồng ở trong môi trường nước ô nhiễm, không
đảm bảo an toàn.

Theo đó, có những loại rau dễ bị nhiễm ký sinh
trùng lên đến 100% như rau xà lách, cải xoong và tỷ lệ này ở rau muống
là trên 92%. Trong đó, các ấu trùng giun như giun đũa, giun móc, giun
kim có mặt ở hầu hết các loại rau với tỷ lệ khác nhau, nhiều nhất là
trên cải xoong, xấp xỉ 100% và trên rau muống là khoảng 46%.

Ngoài
ra, trong rau muống còn chứa một loại kí sinh trùng sán lá ruột lớn có
tên khoa học là Fasciolopsis Buski. Đây là loại ký sinh trùng thường
sống trên các loại rau thủy sinh. Khi xâm nhập vào cơ thể người thông
qua con đường ăn uống, chúng có thể gây đau bụng, tiêu chảy hoặc mẩn
ngứa, dị ứng đối với người dùng.

Các loại ký sinh trùng này thường
“bám” rất sâu trong rau, nếu chỉ rửa rau bằng nước, nguy cơ sót lại là
rất lớn. Chúng chỉ thực sự bị tiêu diệt khi được nấu chín dưới nhiệt độ
cao. Do vậy, việc ăn rau muống chẻ hoặc rau chưa chín kỹ, khả năng nhiễm
giun sán sẽ tăng lên rất nhiều, ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng.

Còn
thông tin cho rằng, ăn nhiều rau muống chẻ nhiều sẽ có nguy cơ dẫn đến
xơ gan, PGS.TS Lê Bạch Mai khẳng định: Hiện nay, Viện dinh dưỡng Quốc
gia chưa có nghiên cứu nào chứng minh thông tin trên.

Lưu ý khi chọn rau muống

Theo
PGS.TS Lê Bạch Mai, rau muống là loại rau thông dụng được ưa thích
trong bữa ăn hàng ngày của hầu hết gia đình Việt với nhiều cách chế biến
khác nhau như luộc, xào, nấu, nộm hoặc ăn ghém. Rau muống chứa nhiều
vitamin, chất khoáng và chất xơ cung cấp cho cơ thể. Theo nghiên cứu,
trong 100g rau muống có 1,9-3,2g protein; 100mg canxi; 7-28mg vitamin C;
37mg phôtpho, 1,4mg sắt… Chất lignin trong xơ rau muống có tác dụng
nâng cao chức năng của các đại thực bào, do đó có thể phòng ngừa được
ung thư trực tràng.

Theo các chuyên gia, rau muống ngon nhất là
khi được trồng đúng vụ, tức là từ tháng 4 đến tháng 6. Để đảm bảo an
toàn, các chuyên gia khuyến cáo, nên chọn mua rau tại những cửa hàng rau
uy tín, đảm bảo chất lượng.

Trong quá trình chế biến, cần rửa và
ngâm rau thật kỹ để hạn chế nhiễm giun sán và tồn dư hóa chất độc hại
gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Có thể rửa bằng nước muối hoặc dụng cụ khử
độc thực phẩm chuyên dụng. Nên luộc chín trước khi ăn. Khi luộc rau, nếu
thấy nước luộc có màu xanh đậm bất thường, rau ăn có vị chát cần lưu ý
vì rau đó có khả năng nhiễm độc chì, người dùng nên cân nhắc trong việc
có nên sử dụng nguồn rau đó tiếp hay không.

Những ai không nên ăn rau muống

Trong
Đông y, rau muống có tính mát, vị ngọt, có tác dụng giải độc, sinh da
thịt, nhuận tràng, lợi tiểu, hỗ trợ chữa khỏi chứng táo bón. Tuy nhiên,
rau muống lại là món đặc biệt cần kiêng đối với những ai đang bị vết
thương hở trên da bởi chúng kích thích sản sinh tế bào gây sẹo lồi trên
da; những người bị đau, nhức khớp, bệnh gout, huyết áp cao hay những
người bị suy nhược cơ thể, đang điều trị bệnh nội khoa, ngoại khoa cũng
được khuyến cáo kiêng ăn rau muống.

Trong thực tế, bằng cảm quan
không thể xác định được dư lượng thuốc BVTV trong nông sản, trừ khi loại
hóa chất có đặc trưng hoặc tồn lưu ở mức cao. Tuy nhiên, bằng cảm quan
có thể nhận biết một số điểm do phản ứng cây trồng với hóa chất để nhận
biết sản phẩm được sản xuất theo quy trình không an toàn, lạm dụng hóa
chất: Dựa vào màu sắc (sản phẩm có màu sắc đậm hơn so với thông thường);
dựa vào hình dạng (sản phẩm to lớn bất thường hoặc có biểu hiện nhăn
nhúm, dị dạng, bóng…); dựa vào mùi vị (không giống mùi đặc trưng của sản
phẩm). Tuy nhiên, đây chỉ là kinh nghiệm, không phải là thước đo kết
luận sản phẩm có dư lượng thuốc BVTV, hóa chất vượt mức cho phép hay
không. Hiện nay, phương pháp test nhanh được các cơ quan quản lý sử dụng
phổ biến để kiểm tra là bộ Testkit Thái Lan. Tuy nhiên, thời gian xét
nghiệm còn dài (vài tiếng đồng hồ một mẫu sản phẩm) và chỉ dùng ở cơ
quan quản lý hoặc những cơ sở sản xuất lớn, chưa thể phổ biến trong dân,
vì giá thành thử mẫu cao và quy trình mất nhiều thời gian.

Việc
ngâm rau quả trong nước muối, rửa dưới vòi nước nhiều lần là biện pháp
bổ trợ rất tốt để thực phẩm an toàn hơn. Nếu ngâm rau, quả trong nước
sạch, nước muối loãng hoặc dung dịch thuốc tím 1% hoặc nước rửa rau quả
trong 25- 30 phút, sau đó rửa lại nhiều lần bằng nước sạch (nên để nước
chảy liên tục) sẽ loại bỏ một phần các vi khuẩn gây bệnh, nấm mốc và
thuốc BVTV bám trên bề mặt rau, quả. Chú ý, không nên ngâm rau, quả quá
lâu vì các chất vitamin, dinh dưỡng có thể thẩm thấu qua màng tế bào tan
trong nước. Khi nấu nên mở nắp nồi cho các loại hóa chất BVTV bay bớt
vì đa số loại thuốc BVTV bị phân hủy một phần ở nhiệt độ cao. Đối với
người tiêu dùng cũng có nhiều biện pháp để chọn rau quả an toàn như:
Chọn mua sản phẩm ở các cửa hàng có công bố nguồn gốc sản phẩm, nơi sản
xuất theo quy trình có kiểm soát; không mua những sản phẩm có hình dạng,
màu sắc dị thường, khác thường; rửa rau, quả kỹ lưỡng trước khi dùng.

Theo Gia đình