Lưu ý khi điều trị đau mắt dịch

Khi đau mắt dịch xuất hiện

Hiện tượng “đỏng đảnh thời tiết” chắc sẽ còn diễn ra trong vài tháng tới. Người ta thấy đầy đủ các thái cực nhiệt độ: giá rét, mát, nóng. Độ ẩm cũng lên đỉnh, xuống đáy…rất khó lường trước. Tựu trung lại là: tiết xuân không hề dễ chịu đối với sức khỏe con người. Nếu không nói đây là giai đoạn thử thách cam go với sự chịu đựng dẻo dai của con người Việt Nam. Các bệnh mạn tính sẽ có cơ hội quay lại hoặc nặng lên: hen, viêm mũi mùa, thấp khớp, cao huyết áp…Bệnh do virus trong tiết xuân làm người ta đang vui bỗng phải nhập viện: sởi, rubella, ỉa chảy do Rota virus, cúm… Người ta cũng không thể quên đau mắt đỏ.

Tình hình thực tế là như thế nào?

Không đáng lo ngại lắm bởi năm nay rét tương đối muộn. Nếu với độ ẩm hiện nay cộng với trời ấm hoặc nóng thì bệnh đau mắt đỏ sẽ gia tăng nhanh chóng. Trong khỏang 100 bệnh nhân đến khám mắt có chừng 10 bệnh nhân đau mắt đỏ. Ở đỉnh dịch , thông thường từ tháng 7 đến tháng 9, con số trên sẽ là 30-40/ 100 người đến khám. Giới chuyên môn chúng tôi chưa thấy có gì đáng báo động, giới truyền thông đã cảnh báo và thông tin khá nhiều đến bạn đọc rồi.

“ Biết rồi, khổ lắm, nói mãi” nên tôi chỉ xin khuyến cáo những nét chính để chúng ta có thể tự phát hiện bệnh, điều trị đúng và tránh biến chứng đáng tiếc có thể xảy ra.

Tôi có bị đau mắt đỏ hay không?

Khoảng 3-5 ngày trước khi đau mắt bạn có thể có sốt nhẹ, gai rét, đau họng, hạch trước tai hoặc hạch cằm nổi to. Thường mắt sẽ chuyển từ trắng sang đỏ rất nhanh trong vòng 24h. Ra nhiều gỉ, đặc biệt về sáng khiến mi như bị dính chặt , rất khó mở mắt. Cảm giác như có cát, sạn ở trong mắt. Nhiều bệnh nhân đến viện vì tưởng có bụi hay cát bay vào mắt. Gỉ ra nhiều khiến bệnh nhân phải lau chùi thường xuyên. Mắt thứ hai cũng viêm sau mắt thứ nhất khỏang 5 ngày. Một chu trình bệnh: khởi phát, toàn phát, lui bệnh trung bình là 10-15 ngày dù có hay không điều trị. Sau khi hết bệnh mắt sẽ trở về bình thường. Nhưng hiếm ai lại để nguyên không cần điều trị gì bởi những khó chịu do đau mắt đỏ đem lại là rất lớn, “thứ nhất đau mắt, thứ nhì nhức răng” ai cũng đồng ý như vậy.

Những thuốc nên dùng là thuốc gì?

Rửa mắt là quan trọng. Nhưng không thể bằng nước lã hay nước muối tự pha. Nước muối tự pha sẽ gây sưng phù và trầy xước cho mắt do nồng độ muối quá cao. Rửa mắt bằng nước muối 9% dạng nhỏ mắt nhiều lần trong ngày đã được giới chuyên môn khuyến cáo từ lâu. Rửa mắt làm trôi đi mầm bệnh, đẩy gỉ ra ngoài, làm ẩm và an dịu cho bề mặt nhãn cầu. Có thể rửa mắt mỗi khi thấy kèm nhèm hoặc trung bình 10 lần/ ngày.

Nước mắt nhân tạo, chất làm ẩm hay bôi trơn nhãn cầu có độ nhớt thấp cũng có thể dùng cho đau mắt đỏ với tác dụng như trên nhưng đắt tiền hơn, đem lại cảm giác dễ chịu hơn. Trên thị trường đang có: Tear Natural II, Refresh Plus, Moiture Eye.. là các sản phẩm thuộc nhóm này. Cần nói ngay là nước muối hay nước mắt nhân tạo không làm kết thúc nhanh diễn tiến của bệnh

Thông thường người dân sẽ thích dùng kháng sinh mạnh, có người còn chấp nhận để y sĩ tiêm kháng sinh vài ngày. Dân thành thị thì tự mua kháng sinh đắt tiền để tra nhỏ mắt. Thực ra kháng sinh không giết được virus gây bệnh, có chăng là diệt các vi khuẩn bội nhiễm luôn có mặt kèm với virus khi chúng hòanh hành ở kết mạc. Thái độ đúng đắn trong việc sử dụng kháng sinh trong đau mắt dịch là: dùng một kháng sinh tra nhỏ mắt phổ rộng là đủ. Thuốc nội hay ngoại tùy thuộc vào kinh tế của bệnh nhân nhưng nhìn chung các nhà sản xuất lớn về sản phẩm nhãn khoa như ALCON, SANTEN, NOVATIS bao giờ cũng cho những sản phẩm tốt, ít kích ứng, cảm giác êm diụ khi tra nhỏ. Người ta ít dùng thuốc mỡ trong giai đoạn cấp, do sẽ làm tăng cảm giác khó chịu khi viêm đang ở giai đoạn viêm và long các sản phẩm viêm: biểu mô, fibrin, xác bạch cầu, nhày nhớt…

Các thuốc được quảng cáo là để chữa đỏ mắt phần lớn sẽ không có tác dụng chữa đau mắt dịch, đặc biệt là những thuốc có chất co mạch có thể làm viêm nặng lên hoặc gây xuất huyết  kết mạc,

Các sản phẩm có cortizol, nên thận trọng!

Có quá nhiều sản phẩm không cần kê đơn mà bạn vẫn mua được ở hiệu thuốc thuộc nhóm này: Nemydexa, Clodexa, cloxit H…. Người bán hàng có thể mời chào bạn, khi đọc chỉ định cũng thấy rất có lý thế nhưng dùng nó lại không đơn giản, giống như học nghề thuốc vậy. Kinh điển các sản phẩm loại này có thể dùng để cắt ngắn đi chu trình bệnh ở giai đoạn gần lui bệnh hoặc giai đoạn có biến chứng. Bạn đừng nên tự tra nhỏ bởi chỉ có bác sĩ nhãn khoa mới biết được bạn có đúng bị đau mắt dịch không ? đang ở giai đoạn nào của bệnh, có nguy cơ biến chứng hay đang bị biến chứng gì.

Ai cũng gọi chúng là con dao hai lưỡi là lý do như vậy. Dùng đúng, khéo léo thì có lợi ngược lại thì mang hại.

Giới chuyên môn chúng tôi ưa thích những sản phẩm kết hợp một kháng sinh mạnh và một chống viêm dòng cortizol như: Tobradex, Decordex, Vigadexa…cho những bệnh nhân nhất định và hòan cảnh nhất định chứ không kê đơn hàng loạt các thuốc trên.

Những nguy cơ khi điều trị sai hoặc lạm dụng thuốc:

Những người nôn nóng , sốt ruột thường muốn khỏi bệnh nhanh. Họ tự mua, tự tra nhỏ, tự xông lá, nghe người nọ người kia bảo… làm theo. Thực tế tai họa lại hay rơi vào họ. Bỏng mắt do xông lá hay tinh dầu là chuyện hay gặp mặc dù chuyên môn đã khuyến cáo. Nhỏ cortizol tùy tiện gây loét giác mạc do Herpes hay nấm năm nào cũng làm hàng chục hàng trăm người mù lòa. Chỉ sau nhỏ 2 lọ Clodexa cũng làm bạn phát sinh bệnh glôcôm, có thể gây mù lòa, điều trị rất phức tạp và tốn kém.

Quan điểm dùng thuốc nói chung hay các thuốc có cortizol nói riêng là thận trọng và thận trọng. Dùng phải có ý kiến của chuyên môn, dừng thuốc khi đã đạt mục đích điều trị, giảm liều dần dần, có theo dõi và khám lại theo hẹn.

Vệ sinh tốt có thể giúp bạn thoát khỏi đau mắt đỏ?

Rất nhiều người không đau mắt trong khi những người khác lại bị. Bởi họ có tố chất tốt, cách ly tốt và vệ sinh tốt. Rửa mắt bằng nước muối 0.9%, không tiếp xúc với bệnh nhân đau mắt đỏ, không đến chỗ đông người hay bệnh viện vào mùa dịch, rửa tay nhiều lần trong ngày bằng xà phòng tiệt trùng… có thể giúp bạn phòng đau mắt đỏ xảy ra với mình. Chính tôi cũng đã thành công nhờ những bí quyết trên trong hơn 10 năm hành nghề bác sĩ mắt.

Ts.Bs. Hoàng Cương – Bệnh viện Mắt TW