Lo ngại bệnh bạch hầu

Dù thời điểm này dịch bạch hầu mới chỉ xuất hiện và hoành hành ở tỉnh Bình Phước nhưng tâm lý băn khoăn về căn bệnh nguy hiểm này đã lan rộng trong cộng đồng. Càng lo ngại hơn khi 3 người tử vong do bệnh bạch hầu ở Bình Phước mới đây đều đã được tiêm vaccine.

Khám bệnh cho bà con ở vùng dịch bệnh bạch hầu xã Thuận Lợi, huyện Đồng Phú, Bình Phước.

Bùng phát nhanh

Ngày 15/7, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Huỳnh Thị Hằng đã ký ban hành Quyết định số 1954/QĐ-UBND về việc công bố dịch bệnh bạch hầu quy mô cấp huyện trên địa bàn tỉnh Bình Phước. Theo ông Quách Ái Đức- Phó Giám đốc Sở Y tế Bình Phước, bệnh bùng phát từ ngày 24/6 đến nay tại một số thôn của 2 xã Thuận Lợi, Thuận Phú. Tất cả bệnh nhân đều có triệu chứng giống nhau như sốt, viêm họng, ho, khàn tiếng, chán ăn…

Đến nay số ca nghi nhiễm bệnh bạch hầu trên địa bàn huyện Đồng Phú (tỉnh Bình Phước) đã tăng lên hơn 60 ca, thuộc 3 xã Thuận Phú, Thuận Lợi và xã Đồng Tiến, trong đó có 3 người tử vong. Độ tuổi mắc bệnh ghi nhận tại địa phương này từ 6-26 tuổi.

Vì cơ sở vật chất, nhất là phòng điều trị cách ly bệnh bạch hầu còn thiếu nên nhiều đối tượng nghi nhiễm phải điều trị chung phòng với các bệnh nhân dương tính với bệnh bạch hầu. Hầu hết số ca mắc bệnh bạch hầu là người dân tộc S’Tiêng nên rất khó cách ly người bệnh với người nhà, đặc biệt là trẻ em.

Trong số 3 trường hợp tử vong do bệnh bạch hầu, đại diện Trung tâm Y tế dự phòng Bình Phước cho biết, 2 trong số 3 bệnh nhân này đã tiêm phòng bệnh và vẫn còn lưu sổ tiêm chủng. Trường hợp còn lại, theo người nhà thì bệnh nhân đã được tiêm chủng đầy đủ nhưng không còn lưu sổ tiêm chủng.

Lý giải nguyên nhân này, PGS.TS Phan Trọng Lân- Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM cho biết, có thể do bệnh nhân không được tiêm đầy đủ và đúng lịch các mũi tiêm vaccine. Còn đa số sau khi tiêm vaccine, người được tiêm sẽ có miễn dịch. Tuy nhiên, thực tế vẫn có có một tỷ lệ ít người do khả năng miễn dịch thấp nên chưa đạt được ngưỡng miễn dịch bảo vệ.

Về vấn đề này, bác sĩ Nguyễn Trung Cấp- Phó trưởng Khoa Cấp cứu, BV Bệnh nhiệt đới Trung ương cũng cho biết, nếu trong cộng đồng có tỷ lệ người đã có miễn dịch cao (gọi là miễn dịch cộng đồng) thì dịch bệnh không xảy ra và những người chưa miễn dịch cũng có thể được bảo vệ. Ngược lại, nếu miễn dịch cộng đồng không đủ để ngăn ngừa dịch, khi dịch xảy ra những người này sẽ dễ mắc bệnh.

Dễ lây lan

Về khả năng lây lan của bệnh, bác sĩ Nguyễn Trung Cấp phân tích: Người chưa được tiêm chủng phòng bệnh bạch hầu sẽ không có kháng thể chống bạch hầu và sẽ có nguy cơ mắc bệnh nếu hít phải vi khuẩn C. diphtheriae.

Cá biệt những trường hợp dù đã tiêm chủng, nhưng sức đề kháng yếu không sinh được kháng thể, hoặc những người đã tiêm chủng quá lâu, nồng độ kháng thể trong máu giảm thấp vẫn có thể bị mắc bệnh bạch hầu. Thông thường, trẻ từ 1 đến 10 tuổi bị nhiều nhất là do kháng thể từ người mẹ truyền sang không còn, khả năng miễn dịch thấp sẽ dễ bị bệnh hơn.

Triệu chứng của bệnh gồm: sốt, ho, dấu hiệu của viêm họng, viêm mũi, viêm thanh quản, họng đỏ, nuốt đau. Trong vòng 1- 2 ngày màng giả xuất hiện. Màng giả ban đầu mỏng, màu trắng ngà, lan dần từ amidan đến vòm khẩu cái. Màng giả dính với niêm mạc bên dưới và phủ mặt vòm hầu họng.

Trung bình, sau khi hít phải vi khuẩn 2-5 ngày, người bệnh sẽ phát bệnh. Tùy thuộc vào vị trí vi khuẩn gây bệnh, sẽ có các biểu hiện khác nhau như: Với bệnh bạch hầu mũi trước, bệnhnhân sổ mũi, chảy mũi ra chất mủ nhầy đôi khi có lẫn máu. Khi khám thầy thuốc có thể thấy màng trắng ở vách ngăn mũi. Thể bệnh này thường nhẹ do độc tố vi khuẩn ít thâm nhập vào máu. Nếu là bạch hầu họng và amiđan thì bệnh nhân mệt mỏi, đau cổ họng, chán ăn, sốt nhẹ.

Sau 2-3 ngày, sẽ xuất hiện một đám hoại tử tạo thành lớp giả mạc màu trắng xanh, dai và dính chắc vào amiđan, hoặc có thể lan rộng bao phủ cả vùng hầu họng. Thường thể bệnh này các độc tố ngấm vào máu nhiều và có thể gây tình trạng nhiễm độc toàn thân.ưng nề vùng dưới hàm và sưng các hạch vùng cổ làm cổ bạnh ra như cổ bò.

Những trường hợp nhiễm độc nặng bệnh nhân sẽ phờ phạc, xanh tái, mạch nhanh, đờ đẫn, hôn mê. Các bệnh nhân này nếu không được điều trị tích cực có thể tử vong trong vòng 6-10 ngày. Đặc biệt, với hầu thanh quản là thể bệnh tiến triển nhanh và rất nguy hiểm. Bệnh nhân thường biểu hiện bằng dấu hiệu sốt, khàn giọng, ho ông ổng. Nếu không được xử trí kịp thời, các giả mạc này có thể gây tắc đường thở làm bệnh nhân tử vong nhanh chóng.

Nhiều biến chứng nguy hiểm

Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh- Trưởng Khoa Nhiễm (BV Nhi đồng 1 TP.HCM), khi bệnh có dấu hiệu nặng là lúc giả mạc lan xuống thanh khí quản sẽ gây khàn tiếng khó thở. Hạch bạch huyết vùng cổ có thể sưng to và phù nề vùng mô mềm của cổ làm vùng cổ sưng to gọi là dấu cổ bạn.

Vi khuẩn từ các mảng trắng sẽ tiết ra nội độc tố. Một số trường hợp do các nội độc này gây suy hô hấp và tuần hoàn, gây liệt khẩu cái làm thay đổi giọng nói, ăn uống sặc và khó nuốt, lú lẫn, hôn mê và tử vong. Một số trường hợp có biến chứng viêm cơ tim hay viêm dây thần kinh ngoại biên. Độc tố bạch hầu cũng có thể vào máu gây nhiễm độc toàn thân.

Bác sĩ Nguyễn Thanh Bảo- Khoa Vi sinh (BV Đại học Y Dược TP.HCM) nêu rõ: Người mắc bệnh bạch hầu khi không được phát hiện và điều trị kịp thời để sẽ dẫn đến viêm cơ tim, tổn thương hệ thần kinh dẫn truyền cơ tim, tử vong do đột ngột trụy tim mạch. Ngoài ra có thể gặp tình trạng viêm các dây thần kinh gây liệt.

Nếu giả mạc hình thành tại thanh quản có thể gây tắc nghẽn đường thở và tử vong. Tỉ lệ tử vong thông thường của người bị bệnh bạch hầu lên đến 5-10%. Ở những trẻ em dưới 5 tuổi và những người lớn tuổi, có thể tử vong tới trên 20%. Một số bệnh nhân bị viêm cơ tim và van tim, sau nhiều năm gây ra bệnh tim mãn và suy tim. Ngoài ra, bệnh cũng có thể dẫn đến thoái hóa thận, hoại tử ống thận, chảy máu lớp tủy và vỏ thượng thận.

Bác sĩ Bảo cũng khuyến cáo: Đối với người nhiễm bệnh bạch hầu, cần cách ly bệnh nhân ít nhất 2 ngày sau điều trị kháng sinh thích hợp và đeo khẩu trang khi tiếp xúc bằng dung dịch sát khuẩn. Cách phòng bệnh tốt nhất là niên tiêm vaccine cho trẻ. Sau khi được tiêm chủng đầy đủ, cơ thể sẽ sinh ra kháng thể giúp bảo vệ chúng ta khỏi bệnh bạch hầu.

Tuy vậy, có một số ít người sức đề kháng không tốt, sau khi tiêm phòng không tạo kháng thể đủ để bảo vệ cơ thể thì vẫn có nguy cơ bị mắc bệnh bạch hầu. Một số người tiêm phòng đã quá lâu, nồng độ kháng thể trong máu xuống thấp thì cũng có thể bị mắc bệnh bạch hầu. Chính vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo mọi người nên đi tiêm phòng nhắc lại sau mỗi 10 năm.

Mai Linh

Nguồn: Đại đoàn kết