Khi nào nên sử dụng, ngưng sử dụng nẹp cho trẻ dị tật bàn chân khoèo

Bàn chân khoèo là một dị tật bẩm sinh khiến bàn chân bị biến dạng xoay xuống dưới. Trên thế giới cứ một ngàn trẻ em sinh ra thì có 1 đến 3 trẻ bị tật bàn chân khoèo.

Bàn chân khoèo là một dị tật bẩm sinh khiến bàn chân bị biến dạng xoay xuống dưới. Trên thế giới cứ một ngàn trẻ em sinh ra thì có 1 đến 3 trẻ bị tật bàn chân khoèo. Tật bàn chân khoèo khiến trẻ không thể đi lại bình thường do bàn chân quay vào trong, thậm chí quay ngược ra sau. Nếu không điều trị, tật bàn chân khoèo rất dễ thấy, khiến trẻ đi lại khó khăn, khổ sở, bị phân biệt đối xử và nghèo túng. Ở các nước phát triển, bàn chân khoèo thường được phát hiện khi sinh và chữa trị sớm.

Dấu hiệu và triệu chứng phát hiện bàn chân khoèo bẩm sinh.

1, Khép và nghiêng trong phần trước, giữa bàn chân.

2, Bàn chân ở tư thế thuổng (Gập lòng bàn chân).

3, Mép ngoài bàn chân cong.

4,Nếp lằn da sau gót bàn chân rõ.

5, Nếp lằn da phần giữa bàn chân rõ.

6, Khoảng giữa mắt cá trong và xương ghe không sờ thấy.

7, Ngắn ngón chân cái.

8, Cơ cẳng chân có thể bị teo hoặc liệt.

9, Dùng tay không thể đưa bàn chân về vị trí trung gian.

10, Các dị tật khác có thể kèm theo như trật khớp háng, cứng khớp gối, trật

khớp xương bánh chè, cứng khớp khuỷu, bàn tay khoèo.

Khi nào sử dụng nẹp?

Nẹp được áp dụng ngay sau khi bột cuối cùng được tháo ra, 3 tuần sau cắt gân. Nẹp bao gồm giầy hở ngón, cổ cao, khuôn thẳng, gắn vào một thanh ngang. Những trường hợp bị một bên, bên chân khoèo được đặt 60 – 70 độ xoay ngoài và bên chân lành là 30 – 40 độ xoay ngoài. Những trường hợp bị 2 bên, thì mỗi bên được đặt 70 độ xoay ngoài. Thanh ngang nên đủ dài để 2 gót giầy ngang tầm với chiều rộng 2 vai. Một lỗi thường gặp là thanh quá ngắn làm đứa trẻ không thoải mái. Đây là lý do thường gặp cho sự thiếu hợp tác của trẻ.

Nẹp nên mang suốt ngày và đêm trong 3 tháng đầu sau khi bột lần cuối được tháo ra. Sau đó trẻ nên mang nẹp 12 giờ trong đêm và 2 -4 giờ vào giữa ngày. Tổng cộng 14 -16 giờ/24 giờ. Tiếp tục phác đồ này cho đến khi trẻ lên 3 hoặc 4 tuổi.

Có các loại nẹp nào?

Nhiều loại nẹp được làm sẵn để bán, có loại thanh được gắn sẵn vào giày để cố định, hoặc có thể tháo ra, có loại thanh có thể điều chỉnh chiều dài.

Vì sao phải mang nẹp cho trẻ bị dị tật bàn chân khoèo?

Sau tháo bột lần cuối cùng, bàn chân được dang ở tầm độ tối đa, khoảng 60 – 70 độ ( trục đùi – bàn chân ). Sau phẫu thuật gân, bột cuối cùng được giữ trong 3 tuần. Phác đồ điều trị Ponseti đòi hỏi phải có nẹp để duy trì tầm độ dang và tư thế gập lưng của bàn chân. Đây là một thanh ngang được gắn vào khuôn giày hở ngón. Tầm độ dang bàn chân này cần phải có để duy trì tư thế dang xương gót và phần bàn chân trước và ngăn cản tái biến dạng. Bàn chân sẽ dần dần quay vào trong trở lại, đến một thời điểm điển hình 10 độ xoay ngoài.

Mô mềm phía trong bàn chân chỉ giữ được ở trạng thái kéo giãn nếu mang nẹp ngay sau khi tháo bột. Khi mang nẹp, 2 khớp gối được tự do, vì vậy trẻ có thể đá chân thẳng ra để kéo giãn gân cơ bắp chân. Dang 2 bàn chân khi mang nẹp, kết hợp với gập nhẹ bàn chân, tạo nên độ gập lưng bàn chân. Điều này giúp duy trì sự kéo giãn cơ bắp chân và gân gót.

Tầm quan trọng của việc mang nẹp

Sự nắn chỉnh Ponseti kết hợp với cắt gân qua da thường đạt được kết quả xuất sắc. Tuy nhiên nếu không siêng năng thực hiện chương trình mang nẹp sau đó, sự tái diễn sẽ trở lại với 80% các trường hợp. Điều này trái ngược với tỷ lệ tái phát chỉ 6% đối với các gia đình tuân thủ phác đồ điều trị .

Khi nào ngưng mang nẹp

Thỉnh thoảng, có trẻ sẽ phát triển vẹo ngoài gót thái quá và vặn xương chày ra ngoài trong lúc mang nẹp. Trong trường hợp như vậy, bác sĩ nên chỉnh thanh nẹp xoay ngoài từ 70 độ xuống 40 độ.

Mang nẹp đêm nên kéo dài bao lâu?

Không có câu trả lời có căn cứ cho câu hỏi này. Những trường hợp nặng nên mang cho đến 4 tuổi, trường hợp nhẹ có thể mang đến 2 tuổi. Không phải lúc nào cũng phân biệt được nặng hay nhẹ, đặc biệt khi quan sát trẻ ở 2 tuổi. Vì vậy, những trường hợp nhẹ cũng nên mang cho đến 3 -4 tuổi miễn là trẻ vẫn còn chịu mang ban đêm. Hầu hết trẻ em quen với việc mang nẹp và nó trở thành một phần trong lối sống của chúng. Tuy nhiên, nếu sự tuân thủ trở thành vấn đề khó khăn sau 2 tuổi, có thể ngưng mang nẹp để đảm bảo giấc ngủ cho trẻ và cha mẹ. Sự khoan dung này thì không chấp nhận được cho những trẻ dưới độ tuổi này. Dưới 2 tuổi, trẻ em và gia đình của chúng phải được khuyến khích để tuân theo phác đồ mang nẹp bằng mọi giá.

Yhocvn.net (Theo Bộ Y tế)