Hoa hiên lợi tiểu, giảm sốt

Theo Đông y, hoa hiên có vị ngọt, tính mát, có tác dụng chữa vàng da do rượu, tiểu tiện ra sỏi, sạn, vú sưng đau, máu cam.

Hỏi: Xin hỏi cây thuốc hoa hiên được dùng như thế nào?

(Lê Nguyên Trực – Hà Giang)

Trả lời: Hoa hiên còn gọi là hoàng hoa, kim trâm thái, huyền thảo, lêlô, lộc thông.

Tên khoa học Hemerocallis fulva L.

Thuộc họ Hành tỏi Liliaceae.

Cây hoa hiên có thể cho ta các vị thuốc sau đây:

Rễ hoa hiên – hoàng hoa thái cắn (Radix Hemerocallitis) là rễ và thân rễ phơi khô của cây hoa hiên.

Lá hoa hiên (Falium Hemerocallitis) là lá cây hoa hiên hái tươi mà dùng.

Mô tả cây

Hoa hiên là một loại cỏ sống lâu năm, thân rễ rất ngắn, có rễ mẫm nhưng nhỏ. Lá hình sợi, dài 30 – 50cm, rộng 2,5cm hay hơn, trên mặt có nhiều mạch. Trục mang hoa cao bằng lá, phía trên phân nhánh, có 6 – 10 đến 12 hoa. Hoa to màu vàng đỏ. Có mùi thơm, tràng hoa hình phễu, phía trên xẻ thành 6 phiến. Nhị 6 bầu có 3 ngăn. Quả hình 3 cạnh hạt bóng màu đen. Ra hoa vào mùa hạ và mùa thu.

Phân bố thu hái và chế biến

Hoa hiên mọc hoang và được trồng ở nhiều nơi trong nước ta để lấy hoa nấu canh. Một số nơi dùng lá hay hoa làm thuốc chữa đổ máu cam. Còn mọc ở Trung Quốc, Nhật Bản, châu Âu, lá hái quanh năm, rễ đào vào thu đông, có khi vào các mùa khác, dùng tươi hay phơi khô, thường dùng tươi.

Công dụng và liều dùng

Hoa hiên mới thấy được dùng trong phạm vi nhân dân.

Theo Đông y, hoa hiên có vị ngọt, tính mát, có tác dụng chữa vàng da do rượu, tiểu tiện ra sỏi, sạn, vú sưng đau, máu cam.

Thường dùng làm thuốc lợi tiểu, giảm đau, chữa sốt, thủy thũng, thân thể bị vàng, tiểu tiện khó khăn, vú sưng đau, lỵ chảy máu cam, sưng đau khớp xương, nôn ra máu.

Liều dùng hàng ngày 6 – 12g, dưới dạng thuốc sắc hay ép tươi lấy nước uống. Dùng ngoài lấy cũ tươi giã nát đắp lên nơi sưng đau.

Gần đây tại Trung Quốc có nơi dùng rễ hoa hiên điều trị có kết quả rõ rệt bệnh huyết hấp trùng (sán máu – sán máng) nhưng với liều cao có thể gây mờ mắt.

Đơn thuốc có hoa hiên dùng trong nhân dân.

Chảy máu cam: lá hoa hiên 15 – 20g, nấu với 300ml nước, cô còn 200ml chia 2 lần uống trong ngày.

Chú thích:

Tại Trung Quốc ngoài rễ cây hoa hiên Hemerocallis fulva ra, người ta còn dùng rễ của nhiều loài Hemerocallis khác như Hemerocallis thunbergii Baker. Ở nước ta tên khoa học chưa được xác định chắc chắn, theo kinh nghiệm loại hoa vàng có tác dụng mạnh hơn loại hoa đỏ.

(Theo Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam)

của GS. ĐỖ TẤT LỢi

Nguồn: SKDS