Trước đây, các nghiên cứu cho rằng chứng Parkinson diễn ra khi ti thể bị lỗi, khiến các tế bào não sản xuất hormone quan trọng tên dopamine chết hàng loạt. Tuy nhiên, các chuyên gia của Đại học Leicester (Anh) phát hiện hầu hết các vấn đề đều có dây mơ rễ má với một phần khác của tế bào, gọi là endoplasmic reticulum (ER – mạng lưới nội chất), theo báo cáo mới trên chuyên san Cell Death and Disease. Trong cuộc nghiên cứu ruồi giấm đã được điều chỉnh gien để phát bệnh Parkinson, họ đã tìm cách ít nhất là phần nào để chỉnh lỗi ở ER, cho phép số tế bào não gia tăng và các cơ bắp ở ruồi vẫn duy trì tình trạng khỏe mạnh.
Chứng Parkinson gây run tay, tổn hại ký ức… Ảnh: Shutterstock
Một trong các nhà nghiên cứu, tiến sĩ Miguel Martins, cho hay báo cáo trên đã thách thức kiến thức lâu nay cho rằng chứng Parkinson là hậu quả đến từ hoạt động lỗi của ti thể. “Bằng việc xác định và ngăn cản sức ép đến từ ER trên mẫu thí nghiệm, chúng ta có thể ngăn chặn được tình trạng thoái hóa thần kinh”, theo tiến sĩ Martins. Chứng Parkinson gây run tay, tổn hại ký ức và khiến chuyện nói năng gặp vấn đề, chưa kể còn khiến bệnh nhân lo lắng và trầm cảm. Vai trò của ER là bao bọc các protein quan trọng để tế bào sử dụng. Nếu xếp sai các protein, tế bào có thể bị đẩy vào tình trạng nguy hiểm như ngưng sản xuất. Đây là cơ chế nhằm bảo vệ tế bào, nhưng nếu không có protein, tế bào sẽ chết lần mòn.
Các nhà nghiên cứu cho rằng việc xếp sai protein gây nên khi có quá nhiều ER kết nối vào ti thể bằng hợp chất gọi là mitofusin. Trong thông cáo báo chí, Đại học Leicester nhấn mạnh: “Các nhà nghiên cứu đã có thể ngăn chặn được tình trạng thoái hóa thần kinh ở ruồi giấm bị điều chỉnh đột biến gien bằng cách không chỉ giảm lượng mitofusin mà còn với hóa chất ngăn cản ảnh hưởng đến từ ER quá nhiều”. Về phần mình, tiến sĩ Martins nhận xét rằng kết quả rút ra từ ruồi giấm có thể mang lại liệu pháp can thiệp tương tự ở người, và từ đó hứa hẹn trị được căn bệnh nguy hiểm.
Claire Bale của Tổ chức Parkinson Anh đánh giá cao cuộc nghiên cứu, cho rằng nó đã cung cấp những thông tin mới mẻ về tầm quan trọng của ER và những chuỗi sự kiện có thể tiếp diễn khi một tế bào não bị bỏ đói và chết đi. “Việc xác định được biện pháp ngăn chặn sự tổn thất của các tế bào sản xuất dopamine ở mô hình ruồi giấm có thể diễn dịch thành những liệu pháp mới và hiệu quả hơn trong việc điều trị chứng Parkinson”, theo bà Bale. Từ đó, chuyên gia Anh cho rằng báo cáo của Đại học Leicester có tiềm năng làm chậm lại hoặc thậm chí cắt đứt hậu quả đang diễn ra ở người bệnh, ở mức chưa có liệu pháp nào hiện tại có thể làm được.
Tụ Yên (TNO)