Bệnh viêm xoang: nguyên nhân, biến chứng

Biến chứng của bệnh viêm xoang có thể nặng và nguy hiếm đến tính mạng cho người bệnh. Vì vậy, cần tuân thủ nguyên tắc điều trị và dự phòng biến chứng của bệnh viêm xoang.

Lời khuyên của thầy thuốc

Người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để bệnh chóng khỏi không trở thành mạn tính dễ gây biến chứng. Nên uống nhiều nước giúp làm loãng chất tiết, dùng nước muối sinh lý rửa mũi, xông mũi bằng hơi nước nóng, đắp khăn nước ấm lên mặt cũng có thể làm dịu cơn đau. Luôn vệ sinh họng miệng bằng cách súc họng, đánh răng sau khi ăn, trước khi ngủ và sau khi ngủ dậy. Cần có chế độ ăn uống hợp lý (đủ chất, nhiều rau, quả và uống đủ lượng nước cần thiết hàng ngày).

Xoang có thể bị bệnh bởi cơ chế dị ứng được gọi là viêm xoang dị ứng.

Nguyên nhân của bệnh viêm xoang

Viêm xoang do dị ứng:

Xoang có thể bị bệnh bởi cơ chế dị ứng nên được gọi là viêm xoang dị ứng. Viêm xoang dị ứng phụ thuộc vào các loại dị nguyên (kháng nguyên) xâm nhập vào trong xoang đặc biệt là các loại dị nguyên mang tính chất dị ứng mạnh và rất lạ đối với cơ thể (phấn hoa, lông chó, mèo, bọ, mạt, ve, bụi bẩn) từ môi trường sống hàng ngày và gặp phải cơ thể có cơ địa dị ứng thì bệnh sẽ xuất hiện sớm hơn, nặng hơn. Một số trường hợp do sử dụng thuốc xịt thông mũi quá nhiều hoặc hút thuốc lá, thuốc cũng làm tăng nguy cơ viêm xoang. Viêm xoang dị ứng ít khi có sốt trừ khi có bội nhiễm vi sinh vật.

Người bị polyp mũi, vẹo vách ngăn mũi hoặc viêm VA sẽ cản trở dẫn lưu xoang cũng dễ viêm xoang.

Khi nghi ngờ bị viêm xoang, cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt.

Viêm xoang do nhiễm trùng:

Viêm xoang có thể là do nhiễm vi sinh vật (vi khuẩn, virút hoặc ký sinh trùng) thì được gọi là viêm xoang nhiễm trùng. Viêm xoang nhiễm trùng thường có sốt nhẹ, nhưng đôi khi có sốt cao, rét run, đau nhức đầu, kèm theo viêm một số bộ phận thuộc đường hô hấp khác như: mũi, họng, amidan, và có thể viêm tai. Ngoài ra có nhiều tác nhân khác gây viêm xoang như: thay đổi về nhiệt độ hay áp suất không khí (khi đi máy bay hoặc lặn dưới biển). Viêm xoang có thể là cấp tính, có thể là mạn tính. Nếu để viêm xoang mạn tính thì việc điều trị sẽ gặp không ít khó khăn và cũng có nhiều nguy cơ gây biến chứng nguy hiểm.

Viêm xoang nhiễm trùng thường có sốt nhẹ, nhưng đôi khi có sốt cao, rét run, đau nhức đầu, kèm theo viêm một số bộ phận thuộc đường hô hấp khác.

Những biến chứng bệnh viêm xoang

Viêm xoang cấp: được gọi là viêm xoang cấp khi triệu chứng xuất hiện trong thời gian ngắn, dưới bốn tuần.

Viêm xoang mạn tính: là khi triệu chứng kéo dài trên 12 tuần.

Khi bị viêm xoang cấp nếu không điều trị dứt điểm, sớm thì rất có nguy cơ gây viêm xoang mạn tính và gây biến chứng. Khi xảy ra biến chứng, bệnh thường rất nặng, có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh.

Biến chứng do viêm xoang hay gặp nhất là nhiễm trùng ổ mắt chiếm tỉ lệ rất cao (85%), trong đó có khoảng 10% sẽ bị mù mắt. Nguyên nhân chủ yếu là do viêm xoang sàng, một số ít là viêm xoang hàm, với xoang trán thì ít gặp hơn. Quá trình viêm nhiễm lan tỏa hoặc theo đường mạch máu từ xoang qua hốc mắt gây nên các biến chứng tại mắt.

Bên cạnh đó có thể bị viêm mô liên kết quanh mắt. Biến chứng này thường gặp trong các trường hợp viêm xoang cấp tính. Bệnh nhân đau nhức mắt dữ dội, đau xuyên lên đỉnh đầu. Mi mắt sưng phù do tụ mủ trong hốc mắt. Biến chứng của viêm xoang đối với mắt còn có thể gây nên viêm dây thần kinh thị giác do viêm xoang sàng hoặc xoang bướm.

Ngoài ra, viêm xoang còn có thể gây viêm, áp-xe mi mắt, túi lệ. Viêm xoang cũng có thể đưa đến viêm màng não, tụ mủ dưới màng cứng, áp-xe ngoài màng cứng, viêm tắc xoang tĩnh mạch dọc trên, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang và áp-xe não. Đây là các biến chứng về màng não tuy ít gặp nhưng vô cùng nguy hiểm, có thể gây tử vong. Các dấu hiệu thường gặp là hội chứng nhiễm trùng nhiễm độc nặng biểu hiện tăng áp lực nội sọ (sốt cao, nhức đầu, sợ ánh sáng, tinh thần trì trệ, buồn nôn, cổ cứng). Tuy vậy, đôi khi triệu chứng không điển hình mà rất lu mờ nếu tổn thương chỉ ở thùy trán (thay đổi nhân cách chút ít)…

Nguyên tắc điều trị và phòng biến chứng

Nguyên tắc điều trị viêm xoang là làm cho xoang dẫn lưu tốt, kiểm soát hoặc loại trừ nguồn gốc của tình trạng viêm để làm giảm cơn đau. Khi nghi ngờ bị viêm xoang cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt, nên khám tại chuyên khoa tai, mũi, họng.

Theo PGS.TS. Bùi Khắc Hậu