Ba nguyên nhân ảnh hưởng hô hấp kéo dài ở bệnh nhân Covid-19

Covid-19 có thể gây tổn thương phổi lâu dài, bệnh nhân Covid có thể bị ảnh hưởng hô hấp kéo dài do ba nguyên nhân sau.

Không phải tất cả các vấn đề về hô hấp đều liên quan đến phổi nhưng trong nhiều trường hợp phổi cũng bị ảnh hưởng. Việc xem xét các chức năng cơ bản của phổi và cách chúng có thể bị ảnh hưởng có thể giúp làm rõ những gì sắp xảy ra đối với một số bệnh nhân sau khi nhiễm COVID-19.

“Tôi không thể làm những gì tôi đã từng làm nữa.”

Nhiều bệnh nhân đang hồi phục sau COVID-19 nói với chúng tôi điều này, thậm chí nhiều tháng sau lần chẩn đoán ban đầu của họ. Mặc dù họ có thể đã sống sót qua giai đoạn nguy hiểm nhất của căn bệnh, nhưng họ vẫn chưa trở lại trạng thái bình thường như trước khi xảy ra đại dịch COVID-19, họ phải khó khăn với các hoạt động tập thể dục đến giặt giũ.

Những tác động kéo dài này, được gọi là COVID kéo dài, đã ảnh hưởng đến 1/5 người Mỹ trưởng thành được chẩn đoán mắc bệnh COVID-19. Covid kéo dài bao gồm một loạt các triệu chứng như sương mù não, mệt mỏi, ho và khó thở. Những triệu chứng này có thể là do tổn thương hoặc trục trặc của nhiều hệ thống cơ quan và việc tìm hiểu nguyên nhân gây ra bệnh Covid kéo dài là trọng tâm nghiên cứu đặc biệt của chính quyền Biden-Harris.

Chức năng phổi thông thường

Chức năng chính của phổi là đưa không khí giàu oxy vào cơ thể và thải carbon dioxide. Khi không khí đi vào phổi, nó sẽ đến gần máu, nơi oxy khuếch tán vào cơ thể và carbon dioxide khuếch tán ra ngoài.

Quá trình này, nghe có vẻ đơn giản nhưng đòi hỏi sự phối hợp đặc biệt giữa luồng không khí, thông gió và lưu lượng máu hoặc tưới máu.

Vào thời điểm một phân tử oxy đi xuống cuối đường thở, nó có thể đi vào khoảng 300 triệu phế nang nhỏ, với tổng diện tích bề mặt hơn 100 mét vuông, là nơi diễn ra trao đổi khí.

Việc điều chỉnh tốc độ thông khí và tưới máu phù hợp là rất quan trọng đối với chức năng cơ bản của phổi và tổn thương ở bất kỳ vị trí nào dọc theo đường thở có thể dẫn đến khó thở theo một số cách.

Suy giảm tưới máu – giảm lưu lượng máu

COVID-19 có liên quan đến việc tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Nếu cục máu đông di chuyển đến phổi, chúng có thể gây tắc mạch ở phổi, hạn chế lưu lượng máu đến phổi, đe dọa tính mạng

Cuối cùng, ngay cả khi luồng không khí và thể tích phổi không bị ảnh hưởng, phổi không thể hoàn thành chức năng của mình nếu lưu lượng máu đến phế nang, nơi xảy ra trao đổi khí, bị suy giảm.

Về lâu dài, cục máu đông cũng có thể gây ra các vấn đề mạn tính về lưu lượng máu đến phổi, một tình trạng gọi là tăng huyết áp phổi do huyết khối mạn tính hay CTEPH. Chỉ 0,5% đến 3% bệnh nhân bị tắc mạch phổi vì những lý do khác ngoài COVID-19 tiếp tục tiến triển vấn đề mạn tính này. Tuy nhiên, có bằng chứng cho thấy nhiễm COVID-19 nghiêm trọng có thể làm tổn thương trực tiếp các mạch máu của phổi và làm giảm lưu lượng máu trong quá trình hồi phục.

Hạn chế – giảm thể tích phổi

Một dạng bệnh phổi khác được gọi là hạn chế hoặc khó mở rộng phổi. Sự hạn chế làm giảm thể tích của phổi và sau đó là lượng không khí mà phổi có thể hít vào. Sự hạn chế thường là kết quả của việc hình thành mô sẹo, còn gọi là xơ hóa, trong phổi do chấn thương.

Xơ hóa làm dày thành phế nang, khiến việc trao đổi khí với máu trở nên khó khăn hơn. Loại sẹo này có thể xảy ra trong các bệnh phổi mãn tính, chẳng hạn như xơ phổi vô căn hoặc do tổn thương phổi nghiêm trọng trong tình trạng gọi là hội chứng suy hô hấp cấp tính hay ARDS.

ARDS có thể do tổn thương bắt nguồn từ phổi, như viêm phổi hoặc bệnh nặng ở các cơ quan khác, như viêm tụy. Khoảng 25% bệnh nhân hồi phục sau ARDS sẽ tiếp tục phát triển bệnh phổi thu hẹp.

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những bệnh nhân đã hồi phục sau COVID-19, đặc biệt là những người mắc bệnh nặng, sau này có thể phát triển bệnh phổi thu hẹp. Bệnh nhân COVID-19 cần máy thở cũng có thể có tỷ lệ phục hồi tương tự như những người cần máy thở vì các tình trạng khác. Sự phục hồi lâu dài của chức năng phổi ở những bệnh nhân này vẫn chưa được làm rõ. Các loại thuốc điều trị bệnh xơ phổi sau Covid-19 hiện đang được thử nghiệm lâm sàng.

Tắc nghẽn – giảm luồng không khí

Một dạng bệnh phổi là tắc nghẽn luồng không khí ra vào cơ thể.

Hai nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng suy giảm sức khỏe do khó thở là bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và bệnh hen suyễn. Trong cả hai trường hợp, đường thở bị thu hẹp do tổn thương từ hút thuốc, thường gặp ở bệnh COPD, hoặc do viêm dị ứng, thường gặp ở bệnh hen suyễn. Cả hai trường hợp trên, người bệnh thường cảm thấy khó thở vì đường thở bị hẹp so với bình thường và có thể dẫn đến suy hô hấp. Các nhà nghiên cứu đã quan sát thấy tình trạng tắc nghẽn luồng không khí đang diễn ra ở một số bệnh nhân đã hồi phục sau bệnh COVID-19. Tình trạng này thường được điều trị bằng ống hít cung cấp thuốc mở đường hô hấp. Những phương pháp điều trị như vậy cũng có thể hữu ích trong quá trình phục hồi sau khi mắc bệnh COVID-19.

Điều gì xảy ra tiếp theo?

Phổi có thể hoạt động kém tối ưu do ba nguyên nhân này,COVID-19 có thể gây ra tất cả các bệnh đó. Các nhà nghiên cứu và bác sĩ lâm sàng vẫn đang tìm cách điều trị tốt nhất tổn thương phổi lâu dài gặp phải cho các bệnh nhân mắc bệnh COVID.

BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:

Dịch Covid-19 có thể lây lan cho bạn qua những vật dụng gì?

Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân Covid-19 F0 tại nhà: Nên và không nên

Các di chứng hậu COVID-19 từ nhẹ đến nặng? kéo dài bao lâu?

MIS-C và COVID-19: Hội chứng viêm không phổ biến nhưng nghiêm trọng ở trẻ em, thanh thiếu niên

Yhocvn.net (Lược dịch theo Theconversation)