Hội chứng ruột kích thích: Kinh nghiệm điều trị của chuyên gia tiêu hóa bệnh viện Norwalk

Hiện tượng khó chịu về tiêu hóa đã trở thành nên rất phổ biến. Đặc biệt là hội chứng ruột kích thích (IBS). Đây là một chứng rối loạn tiêu hóa mạn tính có thể làm thay đổi thói quen đại tiện hàng ngày, làm giảm chất lượng cuộc sống của những bệnh nhân mắc Hội chứng ruột kích thích (IBS).

Khi hiểu biết về căn bệnh này tăng lên thì cách tiếp cận để quản lý và sống chung với IBS cũng ngày càng được cải thiện. Hiểu biết về bệnh, sẽ giúp bệnh nhân hiểu được về đường tiêu hóa của mình và cách sống chung với nó cho dù Hội chứng ruột kích thích có phức tạp.

Trong khi IBS ảnh hưởng đến khoảng 10% – 15% người trưởng thành ở Hoa Kỳ, thì chỉ có 5% – 7% người trưởng thành được chẩn đoán mắc bệnh. Theo American College of Gastroenterology, hội chứng ruột kích thích cũng phổ biến hơn ở phụ nữ với số phụ nữ mắc bệnh này cao gần gấp đôi so với nam giới.

Trong bài này, Suma Magge, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, bệnh viện Norwalk, Connecticut, đưa ra những cập nhật mới điều bệnh nhân cần biết về cách quản lý và sống chung với hội chứng ruột kích thích.

Hiểu IBS là gì?

Hội chứng ruột kích thích là tình trạng rối loạn của ống tiêu hóa, biểu hiện rõ nhất ở đại tràng. Tình trạng này thường xảy ra và tái đi tái lại nhiều lần nhưng không tìm thấy các tổn thương về mặt giải phẫu bệnh, sinh hóa hay tổ chức học ở ruột. Hội chứng này được đánh giá là lành tính, không gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên bệnh gây bất tiện không ít đến người bệnh, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống hàng ngày.

Tiến sĩ Magge cho biết: “IBS đặc trưng bởi đau bụng và thay đổi thói quen đại tiện”. IBS có thể có các triệu chứng như tiêu chảy, ruột kích thích, táo bón hoặc tình trạng kết hợp giữa đi lỏng và táo bón. Nhiều bệnh nhân sẽ bị đau bụng nhiều hơn hoặc thậm chí chướng bụng.

Vì vậy, có rất nhiều triệu chứng mà bệnh nhân có thể mắc phải, nhưng các bác sỹ đang cố gắng chẩn đoán những bệnh nhân này có mắc hội chứng ruột kích thích hay đang mắc các chứng bệnh khác.

Xác định dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm

Dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm là những bệnh nhân trên 50 tuổi, sụt cân không rõ nguyên nhân, tiền sử gia đình mắc bệnh ác tính đường tiêu hóa, có máu trong phân hoặc có bất kỳ xét nghiệm bất thường nào như xác định thiếu máu.

Nếu bệnh nhân có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm nào trong số này, người bệnh sẽ nghiên cứu kỹ hơn trước khi đưa ra chẩn đoán hội chứng ruột kích thích.

Chúng ta cần lưu ý rằng: IBS là một chẩn đoán loại trừ.

Ví dụ: Bất kỳ ai từ 50 tuổi trở lên, đều có xu hướng tìm các phương pháp chẩn đoán để đảm bảo không có bệnh lý gì khác kèm theo. Nhưng đối với những người trẻ tuổi hơn, có thể thực hiện một số xét nghiệm cơ bản(xét nghiệm phân, nội soi đại trực tràng, xét nghiệm test thở Hydro, test dị ứng) để loại trừ bệnh celiac, bệnh viêm ruột như Crohn’s hoặc viêm loét đại tràng, những bệnh có thể giống hoặc có các triệu chứng tương tự như hội chứng ruột kích thích.

Ngoài ra, bất kỳ triệu chứng nào xảy ra về đêm đều là những dấu hiệu báo động đỏ. Vì vậy, nếu một bệnh nhân thường xuyên thức dậy vào ban đêm, bị tiêu chảy nhiều lần thì điều đó cho thấy có thể có vấn đề nào khác đang xảy ra, cần đi khám chuyên khoa tiêu hóa.

Thay đổi chế độ ăn uống để giảm thiểu các triệu chứng

Chế độ ăn uống là một yếu tố quan trọng ở bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích. Đây có lẽ là phương pháp điều trị số 1 đến số 5 cho những bệnh nhân này. Và có vẻ như thực phẩm chúng ta ăn gây ra một số dạng mẫn cảm ở những bệnh nhân này, làm thay đổi khả năng vận động và thậm chí tăng quá trình lên men trong ruột già.

Thêm nữa nếu bệnh nhân ăn không đúng cách, họ có thể gặp nhiều triệu chứng mà đã đề cập ở trên.

Chế độ ăn ít FODMAP có thể giúp thay đổi tình trạng

Chế độ ăn kiêng hàng đầu mà Tiến sĩ Magge và các bác sĩ tiêu hóa khác thường khuyến nghị là chế độ ăn ít FODMAP, và đó là chế độ ăn có thể lên men oligosacarit, disacarit, monosacarit và polyol”.

Khi chúng ta ăn carbohydrate, vi khuẩn trong ruột non của chúng ta sẽ lên men chúng, tạo ra nhiều khí và về cơ bản đưa nhiều chất lỏng vào ruột khiến bệnh nhân bị tiêu chảy nhiều. Giả thuyết đặt ra là bệnh nhân áp dụng chế độ ăn ít FODMAP, do đó họ không tiêu hóa được nhiều loại carbohydrate này và kết quả là họ ít đầy hơi hơn, ít chướng bụng hơn và ít tiêu chảy hơn.

Đó là chế độ ăn kiêng mà được khuyến nghị sau khi thực hiện bất kỳ xét nghiệm sơ bộ nào. Tuy nhiên, có một điều là chế độ ăn ít FODMAP là một chế độ ăn rất hạn chế. Đó là một chế độ ăn kiêng, vì vậy chuyên gia tiêu hóa bệnh viện Norwalk khuyên bệnh nhân nên gặp thêm chuyên gia dinh dưỡng để được trợ giúp về vấn đề đó.

Vì vậy, mục tiêu là xem xét chế độ ăn kiêng của bệnh nhân, loại bỏ FODMAP cao và tiêu thụ nhiều FODMAP thấp hơn, nhưng sau đó sử dụng lại mọi thứ khi cơ thể khỏe hơn để xem liệu bệnh nhân có thể hấp thu được chúng hay không.

Hãy thử chế độ ăn không có gluten và sữa

Thông thường, những bệnh nhân mắc bệnh tự miễn như bệnh Celiac làm cho họ không thể tiêu hóa gluten, họ luôn áp dụng chế độ ăn không có gluten 100%. Nhưng có một nhóm nhỏ bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích cũng nhạy cảm với gluten.”

Vì vậy, họ không mắc bệnh Celiac thực sự, nhưng khi tiêu hóa gluten, họ có các triệu chứng tương tự như IBS. Điều này bao gồm tiêu chảy, đầy hơi, đau đớn và đôi khi táo bón. Nhưng thường xuyên hơn là tiêu chảy.

Do đó, một trong những điều đề xuất với bệnh nhân mắc IBS là thử chế độ ăn không có gluten. Một chế độ ăn kiêng khác là không có đường sữa, loại bỏ đường sữa vì nhiều bệnh nhân không dung nạp đường sữa và rất nhiều triệu chứng đó thực sự giống với hội chứng ruột kích thích.

Thuốc giúp giảm triệu chứng IBS

Vì các triệu chứng của IBS rất phổ biến nên không có một loại thuốc chính nào để điều trị cho bệnh nhân. Thực sự chủ yếu là dựa trên triệu chứng của bệnh nhân. Nếu đó là tiêu chảy thì hãy tập trung vào thuốc chống tiêu chảy và thực tế có một số đơn thuốc mới dành cho hội chứng ruột kích thích thể tiêu chảy chiếm phần lớn, thuốc ngăn chặn dòng chất lỏng này đi vào ruột non để không hình thành tiêu chảy và đầy hơi.

Phần lớn đó là việc điều trị triệu chứng, vì vậy, khi gặp một bệnh nhân mắc IBS, thực sự cố gắng hiểu các triệu chứng của họ là gì và sau đó bác sĩ sẽ nhắm mục tiêu điều trị của mình vào các triệu chứng. Có những đơn thuốc và những loại thuốc không kê đơn như prebiotic, men vi sinh cũng rất phổ biến.

Ngoài ra còn có những loại thuốc như IBgard, một loại thuốc không kê đơn có chứa dầu bạc hà. Đồng thời lưu ý rằng đây là một chế phẩm thảo dược, đã được chứng minh là giúp giảm co thắt.

Thời gian mắc IBS có thể khác nhau tùy người

IBS rất phổ biến, nhiều bệnh nhân trẻ tuổi mắc bệnh này khi còn học trung học và sau đó là những năm đại học rồi nó biến mất. Nó thực sự khác nhau tùy theo từng bệnh nhân.

Một số bệnh nhân phải chịu đựng các triệu chứng mạn tính trong nhiều năm. Những bệnh nhân khác bị bệnh này trong một thời gian ngắn và sau đó biến mất. Ngoài ra còn có một nhóm nhỏ bệnh nhân họ mắc một loại bệnh về đường tiêu hóa nào đó theo cách: họ ăn ở nhà hàng và sau đó mắc rối loạn về đường tiêu hóa vào ngay ngày hôm sau.

Chuyên gia tiêu hóa giải thích: “Kết quả là nó có thể gây ra hội chứng ruột kích thích sau viêm nhiễm. Bệnh nhân đó có thể đã hoàn toàn ổn nhưng sau khi ăn, họ gặp vấn đề về đường tiêu hóa và trong 5 tháng tiếp theo, họ bị tiêu chảy thường xuyên. Điều này ở rất nhiều bệnh nhân đã mắc Covid-19.

Nhiễm Covid kéo dài có thể gây ra các triệu chứng về đường tiêu hóa bao gồm tiêu chảy, táo bón, cử động chậm chạp, cảm thấy buồn nôn. Các triệu chứng về đường tiêu hóa này có thể xử lý được. Bác sĩ sẽ điều trị dựa trên các triệu chứng của họ và sau vài tháng tình trạng được cải thiện.

Tìm cách giảm căng thẳng

Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hội chứng ruột kích thích và một trong số đó là căng thẳng. Khi gặp bệnh nhân, phải đánh giá mức độ căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày, bởi vì dù có làm gì đi nữa, nếu căng thẳng của họ vượt quá tầm kiểm soát thì chu kỳ IBS sẽ không dừng lại. Các triệu chứng của họ sẽ tái phát.

Thuốc chống trầm cảm có tác dụng

Cũng có những lúc cần phải xem xét các lựa chọn điều trị thay thế cho hội chứng ruột kích thích. Ví dụ như liệu pháp hành vi nhận thức.

Ngoài ra, một số phương pháp điều trị hội chứng ruột kích thích là dùng thuốc chữa bệnh tâm thần, thuốc chống trầm cảm. Đôi khi bác sĩ chỉ định thuốc chống trầm cảm liều thấp, có thể giúp giảm phần nào triệu chứng đau của IBS nhưng cũng giúp giảm triệu chứng lo lắng, trầm cảm và căng thẳng của IBS và thực sự có thể làm dịu mọi thứ.

Vai trò của tập thể dục và giấc ngủ trong IBS

Cũng như nhiều khía cạnh của cuộc sống, tập thể dục cũng đóng một vai trò quan trọng. Ai tập thể dục, giữ lối sống năng động và lành mạnh thì hoàn toàn giúp kiểm soát IBS và đảm bảo các triệu chứng của người đó không bùng phát.

Giấc ngủ cũng đóng một vai trò trong việc quản lý và sống chung với IBS.

Nếu bệnh nhânh không ngủ đủ giấc, tác động của việc đó có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích. Đó là bởi vì bệnh nhân căng thẳng, mệt mỏi. Đây là cái vòng luẩn quẩn làm các triệu chứng IBS khó dứt điểm trong khi điều trị.

Probiotic giúp giảm đầy hơi

Khi nói đến việc sử dụng men vi sinh, dữ liệu cho thấy rằng có thể giúp ích cho những bệnh nhân có nhiều triệu chứng đầy hơi. Nhưng cũng không khuyến nghị điều đó thường xuyên trừ khi họ bị đầy hơi kéo dài.

Người mắc IBS có thể được đề nghị thử dùng nó trong khoảng sáu tuần để xem liệu có lợi ích gì không? Và nếu việc sử dụng men vi sinh mang lại lợi ích thì họ có thể tiếp tục sử dụng lâu dài.

Nói chung, men vi sinh không thực sự có nhiều tác dụng phụ vì về cơ bản nó mang lại lợi khuẩn đường ruột. Men vi sinh có thể giúp cải thiện sức khỏe đường ruột vì dung nạp tốt. Men vi sinh gần giống như một loại vitamin. Vì vậy, nếu được hưởng lợi từ đó, bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân nên dùng men vi sinh.

Tùy cách giải quyết với IBS

Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn chức năng. Vì vậy, nếu nội soi đại trực tràng của bệnh nhân mắc IBS và làm sinh thiết sẽ thấy không có tình trạng viêm nào ở đó. Bệnh nhân sẽ có các triệu chứng và điều đó sẽ gây khó chịu cho họ, nhưng nếu họ không dùng bất kỳ loại thuốc nào hoặc không điều trị gì cả thì không đa số có thể cũng không sao. Sẽ không có bất kỳ hậu quả lâu dài nào từ điều này.

Điều đó trái ngược với một bệnh nhân bị viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn, họ có thể bị chít hẹp gây tắc ruột non, họ sẽ bị thiếu máu và để lại những hậu quả thực sự nghiêm trọng. Với hội chứng ruột kích thích, điều quan trọng là họ sẽ cảm thấy khó chịu, một số bệnh nhân sẽ không làm gì với điều đó trong khi những bệnh nhân khác cảm nhận rõ ràng về các triệu chứng của mình đến mức họ thực sự muốn phải điều trị.

Đến gặp bác sĩ

Sau ba đến bốn tháng, nếu bệnh nhân còn các triệu chứng và không biến mất, hãy đến gặp bác sĩ. Nếu tình trạng này vẫn tiếp diễn, đã đến lúc nên tìm đến bác sĩ chăm sóc chính hoặc bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để thực hiện thêm một số xét nghiệm.

IBS thực sự gây khó khăn cho bệnh nhân. Nó ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bệnh nhân vì bệnh nhân phải cố gắng đi làm và sinh hoạt bình thường với tình trạng đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy, táo bón.

Có rất nhiều nghiên cứu đang được thực hiện để xem liệu có thể tìm ra phương pháp điều trị tốt hơn cho căn bệnh này hay không. Hầu hết các cuộc tư vấn của các chuyên gia tiêu hóa cho bệnh nhân đều liên quan đến hội chứng ruột kích thích và phần lớn là do căng thẳng.

BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:

Hội chứng ruột kích thích IBS và bệnh viêm ruột IBD

5 dấu hiệu của Hội chứng ruột kích thích IBS

Vượt qua hội chứng ruột kích thích (IBS) bằng liệu pháp hành vi nhận thức

Hội chứng ruột kích thích (IBS) ở mèo, dấu hiệu nhận biết chuẩn xác

Top 8 loại thảo dược chữa đầy hơi, chướng bụng cực hiệu quả

Yhocvn.net (Lược dịch theo ama-assn)