Mối liên hệ giữa vi khuẩn đường ruột và bệnh Alzheimer

Bệnh Alzheimer là nguyên nhân gây nên tình trạng sa sút trí tuệ gây ảnh hưởng đến suy nghĩ và hành vi của con người. Alzheimer cũng là căn nguyên gây tử vong hàng đầu ở Hoa Kỳ. Thống kê cho thấy cứ 3 người cao tuổi thì có 1 người chết vì bệnh Alzheimer hoặc sa sút trí tuệ. Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới với 10,1 triệu người cao tuổi, chiếm 11% tổng dân số.

Lão hóa là quy luật của tự nhiên, tuổi thọ càng cao tiến trình lão hóa càng gần. Tuy nhiên, Alzheimer không phải là lão hóa thông thường mà là một chứng bệnh khiến nhiều phần não dần bị teo đi, đặc biệt là hồi hải mã nơi lưu giữ và tạo ký ức. Đến thời điểm hiện tại y học vẫn chưa có giải pháp nào giúp đảo ngược quá trình tiến triển bệnh do đó cần phát hiện bệnh sớm để điều trị bệnh.

Các triệu chứng của bệnh Alzheimer bao gồm mất trí nhớ, các vấn đề về ngôn ngữ và hành vi không kiểm soát. Kết quả nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy vi khuẩn trong ruột có thể gây ảnh hưởng đến hoạt động của não thậm chí thúc đẩy quá trình thoái hóa thần kinh. Một số nghiên cứu khoa học khác còn cho thấy mối liên hệ khi hệ vi sinh đường ruột mất cân bằng và sự phát triển của các mảng amyloid trong não đặc trưng của bệnh Alzheimer.

Nhóm các nhà nghiên cứu Thụy Sĩ và Ý đã đưa mối tương quan lên một bước xa hơn cho thấy mối liên hệ giữa hệ vi sinh vật đường ruột bị mất cân bằng và sự phát triển của các mảng amyloid trong não; đặc trưng của bệnh Alzheimer là sự tích tụ của các mảng beta-amyloid và các đám rối sợi thần kinh trong não.

Protein được tạo ra bởi vi khuẩn đường ruột có thể gây ra bệnh Alzheimer

Nghiên cứu liên quan đến nhóm gồm 89 người từ 65 đến 85 tuổi. Một số người bị bệnh Alzheimer hoặc các bệnh thoái hóa thần kinh khác trong khi những người khác khỏe mạnh không có vấn đề về trí nhớ. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng hình ảnh PET để đo sự lắng đọng amyloid trong não của họ sau đó đo các dấu hiệu viêm và protein do vi khuẩn đường ruột tạo ra như lipopolysaccharides và axit béo chuỗi ngắn trong máu.

Lipopolysaccharides (LPS) là vi khuẩn chết hay tế bào của vi khuẩn chết. Tuy nhiên hệ thống miễn dịch coi chúng như vi khuẩn sống và xây dựng hệ thống phòng thủ miễn dịch chống lại những kẻ xâm lược. LPS là chất chống viêm và đã được tìm thấy trong các mảng amyloid trong não của bệnh nhân Alzheimer.

Nghiên cứu cho thấy nồng độ LPS trong máu cao và axit béo chuỗi ngắn (SCFAs) acetate và valerate có liên quan đến việc lắng đọng amyloid lớn trong não. Các SCFA khác, cụ thể là butyrate, dường như có tác dụng bảo vệ; hàm lượng butyrate cao có liên quan đến ít amyloid hơn. Butyrate – một SCFA được tạo ra khi vi khuẩn đường ruột lên men chất xơ – kích hoạt bài tiết yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não (BDNF). Bệnh Alzheimer có liên quan đến việc giảm mức BDNF.

Moira Marizzoni, tác giả nghiên cứu của Trung tâm Fatebenefratelli tại Brescia, Ý, giải thích: “Kết quả của chúng tôi là không thể chối cãi: Một số sản phẩm vi khuẩn của hệ vi sinh vật đường ruột có tương quan với số lượng mảng amyloid trong não”.

Probiotic ‘Cocktail’ có thể hoạt động như một biện pháp phòng ngừa sớm

Nghiên cứu tiếp theo phát hiện hệ vi sinh đường ruột ở những người bị bệnh Alzheimer khác với những người không mắc bệnh. Ở những người mắc bệnh Alzheimer, sự đa dạng của vi sinh vật bị giảm với một số vi khuẩn nhất định được đại diện quá mức và các vi sinh vật khác giảm.

Nhà thần kinh học Giovanni Frisoni, tác giả nghiên cứu và giám đốc Trung tâm Trí nhớ Bệnh viện Đại học Geneva (HUG) Thụy Sĩ cho biết “Chúng tôi cũng đã phát hiện ra mối liên quan giữa hiện tượng viêm phát hiện trong máu, một số vi khuẩn đường ruột và bệnh Alzheimer do đó giả thuyết mà chúng tôi muốn kiểm tra ở đây là liệu chứng viêm có thể là chất trung gian liên kết giữa hệ vi sinh vật và não không? ”

Điều trị Alzheimer bằng phương pháp nhịn ăn

Nhịn ăn có lợi cho các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer bởi giúp cơ thể chuyển hóa qua giai đoạn tự động và tái tạo. Autophagy (Tự thực bào)  là quá trình cơ thể làm sạch các cơ quan bị tổn thương, khuyến khích sự sinh trưởng của các tế bào mới khỏe mạnh, điều này liên quan đến bệnh Alzheimer vì quá trình tái tạo là một trong số các yếu tố cần thiết để não hoạt động.

Nhịn ăn kích hoạt tự động hít thở, đây là cách cơ thể loại bỏ chất phế phẩm và cũng sẽ kích hoạt quá trình tái tạo tế bào gốc. Tại cuộc phỏng vấn năm 2017, Tiến sĩ Steven Gundry giải thích rằng điều này cũng có thể có mối liên hệ trực tiếp với LPS và việc cho đường ruột được nghỉ ngơi khỏi các protein gây viêm thông qua việc nhịn ăn có thể chữa lành. Ông chia sẻ “Chúng tôi có một hệ thống sửa chữa tuyệt vời hoạt động khi bạn đang nhịn ăn. Điều quan trọng nhất không phải là để ruột nghỉ ngơi. Đó có lẽ là một trong những điều thông minh nhất mà bất kỳ ai trong chúng ta cũng có thể làm — giúp thành ruột được nghỉ ngơi, không phải hấp thụ chất dinh dưỡng, không phải đối phó với lượng lectin hoặc độc tố liên tục tiếp thu vào. Nhưng tôi nghĩ quan trọng hơn, nó cho cơ thể cơ hội để cuối cùng thực hiện một số công việc làm sạch bộ não của bạn một cách nghiêm túc. Ông bổ sung “Bệnh Alzheimer và Parkinson có một nguyên nhân đồng nhất và đó là bộ não được nhận thức là đang tự bảo vệ mình chống lại các mối đe dọa, rất nhiều trong số đó là LPS. Nếu bạn đặt ruột của mình ở trạng thái nghỉ ngơi và không có LPS vào hệ thống của bạn và bạn có thể duy trì điều đó càng lâu thì trên thực tế, bạn càng có lợi”.

Tác động của vi khuẩn có lợi đối với sức khỏe não bộ đã được chứng minh rõ ràng  ở những người bị bệnh Alzheimer. Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy trên 60 bệnh nhân Alzheimer đã xem xét tác động của các chất bổ sung probiotic đối với chức năng nhận thức và kết quả đầy hứa hẹn. Những người uống sữa có chứa probiotics giúp cải thiện đáng kể trong chức năng nhận thức.

Trong khi điểm kiểm tra trạng thái tâm thần tối thiểu (MMSE) trung bình tăng lên ở nhóm dùng men vi sinh thì nhóm đối chứng, uống sữa nguyên chất, lại giảm điểm. Nhóm men vi sinh có những thay đổi chuyển hóa có lợi bao gồm giảm chất béo trung tính, lipoprotein mật độ rất thấp và protein phản ứng C, một biện pháp chống viêm, cũng như giảm các dấu hiệu kháng insulin.

Các nhà nghiên cứu cho rằng những thay đổi chuyển hóa có lợi có thể chịu trách nhiệm cho những cải thiện về nhận thức. Walter Lukiw, giáo sư tại Đại học Bang Louisiana giải thích thêm rằng ruột và não có mối liên hệ mật thiết với nhau “Điều này phù hợp với một số nghiên cứu gần đây của chúng tôi chỉ ra rằng hệ vi sinh vật đường tiêu hoá trong bệnh Alzheimer bị thay đổi đáng kể về thành phần khi so sánh với các đối chứng phù hợp với độ tuổi và lưu ý rằng “Cả hàng rào đường tiêu hóa và máu não trở nên rò rỉ hơn khi lão hóa, do đó cho phép các chất bài tiết của vi khuẩn đường tiêu hóa (amyloids, lipopolysaccharides, nội độc tố và RNA nhỏ không mã hóa) tiếp cận các ngăn của hệ thần kinh trung ương dễ dàng hơn.”

Probiotics có thể ức chế sự thoái hóa thần kinh

Probiotics gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và hành vi thông qua trục vi sinh vật-ruột-não, các nhà nghiên cứu gợi ý rằng chúng có tiềm năng phòng ngừa và điều trị đối với bệnh Alzheimer (AD) bằng cách điều chỉnh quá trình viêm và chống lại áp lực oxy hóa.

Nghiên cứu được giải thích trong tạp chí Impact Journal on Aging với nội dung “Rối loạn chức năng trong hành vi và nhận thức có liên quan đến chứng loạn khuẩn. Sự kích hoạt của chứng viêm ruột được coi là một yếu tố gây bệnh có thể gây ra sự suy giảm nhận thức và chứng mất trí nhớ”. Do đó khôi phục cân bằng nội môi hoặc cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột của bệnh nhân Alzheimer có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh.

Từ những phân tích trên cho thấy hệ vi sinh vật đường ruột ảnh hưởng đến sự tiến triển của bệnh Alzheimers bằng cách phá vỡ quá trình viêm trong não và sự cân bằng trao đổi chất. Các tác giả viết : “Hệ vi sinh vật đường ruột đã biến từ một cơ quan bị lãng quên trở thành một nhân tố quan trọng tiềm năng trong bệnh lý Alzheimers.”

Giải pháp ngăn ngừa bệnh Alzheimer

Tối ưu hóa hệ vi khuẩn đường ruột là một chiến lược quan trọng để ngăn ngừa bệnh Alzheimer và một loạt các bệnh mạn tính khác. Do đó cần tránh thực phẩm đã chế biến sẵn, thuốc kháng sinh và các sản phẩm kháng khuẩn, nước có chất fluoride và clo, đồng thời đảm bảo cung cấp các loại thực phẩm được nuôi cấy và lên men theo truyền thống, cùng với việc uống men vi sinh chất lượng cao nếu cần. Ngoài ra cần luyện tập thể thao đều đặn, ngủ đủ thời gian theo độ tuổi…

BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:

Tại sao hệ vi sinh vật đường ruột thay đổi theo tuổi tác?

Cân bằng hệ vi sinh đường ruột giúp kiểm soát huyết áp

Hệ vi sinh đường ruột cân bằng giúp giảm cân, ngừa béo phì

Vi khuẩn đường ruột ảnh hưởng đến bệnh tim mạch như thế nào?

Mối liên hệ giữa vi khuẩn đường ruột và đột quỵ

Yhocvn.net