Mối liên hệ giữa bệnh viêm ruột và tổn thương ở khớp

Bệnh viêm ruột là một phần trong bệnh lý viêm đường tiêu hóa, là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng viêm nói chung ở ruột do vi khuẩn và virus.

Bệnh viêm ruột (IBD) là một phần trong bệnh lý viêm đường tiêu hóa, là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng viêm nói chung ở ruột do vi khuẩn và virus. Khi tình trạng viêm xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trong đường tiêu hóa sẽ phá vỡ chức năng của các cơ quan, gây đau đớn và đe dọa đến tính mạng.

Nhiều nghiên cứu cho thấy viêm ruột có thể do rối loạn chức năng hệ thống miễn dịch. Khi hệ thống miễn dịch chống lại sự xâm nhập của virus, vi khuẩn, phản ứng miễn dịch bất thường làm hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các tế bào trong đường tiêu hóa. Một số đột biến gen cũng liên quan đến tình trạng viêm ruột. Ngoài ra viêm đường ruột do chế độ ăn uống và tâm lý căng thẳng cũng được đề cập đến tuy nhiên các bác sĩ cho rằng đây không phải là nguyên nhân gây bệnh mà chỉ là những yếu tố khiến bệnh nặng hơn.

Hiện y học chưa xác định được nguyên nhân chính xác tuy nhiên nhiều bằng chứng cho thấy hệ vi khuẩn đường ruột không thích hợp kích hoạt phản ứng miễn dịch ở những bệnh nhân có khuynh hướng di truyền đa yếu tố (có thể liên quan đến hàng rào biểu mô bất thường và khả năng phòng vệ miễn dịch ở niêm mạc).

Ngoài các triệu chứng và biến chứng đường tiêu hóa, IBD là một bệnh toàn thân thường đi kèm với các biểu hiện ngoài đường tiêu hóa (EIM) liên quan đến hầu hết các cơ quan trong cơ thể. Các biểu hiện và biến chứng ngoài tiêu hóa thấp khớp thường gặp như viêm khớp ngoại biên và/hoặc viêm khớp cột sống có thể làm tăng thêm tác động bất lợi mà bệnh viêm ruột gây ra cho bệnh nhân, gây đau và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tình trạng chức năng.

Thấp khớp là tình trạng trạng biến chứng ngoài ruột phổ biến nhất ở bệnh nhân bị IBD xảy ra ở 6-46% bệnh nhân bệnh viêm ruột. Sinh lý học miễn dịch có thể liên quan đến việc vận chuyển tế bào lympho bất thường từ ruột bị viêm vào bao hoạt dịch khớp cũng như các mô ngoài khớp, đặc biệt là các mô liên kết. Có nhiều biểu hiện lâm sàng tiềm ẩn bao gồm viêm khớp ngoại biên, viêm khớp cột sống hoặc cột sống và viêm ruột. Viêm khớp ngoại vi kèm theo IBD có thể là khớp nhỏ hoặc đa khớp với bệnh trước đây xảy ra sớm hơn trong quá trình bệnh, và đôi khi chuyển sang bệnh sau.

Viêm ruột gây biểu hiện ở khớp

Tổn thương ở khớp là biểu hiện ngoài đường tiêu hóa phổ biến nhất của bệnh viêm ruột gây ảnh hưởng đến 46% bệnh nhân. Ngoài các khớp không viêm, không có khớp sưng gặp ở 8-30% bệnh nhân, viêm khớp cột sống (cũng gọi là bệnh viêm các xương cột sống) hoặc các khớp ngoại vi đã được chứng minh. Các báo cáo ban đầu đã phân loại bệnh khớp ngoại vi thành bệnh đa khớp loại I (bốn khớp ngoại vi trở xuống) hoặc bệnh đa khớp loại II (năm hoặc nhiều khớp ngoại vi liên quan). Nhiều nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng bệnh nhân có thể xuất hiện sớm với ít khớp liên quan hơn và theo thời gian tiến triển thành kiểu hình đa bội. Ngoài viêm khớp ngoại vi, bệnh nhân có thể bị viêm khớp cột sống .

Đặc điểm đau khớp trong bệnh viêm ruột

Những bệnh nhân này thường có biểu hiện đau lưng do viêm, đau xảy ra ở người trẻ (dưới 40 tuổi). Cơn đau nặng hơn vào buổi sáng và được cải thiện khi sử dụng và đáp ứng lâm sàng với thuốc chống viêm không steroid (NSAID). Một khu vực viêm khác phổ biến đối với tình trạng bệnh thoái hóa đốt sống là viêm các dây chằng xung quanh khớp.

Viêm các dây chằng xung quanh khớp là viêm những vùng mà gân, dây chằng và bao khớp chèn vào xương. Viêm tại dây chằng xung quanh khớp có thể là một cảnh báo sớm liên quan đến bệnh thoái hóa đốt sống bao gồm cả viêm khớp liên quan đến bệnh viêm ruột. Một nhóm nhỏ bệnh nhân (<5%) xuất hiện các triệu chứng khớp trước bệnh viêm ruột .

Ngoài nguyên nhân trên các yếu tố nguy cơ đối với các biểu hiện khớp ở bệnh nhân bệnh viêm ruột bao gồm tiền sử gia đình bị bệnh viêm ruột, cắt ruột thừa, hút thuốc…

Dấu hiệu cảnh báo bệnh viêm ruột có biến chứng khớp

Một số dấu hiệu và triệu chứng liên quan đến viêm cơ xương khớp ở bệnh nhân bệnh viêm ruột như đau lưng mạn tính (hơn ba tháng), đau và sưng khớp ngoại vi, đau quặn và viêm xương đòn (sưng toàn bộ chữ số do viêm khớp và viêm bao gân nhiều).

Nguyên nhân khiến bệnh viêm ruột có thể gây tổn thương ở khớp

Các biểu hiện thấp khớp ở bệnh nhân IBD đã được giả thuyết là do tổ chức tế bào lympho ở ruột hoạt hóa ở khớp và quanh khớp; những dữ liệu này cho thấy sự hiện diện của ‘cột sống khớp ruột’.  Ở bệnh nhân bệnh viêm ruột các tế bào lympho thuộc nhiều loại phụ khác nhau có thể tiếp cận các vị trí khớp bằng cách sử dụng nhiều phân tử kết dính và các thụ thể đối kháng của chúng. Ngoài việc di chuyển tế bào lympho không bình thường, rối loạn vi khuẩn hoặc sự thay đổi tính đa dạng của hệ vi sinh vật đường ruột có thể là một cơ chế sinh lý bệnh chung khác giữa IBD và bệnh viêm khớp liên quan đến bệnh viêm ruột.

Viêm khớp ngoại vi

Viêm khớp ngoại vi trong bệnh viêm ruột thường biểu hiện dưới dạng khớp viêm, đau và sưng khớp. Viêm khớp liên quan đến IBD thường được coi là không ăn mòn và không phá hủy tuy nhiên những cân nhắc này chỉ mang tính chất phiến diện do đó đây có thể không phải là sự phân biệt chính xác.

Viêm khớp cột sống

Liên quan đến xương cột sống là một đặc điểm chung của bệnh viêm khớp do viêm ruột. Triệu chứng điển hình là đau lưng do viêm. Các đặc điểm khác của viêm cột sống dính khớp đã được chứng minh rõ ràng ở những bệnh nhân viêm khớp liên quan đến bệnh viêm ruột. Những đặc điểm này thường được quan sát thấy ở những bệnh nhân bị bệnh Crohn (5-22%), so với viêm loét đại tràng (2-6%) .

Tổn thương ở khớp là biểu hiện và biến chứng ngoài tiêu hóa thường gặp ở bệnh nhân IBD biểu hiện như viêm khớp ngoại vi và/hoặc viêm khớp cột sống gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Do đó việc bảo vệ hệ vi sinh đường ruột khoẻ mạnh, test thở hydro để kịp thời phát hiện các căn bệnh về đường ruột là phương pháp tối ưu để tránh các tổn thương ở khớp cũng như nhiều căn bệnh khác. 

BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:

Các yếu tố gây ảnh hưởng hệ vi sinh vật đường ruột ở người cao tuổi

Cân bằng hệ vi sinh đường ruột giúp kiểm soát huyết áp

Hội chứng ruột kích thích IBS và bệnh viêm ruột IBD

Chảy máu đường tiêu hóa

Viêm ruột ở người lớn, những điều cần biết

Yhocvn.net