Xét nghiệm hydro chẩn đoán không dung nạp Lactose

Xét nghiệm hydro trong hơi thở giúp chẩn đoán không dung nạp Lactose.

Trong y khoa, bệnh không dung nạp Lactose (Tiếng Anh là lactose intolerance) được định nghĩa là khi ăn hoặc uống các sản phẩm từ sữa nhưng không thể tiêu hóa hoàn toàn đường (loại lactose) trong sữa. Hậu quả dẫn đến tiêu chảy và đầy hơi sau khi ăn hoặc uống các sản phẩm từ sữa. Tình trạng kém hấp thu đường từ sữa thường vô hại tuy nhiên các triệu chứng của nó có thể dẫn đến những phiền toái gây ảnh hưởng đến chất lược cuộc sống của  người bệnh.

Triệu chứng không dung nạp Lactose

Biểu hiện của không dung nạp lactose thường bắt đầu từ 30 phút đến 120 phút sau khi ăn hoặc uống thực phẩm có chứa lactose. Các biểu hiện gồm:

+ Tiêu chảy, buồn nôn và đôi khi nôn

+ Đau bụng quặn (abdominal cramps)

+ Đầy bụng

+ Có nhiều hơi trong bụng…

Nguyên nhân không dung nạp Lactose

Không dung nạp Lactose xảy ra khi ruột non không sản xuất đủ enzyme (lactase) để tiêu hóa lactose (đường trong sữa).

Thông thường, lactase biến thành hai loại đường đơn giản gồm glucose và galactose, hai loại đường này sẽ được hấp thụ vào máu thông qua niêm mạc ruột. Nếu thiếu lactase, lactose có trong thức ăn sẽ di chuyển vào đại tràng thay vì được chuyển hóa và hấp thu. Trong đại tràng, vi khuẩn tại đây sẽ tương tác với lactose không tiêu hóa, gây ra các dấu hiệu và triệu chứng không dung nạp lactose.

Có 3 loại không dung nạp lactose

Căn cứ vào các yếu tố khác nhau gây ra sự thiếu hụt enzyme lactase dẫn đến các dạng khác nhau của bệnh không dung nạp lactose.

Không dung nạp lactose nguyên phát

Đây là loại không dung nạp lactose phổ biến nhất. Những người mắc chứng không dung nạp lactose nguyên phát từ khi sinh ra, khi trẻ thay thế sữa bằng các thực phẩm khác, việc sản xuất lactase thường giảm tuy nhiên vẫn đủ cao để tiêu hóa lượng sữa trong chế độ ăn điển hình của người lớn.

Trong tình trạng không dung nạp lactose nguyên phát, sản xuất lactase giảm mạnh, khiến các sản phẩm sữa khó tiêu hóa khi trưởng thành. Không dung nạp lactose nguyên phát được xác định do di truyền, xảy ra ở một tỷ lệ lớn những người có nguồn gốc châu Phi, châu Á hoặc Tây Ban Nha. Bệnh cũng phổ biến ở những người gốc Địa Trung Hải hoặc Nam Âu.

Không dung nạp lactose thứ phát

Hình thức không dung nạp lactose xảy ra khi ruột non giảm sản xuất lactase sau khi bị bệnh, chấn thương hoặc phẫu thuật liên quan đến ruột non. Trong số các bệnh liên quan đến không dung nạp lactose thứ phát là bệnh celiac, loạn khuẩn và bệnh Crohn. Trên thực tế, kết quả điều trị bệnh có thể khôi phục mức độ lactase và cải thiện các dấu hiệu tuy nhiên cần trải qua một thời gian.

Không dung nạp đường sữa bẩm sinh hoặc phát triển

Bệnh có thể xảy ra nhưng rất hiếm, thường chỉ gặp ở trẻ sinh ra đã không có men lactase và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác theo cơ chế gen lặn, nghĩa là cả bố mẹ đều phải có gen bệnh và cả hai đều truyền cho trẻ, dẫn đến mắc khiếm khuyết di truyền này. Tương tự, trẻ sinh non cũng có thể không dung nạp lactose do nồng độ lactose không đủ.

Phương pháp chẩn đoán không dung nạp Lactose

Xét nghiệm hydro trong hơi thở giúp chẩn đoán không dung nạp Lactose. Căn cứ kết quả xét nghiệm, người bệnh cần điều tiết chế độ ăn, ngủ nghỉ khoa học, sử dụng các lựa chọn thay thế cho sữa bò như sữa đậu nành… bổ sung đầy đủ canxi trong chế độ ăn uống trong thực đơn hàng ngày và luyện tập thể thao để tăng cường sức khỏe, sức đề kháng cho cơ thể.

Thực hiện xét nghiệm hydro chẩn đoán bệnh

Để chuẩn bị xét nghiệm methane hydro, người bệnh cần nhịn ăn ít nhất 6-8 giờ trước khi đo. Lưu ý không nội soi đại tràng, uống thuốc kháng sinh trong vòng một tháng trước đó và tránh uống các loại thuốc nhuận tràng trong một tuần. Cần hạn chế thực phẩm có đường như sữa, bánh kẹo, mật ong, trái cây, không hút thuốc lá trong quá trình đo.

Phương pháp thực hiện: Người bệnh hít thở vào máy phân tích hơi thở. Trước khi thổi vào ống thở, người bệnh hít sâu, nín hơi khoảng 10-15 giây rồi thổi mạnh vào ống thở. Sau đó uống nước đường lặp lại các bước trên khoảng 5-6 lần.

Bác sĩ lấy mẫu hơi thở trong vài giờ tiếp theo, mỗi lần lấy cách nhau khoảng 15-30 phút. Trong khoảng thời gian này, người bệnh cần hạn chế vận động thể chất, ghi lại các triệu chứng tiêu hóa gặp phải như đau bụng, đầy hơi, xì hơi…Kết quả xét nghiệm có sau 2-3 giờ.

Mức hydro được tính bằng đơn vị ppm (parts-per-million), khác nhau tùy từng bệnh cụ thể. Mức hydro bình thường trong hệ tiêu hóa khỏe mạnh là dưới 16 ppm. Nếu kết quả đo được cao hơn con số này, người bệnh có thể có các vấn đề về tiêu hóa như kém hấp thu carbohydrate, hội chứng loạn khuẩn ruột non,… Căn cứ vào kết quả, bác sĩ sẽ chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ

Xét nghiệm test hơi thở hydro chẩn đoán bệnh đường ruột: tại phòng khám và tại nhà

Xét nghiệm hơi thở hydro chẩn đoán vi khuẩn phát triển quá mức ở ruột non (SIBO), hội chứng ruột kích thích (IBS)

Những vấn đề cần lưu ý khi xét nghiệm test thở hydro

Hướng dẫn đồng thuận Bắc Mỹ về test thở hydro, methane – Tiêu chuẩn hóa các bài kiểm tra hơi thở đối với bệnh đường ruột

Phân biệt các vị trí đau trong ổ bụng để ‘bắt bệnh’

Yhocvn.net