Vitamin D có thể bảo vệ chống lại bệnh do coronavirus 2019 (COVID-19) không?

Uống bổ sung vitamin D có thể ngăn ngừa nhiễm vi-rút gây bệnh coronavirus 2019 (COVID-19) không?

Cơ thể dùng vitamin D “xây” hàng rào miễn dịch có thể kháng virus, kháng khuẩn, giảm tình trạng viêm quá mức nguy hiểm như cơn bão cytokine…

Bác sĩ Trương Hữu Khanh, cố vấn khối Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, cho biết nhiều nghiên cứu gần đây ghi nhận thiếu vitamin D có thể làm tăng mức độ mắc Covid-19 nặng. Về cơ chế tác dụng, vitamin D rất quan trọng, cần thiết cho hoạt động bình thường của hệ miễn dịch, tăng khả năng kháng virus, vi khuẩn; ngăn chặn sự xâm nhập và nhân lên của virus cũng như giúp hệ miễn dịch nhận diện, thích nghi và có phương án tấn công những tác nhân này. Vitamin D điều chỉnh và làm giảm các phản ứng viêm quá mức, như “bão cytokine” gây tử vong ở bệnh nhân nặng.

Theo bác sĩ Khanh, vitamin D giúp trẻ con và người lớn giảm nguy cơ nhiễm cúm, các bệnh hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi, lao, hen suyễn, kể cả bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)… Trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay, trẻ ở trong nhà thường xuyên, ít tiếp xúc ánh nắng mặt trời, nguy cơ thiếu vitamin D rất cao thì việc bổ sung càng cần thiết.

Tương tự, bác sĩ nhi khoa Đỗ Tiến Sơn, Mạng lưới Thầy thuốc đồng hành, cũng cho rằng vitamin D giúp giảm tổn thương thận, phổi, đồng thời bảo vệ não khi mắc Covid-19, góp phần chống thoái hóa não và hỗ trợ phục hồi não sau khi mắc bệnh. Virus gây bệnh Covid-19 sử dụng một men tên là ACE2 để xâm nhập tế bào thần kinh qua hàng rào bảo vệ, kích hoạt chất trung gian gây viêm tổn thương thần kinh trung ương và mạch máu não. Điều này có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa thần kinh, tai biến mạch máu não, rối loạn giấc ngủ, lo âu, trầm cảm, đẩy nhanh các bệnh lý thoái hóa thần kinh tiềm ẩn…

Theo bác sĩ Sơn, người thường thiếu vitamin D là trẻ con, người béo phì, hút thuốc lá, bệnh mạn tính như tim mạch, dạ dày, viêm ruột… Nên hỏi ý kiến bác sĩ để có thể dùng liều cao gấp đôi ngắn ngày nếu trước đó chưa bổ sung hoặc thuộc nhóm dễ thiếu vitamin D.

Theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ và Tổ chức Y tế Thế giới, hiện tại vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều về khuyến nghị sử dụng vitamin D để ngăn ngừa nhiễm vi rút gây ra COVID-19 hoặc để điều trị COVID-19.

Một số nghiên cứu gần đây đã xem xét tác động của vitamin D đối với COVID-19. Một nghiên cứu trên 489 người cho thấy những người bị thiếu vitamin D có nhiều khả năng có kết quả dương tính với vi rút gây ra COVID-19 hơn những người có mức vitamin D bình thường.

Một nghiên cứu khác đã quan sát thấy tỷ lệ thiếu vitamin D cao ở những người bị COVID-19 bị suy hô hấp cấp tính. Những người này có nguy cơ tử vong cao hơn đáng kể. Và một nghiên cứu ngẫu nhiên nhỏ cho thấy rằng trong số 50 người nhập viện vì COVID-19 được sử dụng một loại vitamin D (calcifediol) liều cao, chỉ một người cần được điều trị tại phòng chăm sóc đặc biệt. Ngược lại, trong số 26 người bị COVID-19 không được tiêm calcifediol, 13 người cần được điều trị tại phòng chăm sóc đặc biệt.

Ngoài ra, tình trạng thiếu hụt vitamin D là phổ biến ở Hoa Kỳ, đặc biệt là ở những người gốc Tây Ban Nha và Da đen. Các nhóm này đã bị ảnh hưởng không tương xứng bởi COVID-19. Thiếu vitamin D cũng phổ biến hơn ở những người lớn tuổi, những người có chỉ số khối cơ thể từ 30 trở lên (béo phì) và những người bị huyết áp cao (tăng huyết áp). Những yếu tố này cũng làm tăng nguy cơ mắc các triệu chứng COVID-19 nghiêm trọng.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, hai thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên nghiên cứu tác động của việc bổ sung vitamin D đã cho kết quả ít hy vọng hơn. Trong cả hai thử nghiệm, liều lượng cao vitamin D được sử dụng cho những người bị thiếu hụt vitamin D và bị bệnh nặng – không phải với COVID-19. Vitamin D không làm giảm thời gian nằm viện hoặc tỷ lệ tử vong của họ khi so sánh với những người được dùng giả dược.

Cần nghiên cứu thêm để xác định vai trò vitamin D và sự thiếu hụt vitamin D có thể đóng góp trong việc phòng ngừa và điều trị COVID-19.

Hiện tại nếu bị thiếu hụt vitamin D, hãy nói chuyện với bác sĩ để biết liệu thực phẩm bổ sung có thể phù hợp hay không. Nếu lo lắng về mức vitamin D của mình, hãy đề nghị bác sĩ xét nghiệm kiểm tra nó.

Bác sĩ Khanh khuyên bổ sung vitamin D đủ để tăng cường miễn dịch, liều thấp dự phòng dùng đều đặn hàng ngày hiệu quả hơn liều cao dùng một lần mỗi 3 hoặc 6 tháng, không chỉ tăng đề kháng mà còn tốt hơn cho xương, cơ bắp, hệ thần kinh… Ở trẻ em, bổ sung tối thiểu 400 IU mỗi ngày, người lớn 800-1.000 IU mỗi ngày. Lưu ý là cơ thể thừa vitamin D có thể gây biếng ăn.

Chọn loại vitamin D có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chính hãng, chuẩn liều, hấp thu tốt. Bổ sung bất cứ thời điểm nào trong ngày, nên ngay trước, trong hoặc sau bữa ăn có chất béo tốt hơn vì vitamin D tan trong dầu. “Để da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, tăng cường thực phẩm như gan cá, lòng đỏ trứng, cá, sữa, ngũ cốc… cũng là cách bổ sung vitamin D nhưng khó đủ cho nhu cầu cơ thể”, ông Khanh chia sẻ.

Yhocvn.net (TH)