Có những trường hợp do không biết xử trí, di chuyển không đúng cách đã vô tình gây nên các chấn thương vùng đầu, cột sống cổ và tứ chi của người bệnh; hoặc làm nặng thêm các tổn thương sẵn có.
Những vấn đề thường gặp
Theo BS CKI Trần Quốc Tuấn, Khoa Ngoại thần kinh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, các vấn đề khi di chuyển người bệnh đột quỵ thường xảy ra bao gồm: không đánh giá được tình trạng nặng cần hồi sức tim phổi – lúc này việc hồi sức trễ (chứ không phải việc di chuyển) có thể khiến tình trạng nặng thêm; không cố định các phần cơ thể người bệnh; té ngã, nhất là khi chỉ có 1 người di chuyển 1 người; không có nhân viên y tế hỗ trợ trên đường di chuyển nên không phát hiện được tình trạng nặng thêm, cần hồi sức cho người bệnh.
Người bị đột quỵ cần được di chuyển, xử trí đúng cách Ảnh: Shutterstock
Di chuyển đúng cách
Về cơ bản, việc vận chuyển người bị đột quỵ có các nguyên tắc như sau: một là phải đảm bảo đường thở và tim đập; hai là phải cố định bảo vệ được các bộ phận có thể tổn thương như đầu cổ, tứ chi; và ba là nhanh nhất có thể. Chính vì vậy, nếu muốn di chuyển người bệnh đúng cách, người thân cần biết đánh giá mạch, nhịp thở, đảm bảo đường thở và tim đập theo các nguyên tắc của hồi sức tim phổi chung; biết cách cố định các bộ phận quan trọng bao gồm đầu cổ, tứ chi của người bệnh khi di chuyển. Nếu không có cáng chuyên dụng thì tốt nhất là để người trên mặt phẳng cứng, nằm ngửa, tay chân xuôi theo cơ thể, dùng giày nặng hoặc chăn cố định hai bên đầu tránh chấn thương cột sống cổ.
Sơ cấp cứu
BS Trần Quốc Tuấn cho biết sơ cấp cứu ban đầu là kỹ năng cần thiết cho tất cả mọi người. Nên dành thời gian tìm học các khóa sơ cấp cứu ban đầu, để có thể áp dụng cho hầu hết các trường hợp tai nạn hay tai biến thường gặp.
Các vấn đề cần thiết trong sơ cấp cứu ban đầu bao gồm: hồi sức tim phổi – luôn cần thiết nếu người bệnh bị ngưng thở hoặc ngưng tim; tư thế người bệnh – để người bệnh nằm ở tư thế thoải mái nhất nếu họ tỉnh táo, hoặc nằm nghiêng về phía nửa người bị ảnh hưởng (yếu liệt) nếu họ không tỉnh táo. Lý do nằm nghiêng là để ngừa hít sặc do nôn ói, lý do nghiêng về phía bên liệt là để phía không liệt còn có thể cử động ra hiệu được khi cần. Cố định các phần cơ thể khi di chuyển, quan trọng nhất là đầu cổ và tứ chi. Về nguyên tắc, nếu tình trạng người bệnh không thể loại trừ có chấn thương kèm theo thì xem như là có cho tới khi có bằng chứng ngược lại.
Hạ Yên (TNO)