Biến thể Covid-19: Làm thế nào để an toàn, không bị lây nhiễm

Biến thể Covid-19: Làm thế nào để an toàn, không bị lây nhiễm

Với biến thể delta chiếm hơn 93% các trường hợp COVID-19 ở Hoa Kỳ vào cuối tháng 7/2021, các câu hỏi đặt ra là làm thế nào để bảo vệ cộng đồng trước các biến thể của vi rút SARS-CoV-2.

Các loại biến thể của Sar-coV-2

Virus đột biến theo thời gian để thích nghi với môi trường và cải thiện khả năng sống sót của chúng. Trong quá trình diễn ra đại dịch, SARS-CoV-2, loại coronavirus mới gây ra COVID-19, đã đột biến đủ để thay đổi cả khả năng lây lan trong quần thể, có khả năng lây nhiễm rất cao sang người.

Các chủng mới này được gọi là các biến thể. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC)hiện phân loại các biến thể thành ba loại, được liệt kê theo thứ tự ít liên quan nhất:

– Biến thể (VOI):

Có các tính năng có thể làm giảm khả năng ngăn ngừa nhiễm trùng của hệ thống miễn dịch. Ví dụ như: VOI eta, iota hoặc kappa.

– Biến thể (VOC):

Ít đáp ứng với các phương pháp điều trị hoặc vắc xin hơn và có nhiều khả năng trốn tránh sự phát hiện chẩn đoán. Chúng có xu hướng dễ lây lan hơn, dẫn đến nhiễm trùng nặng hơn. Ví dụ: Alpha và delta là VOC.

– Biến thể (VOHC):

Ít đáp ứng hơn đáng kể với các lựa chọn chẩn đoán, phòng ngừa và điều trị hiện có. Chúng cũng dẫn đến nhiễm trùng nặng hơn và phải nhập viện. Cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ VOHC nào được xác định.

Tổ chức Y tế Thế giới sử dụng các phân loại tương tự, nhưng định nghĩa của chúng có thể khác với định nghĩa của CDC tại Hoa Kỳ vì các tính năng và tác dụng của biến thể có thể khác nhau theo vị trí địa lý.

Các biến thể luôn nguy hiểm hơn chủng ban đầu

Một biến thể có thể nguy hiểm hơn hoặc ít hơn các chủng khác tùy thuộc vào các đột biến trong mã di truyền của nó. Các đột biến có thể ảnh hưởng đến các thuộc tính như mức độ lây lan của một biến thể virus, cách nó tương tác với hệ thống miễn dịch hoặc mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng mà nó gây ra.

Ví dụ, biến thể alpha dễ lây truyền hơn so với dạng ban đầu của SARS-CoV-2. Các nghiên cứu cho thấy nó có khả năng lây lan cao hơn từ 43% – 90% so với loại vi rút phổ biến nhất khi bắt đầu đại dịch. Alpha cũng có nhiều khả năng gây ra bệnh nặng hơn, biểu hiện bằng việc tăng tỷ lệ nhập viện, tử vong sau khi nhiễm bệnh.

Thậm chí nghiêm trọng hơn, biến thể delta được báo cáo là có khả năng lây nhiễm gần gấp đôi so với các chủng trước đó, có thể gây ra bệnh nặng hơn cho những người không được tiêm chủng. Các tải lượng virus của những người bị nhiễm biến thể này (được phát hiện từ mũi của người bệnh) cũng được báo cáo là gấp hơn 1.000 lần so với những người bị nhiễm các hình thức ban đầu của SARS-CoV-2. Bằng chứng gần đây cũng cho thấy rằng cả những người chưa được tiêm chủng và đã được tiêm chủng đều mang tải lượng vi rút tương tự nhau, như vậy điều này góp phần vào tính chất đặc biệt dễ lây lan của biến thể này.

Những biến thể nào phổ biến nhất ở Hoa Kỳ?

Trong một vài tháng, biến thể delta đã trở thành chủng loại chủ yếu ở Mỹ, chiếm phần lớn các trường hợp COVID-19 vào cuối tháng 7/2021.

Nhưng có sự khác biệt giữa các khu vực trên khắp đất nước. Tính đến 31/7/2021, CDC ước tính rằng biến thể alpha đại diện cho hơn 3% các trường hợp được xác định ở một khu vực gồm tám tiểu bang bao gồm Georgia, Florida và Tennessee, so với dưới 1% ở khu vực bao gồm Iowa, Kansas, Missouri và Nebraska. Các mẫu nhiễm COVID-19 từ khắp đất nước được giải trình tự gen mỗi tuần để xác định các biến thể hiện có và biến thể mới.

Và các biến thể mới có thể sẽ tiếp tục xuất hiện khi virus tiến hóa. Ví dụ, Delta plus là một nhánh phụ của delta. Ảnh hưởng của biến phụ này vẫn chưa được xác định.

4. Làm thế nào để vắc xin chống lại các biến thể?

Các nhà nghiên cứu đang làm việc để tìm ra hiệu quả của ba loại vắc-xin COVID-19 hiện được phép sử dụng khẩn cấp ở Hoa Kỳ trong việc ngăn ngừa lây nhiễm từ các biến thể trong điều kiện “thế giới thực” nơi mà tần suất, phân bố biến thể liên tục thay đổi. Một số nghiên cứu sơ bộ vẫn chưa được đánh giá ngang hàng cho thấy rằng những vắc xin này vẫn có hiệu quả trong việc ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng liên quan đến COVID-19 và tử vong.

Tuy nhiên, không có vắc xin nào là hoàn hảo, và những trường hợp nhiễm COVID-19 đột phá có thể xảy ra ở những người đã được tiêm vắc xin. Người lớn tuổi, những người có tình trạng suy giảm miễn dịch có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đột phá.

Những người đi tiêm chủng tại một phòng khám.

Rất may, những người được tiêm chủng đầy đủ thường bị nhiễm COVID-19 nhẹ hơn. Ví dụ, một nghiên cứu phân tích các trường hợp mắc bệnh COVID-19 ở Anh ước tính rằng hai liều vắc-xin Pfizer BioNTech có hiệu quả 93,7% trong việc ngăn ngừa bệnh có triệu chứng từ biến thể alpha và 88% hiệu quả ở Delta. Một nghiên cứu khác ở Ontario, Canada, chưa được đánh giá đồng cấp đã báo cáo rằng vắc-xin Moderna có hiệu quả 92% trong việc ngăn ngừa bệnh có triệu chứng do alpha.

Giữ an toàn trước sự lây lan của các biến thể bằng cách nào

Gần như tất cả 99,5% số ca tử vong do COVID-19 ở Mỹ trong vài tháng qua là ở những người không được tiêm chủng.

Các hướng dẫn gần đây nhất của CDC khuyến cáo rằng mọi người nên đeo khẩu trang ở những khu vực có khả năng lây truyền cao, bất kể họ có được tiêm phòng hay không. Đặc biệt cần thận trọng hơn nếu không được tiêm chủng đầy đủ hoặc có hệ thống miễn dịch suy yếu.

Một yếu tố khác cần xem xét là mức độ lây truyền trong cộng đồng, tỷ lệ người chưa được tiêm phòng trong cộng đồng địa phương. Ví dụ: một người sống trong khu vực dưới mức trung bình quốc gia về tiêm chủng COVID-19 có thể có cơ hội gặp người chưa được tiêm chủng cao hơn do đó, có nhiều khả năng lây lan coronavirus hơn so với người ở khu vực có tỷ lệ tiêm chủng cao hơn.

Đeo khẩu trang đúng cách có thể giúp bảo vệ bản thân, những người khác khỏi bị nhiễm COVID-19.

Cuối cùng, vẫn còn một số lượng đáng kể những người có nguy cơ cao mắc COVID-19, bao gồm cả trẻ em. Tính đến ngày3.8/2021, chỉ có 29,1% trẻ em từ 12 – 15 tuổi, với 40,4% trong độ tuổi 16 -17 đã được tiêm chủng đầy đủ. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ và Hiệp hội Bệnh viện Nhi đồng lưu ý rằng tổng số 4.292.120 trường hợp COVID-19 ở trẻ em đã được báo cáo tính đến 5/8/2021. Trẻ em chiếm 14,3% trong số các trường hợp COVID-19 được báo cáo.

Vắc xin vẫn là biện pháp bảo vệ tốt nhất chống lại mọi chủng coronavirus mới. Đeo khẩu trang, giãn cách xã hội, tránh đám đông, rửa tay thường xuyên, sát khuẩn, luôn để nhà thông thoáng cũng sẽ giảm nguy lây lan virus, chống lại sự lây nhiễm.

Yhocvn.net (Theo Giáo sư Lilly Cheng Immergluck Trường Y khoa Morehouse)

Biến thể Delta khác biệt như thế nào? Biến thể B.1.617 được gọi là “đột biến kép” vì nó chứa 2 đột biến xuất hiện ở các chủng virus nguy hiểm khác là L452R từng xuất hiện trong biến thể ở California (Mỹ) và E484Q, giống với loại xuất hiện ở Nam Phi và Brazil. Ngoài 2 đột biến trên, B.1.617 có khoảng 11 đột biến khác. Chính các đột biến này giúp virus trốn tránh khả năng miễn dịch tự nhiên cũng như có đề kháng cao hơn với vắc xin và phương pháp điều trị bằng kháng thể. Đặc điểm này đã tạo ra “làn sóng thần” dịch COVID-19 thứ 2 tại Ấn Độ.  Các nhà dịch tễ học cho rằng, biến thể Delta là một kẻ thù đặc biệt đáng sợ. Nếu tiếp tục đột biến, chủng này sẽ gây ra mối đe dọa vô cùng lớn, đó là lý do khiến các chuyên gia y tế đang vô cùng căng thẳng. Với khả năng lây nhiễm cao, biến thể Delta có nguy cơ đảo ngược cả những thành quả chống dịch khá ấn tượng tại các quốc gia có độ tiêm chủng nhanh như Mỹ và châu Âu.

BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:

+ Người bệnh ung thư có nên tiêm vacxin ngừa Covid 19?

+ Quy định cho các giai đoạn phát triển vắc-xin trước khi được cấp phép

+ So sánh các loại vắc xin COVID-19 nổi bật nhất hiện nay

+ Biến thể Delta của SAR-CoV-2: triệu chứng, chẩn đoán, phòng, điều trị khi nhiễm

+ Danh sách số điện thoại, đường dây nóng tiếp nhận thông tin dịch bệnh Covid-19