Thay van động mạch chủ nhân tạo cho ông lão 81 tuổi

Bệnh nhân được điều trị bằng phương pháp thay van động mạch chủ nhân tạo qua ống thông tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM. Ảnh: TT.

Ông Sỹ thường xuyên đau tức ngực, khó thở. Gần đây, tình trạng trở nặng, ông cụ được đưa vào Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM cấp cứu. Phó giáo sư, tiến sĩ Trương Quang Bình, Giám đốc Trung tâm Tim mạch Đại học Y dược TP HCM cho biết, bệnh nhân bị suy tim mức độ 3 do hẹp van động mạch chủ nặng, cần phẫu thuật thay van. Ông Sỹ bị nhiều bệnh kèm theo như tăng huyết áp, đái tháo đường tuýp 2, thận mạn nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng nếu mổ hở. 

Sau khi hội chẩn, êkip quyết định điều trị cho bệnh nhân bằng phương pháp mới là thay van động mạch chủ qua ống thông mà không cần mổ hở. Ưu điểm của thủ thuật này là ít xâm lấn, chỉ gây tê tại chỗ, nhờ đó tránh được biến chứng.

Các kỹ thuật viên sử dụng một khung kim loại với hình dáng giống như mạch máu, trên đó gắn một van tim nhân tạo, tất cả được thu nhỏ vào một chiếc ống thông. Ống được luồn từ một mạch máu lớn ở đùi để đưa dụng cụ đến ngay chỗ van động mạch chủ bị hẹp tại tim. Toàn bộ quá trình này được quan sát qua máy chụp mạch máu xóa nền, khi xác định dụng cụ đã được đưa đến vị trí van động mạch chủ bị hẹp, kỹ thuật viên sẽ điều khiển đẩy van nhân tạo ra khỏi ống thông. Tại đó, van nhân tạo bung ra và hoạt động như một van tim bình thường. 

Ca điều trị kéo dài gần 2 tiềng đồng hồ. Sau khi được thay van nhân tạo, sức khỏe ông Sỹ hồi phục rất tốt, các triệu chứng giảm rõ rệt. Bác sĩ siêu âm nhận thấy mọi dấu hiệu hoạt động của tim, điện tim đều trở về mức bình thường. Vài tiếng đồng hồ sau, bệnh nhân được hướng dẫn tập vật lý trị liệu, vận động, đi lại với mức độ phù hợp và tăng dần. Đến nay, ông Sỹ bảo cảm thấy sức khỏe đã ổn định trở lại, không còn mệt mỏi, tức ngực hay khó thở khi gắng sức. 

Ông Sỹ cho biết không còn bị tức ngực, khó thở như trước. Ảnh: Trần Ngoan.

Theo bác sĩ Bình, thay van động mạch chủ qua ống thông (TAVI – Transcatheter Aortic Valve Implantation) là biện pháp mới trong điều trị bệnh hẹp van động mạch chủ. Thủ thuật này nhẹ nhàng và đơn giản hơn phẫu thuật thay van thông thường. Toàn bộ dụng cụ được “gói gọn” trong một chiếc ống thông đưa vào cơ thể qua động mạch đùi nên bác sĩ không cần phải xẻ dọc xương ức của bệnh nhân, không phải chạy máy tim phổi nhân tạo tuần hoàn ngoài cơ thể, không gây mê toàn thân nên giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Đây được xem là cứu cánh cho những bệnh nhân không thể chịu đựng phẫu thuật vì tuổi già sức yếu hoặc có kèm bệnh lý mạn tính.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Hoàng Định, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim mạch, cho biết thủ thuật thay van động mạch chủ qua ống thông đã được nghiên cứu từ 20 năm trước, trong khoảng 12 năm trở lại đây được thực hiện nhiều hơn. Năm 2015 đã có nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới cho thấy hiệu quả và tính an toàn của thủ thuật này không thua kém gì so với phẫu thuật thay van kinh điển. Hiện nay phương pháp này đã được triển khai rộng rãi ở nước ta tại Trung tâm tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Tim Tâm Đức, Bệnh viện Trung ương Huế…

Đến nay Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM đã điều trị thành công 8 trường hợp bằng phương pháp thay van động mạch chủ qua ống thông. Cuối tháng 12/2015, một nữ bệnh nhân 78 tuổi bị hẹp khít van động mạch chủ do vôi hóa 3 năm cũng được điều trị bằng phương pháp này. Kết quả theo dõi cho thấy van tim hoạt động tốt, triệu chứng tức ngực khó thở giảm rõ rệt, các trị số tim mạch đã trở lại mức bình thường. 

Bác sĩ Định nhìn nhận trở ngại duy nhất của thủ thuật TAVI là giá thành dụng cụ cao do nhập khẩu từ Mỹ. Trung bình chi phí mỗi ca điều trị hơn 800 triệu đồng. Do vậy tại Việt Nam mới chỉ định điều trị cho một số bệnh nhân bị hẹp van động mạch chủ thuộc nhóm nguy cơ cao, đang hướng đến áp dụng cho cả nhóm nguy cơ trung bình. Các bác sĩ kỳ vọng sắp tới van tim nhân tạo được sản xuất đại trà sẽ giảm được giá thành, khi đó thủ thuật TAVI này sẽ trở thành giải pháp chính trong điều trị bệnh hẹp van động mạch chủ.

Trần Ngoan tranngoan@vnexpress.net

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi