Thai phụ nhiễm virus Zika có phải bỏ em bé?

Không phải cứ mắc virus Zika là con bị đầu nhỏ

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), trường hợp thứ nhất là bệnh nhân nữ 64 tuổi, cư trú tại phường Phước Hòa (TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa). Trường hợp thứ 2 là bệnh nhân nữ 33 tuổi, cư trú tại Thạnh Mỹ Lợi, quận 2, TPHCM. Bệnh nhân khởi phát ngày 29/3 với triệu chứng phát ban, viêm kết mạc, mệt mỏi, đến khám tại Bệnh viện Đa khoa quận 2 do lo ngại bị rubella. Nhập viện, kết quả xét nghiệm các ngày 31/3, 1/4, 2/4 và 4/4 tại Viện Pasteur TPHCM, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Trường ĐH Nagasaki (đặt tại Viện) đều cho kết quả dương tính với virus Zika.

GS.TS Nguyễn Thanh Long – Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, bệnh nhân này có chồng đang làm việc ở Malaysia, trước khi bệnh nhân phát bệnh, người chồng có về nước 4 ngày nhưng trong thời gian ở trong nước, chồng bệnh nhân không có triệu chứng gì. Bệnh nhân có một con gái 2 tuổi, trước đó bé bị sốt nhưng xét nghiệm không phải nhiễm virus Zika mà là sốt xuất huyết.

Nói thêm về các trường hợp mang thai nhiễm virus Zika và sự liên quan đến hội chứng đầu nhỏ, PGS.TS Trần Danh Cường, Phó Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương cho hay: Trong ngành sản khoa, chẩn đoán hình ảnh, hội chứng đầu nhỏ không phổ biến, có khoảng 20% trường hợp mắc hội chứng này không rõ nguyên nhân. Còn các nguyên nhân khác gây hội chứng này gồm: Nhiễm trùng (trong đó có rubella, gần đây là nghi ngờ do virus Zika), đột biến nhiễm sắc thể về gene, nhiễm độc do chiếu xạ, hóa chất.

PGS.TS Trần Danh Cường cho hay, hiện kỹ thuật hữu hiệu, quan trọng nhất để sàng lọc, phát hiện ra hội chứng não bé là đo đường kính lưỡng đỉnh và chu vi đầu khi siêu âm thai. Khi đo và nghi ngờ mắc hội chứng đầu nhỏ, các bác sĩ sẽ so sánh với chuẩn chu vi đầu theo tuổi thai, từ đó sẽ phát hiện tốc độ phát triển của chu vi đầu. Với hệ thống sàng lọc và chẩn đoán trước sinh được trang bị tới tận tuyến huyện, xã như hiện nay cùng kỹ thuật được đào tạo liên tục, các nhà siêu âm đều có thể thực hiện được kỹ thuật này.

“Dù là bệnh hiếm gặp, đến nay các nhà chuyên môn cũng chỉ mới nghi ngờ sự liên quan giữa bà mẹ mang thai nhiễm virus Zika và hội chứng đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh nhưng vì virus Zika truyền qua muỗi, ở nước ta lại là nước có muỗi rất nhiều, nên việc phòng và phát hiện hội chứng đầu nhỏ thai nhi ở phụ nữ mắc virus Zika là rất cần thiết”, PGS.TS Trần Danh Cường chia sẻ.

PGS.TS Trần Danh Cường cho biết, di chứng của hội chứng đầu nhỏ rất nặng nề về thần kinh, vận động, phát triển của em bé. “Ở nước ta, khi đã khẳng định thai nhi mắc hội chứng đầu nhỏ do bất kỳ nguyên nhân gì thì đều được khuyến cáo là nên dừng thai nghén. Việc dừng thai nghén tùy thuộc theo tuổi thai, nếu phát hiện trước 22 tuần thai thì việc quyết định ngừng thai nghén rất dễ, nhưng nếu muộn hơn 32 tuần thì việc ngừng là khó khăn”, PGS.TS Trần Danh Cường nói.

Diệt muỗi, loăng quăng…là cách phòng bệnh hiệu quả

PGS. TS Trần Đắc Phu khẳng định, kết quả giám sát các trường hợp người nhà và hộ gia đình xung quanh chưa phát hiện thêm ca nhiễm khác. “Đây là hai trường hợp đầu tiên nhiễm virus Zika ghi nhận tại cộng đồng nước ta. Hiện sức khỏe của cả hai bệnh nhân đều ổn định”, PGS.TS Trần Đắc Phu nhấn mạnh.

Theo Bộ Y tế, Tổ chức Y tế thế giới đã công bố tình trạng dịch bệnh do virus Zika hiện nay là sự kiện y tế công cộng khẩn cấp gây quan ngại quốc tế do có sự nghi ngờ về mối liên quan giữa virus Zika và các trường hợp mắc chứng đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh, hội chứng viêm đa rễ dây thần kinh. Việc Việt Nam ghi nhận 2 ca đầu tiên nhiễm virus Zika, trong đó có 1 phụ nữ mang thai khiến người dân lo lắng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, người dân, đặc biệt là các thai phụ, những người dự định có thai không nên quá hoang mang. Bởi không phải các trường hợp thai phụ mắc virus Zika đều gây hội chứng đầu nhỏ và không phải cứ mắc bệnh đầu nhỏ là do virus Zika. Đơn cử tại Brazil, trong 6.776 ca mắc dị tật đầu nhỏ thì chỉ có 944 trường hợp nghi do nhiễm virus Zika (tỷ lệ 14%).

Theo GS.TS Nguyễn Thanh Long, vì Việt Nam đã có bệnh nhân mắc virus Zika nên thời gian tới, nguy cơ có thể tiếp tục ghi nhận trường hợp mắc virus Zika là rất cao. Tới thời điểm hiện nay, Bộ Y tế đã chính thức yêu cầu tất cả địa phương nâng mức độ cảnh báo và phòng chống lên mức độ 2. Bộ Y tế đã chuẩn bị các cơ sở để xét nghiệm virus Zika. Hiện có 11 đơn vị có khả năng xét nghiệm, tới đây dự kiến sẽ nâng lên nhiều các labo có thể chẩn đoán Zika nếu dịch lan rộng.

PGS.TS Trần Đắc Phu cho biết, hiện với các trường hợp cần lấy mẫu giám sát ngoài cộng đồng, ngành Y tế đang thực hiện miễn phí. Còn người dân không có yếu tố dịch tễ, không có biểu hiện bệnh mà đi xét nghiệm sẽ được tư vấn. Riêng trong hệ thống bệnh viện, với bệnh nhân nghi ngờ, bác sĩ chỉ định xét nghiệm sẽ được bảo hiểm y tế thanh toán chi phí xét nghiệm này.

“Không phải trường hợp nào cũng xét nghiệm mà phải có chỉ định, có triệu chứng biểu hiện như sốt, phát ban, nổi mẩn đỏ, viêm kết mạc, ở trong vùng dịch tễ nguy cơ cao như vùng nhiều khách du lịch nước ngoài, vùng có bệnh nhân mắc virus Zika. Việc chỉ định lấy mẫu xét nghiệm do cơ quan y tế chỉ định và sẽ ưu tiên vùng lưu hành mật độ muỗi cao”, PGS.TS Trần Đắc Phu chia sẻ.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long khuyến cáo: Người dân không nên quá hoang mang, lo lắng vì dịch bệnh này. Biện pháp hiệu quả nhất hiện nay trong phòng chống dịch bệnh do virus Zika là diệt muỗi, loăng quăng (bọ gậy), vứt những vật chứa nước không cần thiết, thả cá vào lu đựng nước ăn và tích cực phối hợp với ngành Y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch…