Dự phòng tai biến mạch não với chống kết tập tiểu cầu

Trong hai thể lâm sàng thường gặp, nhồi máu não chiếm tỉ lệ từ 75 đến 85% các trường hợp tai biến mạch não. Các nghiên cứu cũng cho thấy nhiều trường hợp thiếu máu não cục bộ xảy ra do huyết khối xơ vữa động mạch lớn.

Thực tế huyết khối xơ vữa là một bệnh hệ thống tác động đến nhiều hệ động mạch như động mạch não, động mạch vành, động mạch ngoại vi vào cùng một thời điểm. Đây là một quá trình tiến triển qua nhiều giai đoạn dẫn đến hẹp tiến triển hoặc vỡ mảng vữa xơ cấp tính và huyết khối trong lòng mạch.

Sự kết dính, hoạt hóa và nhưng tập tiểu cầu là trọng tâm gây huyết khối động mạch. Do đó điều trị chống kết tập tiểu cầu có thể làm giảm 25% thiếu máu não cục bộ, nhồi máu cơ tim không gây tử vong và giảm tới 25% tử vong do nguyên nhân mạch máu ở bệnh nhân có nguy cơ cao.

Trong điều trị hiện nay người ta thường chú ý nhiều đến Aspirin và Clopidogrel. Aspirin có khả năng ức chế sự hình thành thromboxan A2 thông qua hoạt hóa không đảo ngược đối với men cyclooxygenase tiểu cầu làm giảm khả năng hình thành cục máu đông gây tắc mạch tại vị trí mảng xơ vữa động mạch bị viêm và loét. Liều lượng được khuyến cáo là 75 mg, 81mg, 150mg và 325mg. Cũng có thể kết hợp Aspirin (25mg) với Dipyridamole (200mg).

Clopidogrel là thuốc ức chế sự hoạt hóa tiểu cầu cảm ứng ADP gây ngưng tập tiểu cầu bằng cách gắn không đảo ngược với thụ thể P2¬¬12 của tiểu cầu và hoạt hóa kế tiếp phức hợp thụ thế GPIIb – IIIa tiểu cầu trung gian qua ADP. Trong thực hành, có thể kết hợp Aspirin với Clopidogrel (theo tỉ lệ 75/75mg).

Ngoài ra còn có Ticlopidin tương tự như Clopidogrel về cấu trúc và cơ chế tác dụng.

Gs. Lê Đức Hinh – BV Bạch Mai