Ăn chay mùa vu lan thế nào để không hại sức khỏe

Chế độ ăn phải đảm bảo tính khoa học, kết hợp một cách hợp lý các nhóm thực phẩm để tránh bị thiếu hụt dưỡng chất.

Ảnh minh họa: News.

Tháng 7 Âm lịch, nhiều người Việt Nam ăn chay như một cách để báo đáp công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ trong mùa vu Lan. Có nhiều cách giữ chay, phụ thuộc vào tín ngưỡng của mỗi tôn giáo. Có người chỉ ăn thuần thực phẩm nguồn gốc thực vật, một số khác thì ăn thực vật và dùng thêm trứng, sữa… Thời gian chay tịnh cũng đa dạng, có người theo chay trường, một số chỉ ăn chay vài ngày trong tháng hoặc vài tháng trong năm.

Theo bác sĩ chuyên khoa 1 Trần Thị Minh Nguyệt, việc ăn chay không ảnh hưởng gì đến sức khỏe nếu chỉ áp dụng trong vài ngày, vài tuần hoặc cả tháng. Trường hợp theo chế độ ăn chay trường thì phải ăn một cách khoa học để không gây hại cho sức khỏe.

Một chế độ ăn chay đúng cách cần phải đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, tức là đủ 4 nhóm thực phẩm trong mỗi bữa ăn với tỷ lệ cân đối. Chú ý chọn các thực phẩm giàu đạm như nấm, đậu, vừng, lạc… trong khẩu phẩn. Thức ăn cần được chế biến khoa học, hạn chế dùng nhiều chất béo, đường, nên hấp, luộc thay vì chiên, quay, xào. Bên cạnh đó nên bổ sung sữa trong thực đơn, nếu ăn trứng được thì càng tốt.

“Để đảm bảo sức khỏe thì dù ăn chay hay ăn mặn đều phải đảm bảo tính khoa học. Đó là sự kết hợp một cách hợp lý các nhóm thực phẩm với nhau, vì mỗi loại thực phẩm chứa một số chất dinh dưỡng khác nhau, có vai trò khác nhau trong cơ thể”, bác sĩ lưu ý. 

Bác sĩ Nguyệt cho rằng, ăn chay đúng cách mang lại một số lợi ích về sức khỏe, đặc biệt với người lớn tuổi, béo phì, mắc bệnh mạn tính… nhờ một số ưu điểm sau:

– Chế độ ăn chay giàu rau xanh, quả tươi là nguồn cung cấp chất xơ quan trọng. Đây là nguồn cung vitamin và các chất chống oxy hóa dồi dào giúp cơ thể khỏe mạnh, chống lão hóa, điều hòa hoạt động các cơ quan, giảm cholestrol máu, ngăn ngừa bệnh tim mạch…

– Thành phần chất đạm là đạm thực vật rất dễ tiêu hóa, dễ hấp thu nên có lợi cho sức khỏe.

– Sử dụng chất béo từ dầu thực vật không có cholesterol, có lợi cho người bị bệnh lý rối loạn chuyển hóa, tim mạch, tiểu đường, huyết áp…

Hiện nay có nhiều người lầm tưởng rằng hễ ăn chay là tốt cho sức khỏe hoặc giúp phòng bệnh, giảm cân… Về điểm này, bác sĩ Nguyệt khuyến cáo, ăn chay không đúng cách có thể gây ra một số vấn đề như:

– Ăn chay kéo dài với chế độ tuyệt đối không có trứng, sữa rất dễ dẫn đến thiếu vi chất như sắt, kẽm… Vì các chất này chủ yếu có ở thực phẩm nguồn gốc động vật, rất ít trong thực vật.

– Dễ tăng cân, béo phì và các bệnh chuyển hóa do thừa cân. Nhiều người nghĩ rằng các bệnh này chỉ gặp khi ăn nhiều thịt, cá, mỡ động vật, nên ít cảnh giác. Thực tế, thức ăn chay thường được chế biến chiên xào với nhiều dầu, nhiều gia vị, nhiều đường. Đây là thực phẩm giàu năng lượng nên rất dễ gây tăng cân, hơn nữa thường khi ăn chay, lượng bột đường trong khẩu phần cũng cao hơn.

– Chất đạm nguồn gốc thực vật thiếu một số thành phần axit amin thiết yếu cần thiết cho sự tăng trưởng của cơ thể. Trẻ em nếu ăn chay trường sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, trí tuệ.

– Người ăn chay trường cũng có nguy cơ thiếu canxi trong khẩu phần, dễ dẫn đến loãng xương.

Do vậy bác sĩ Nguyệt lưu ý một số trường hợp không nên ăn chay bao gồm trẻ em, phụ nữ mang thai và cho con bú, người bệnh, người suy kiệt cơ thể cần hồi phục dinh dưỡng. Những người ăn chay trường nên chú ý khám sức khỏe định kỳ, cần thiết có thể uống bổ sung các viên đa vi chất…

Thi Ngoan