Những điều cần biết khi nội soi đại trực tràng

Đối tượng nên soi đại trực tràng tầm soát, kiểm tra, dấu hiệu cảnh báo, các bước chuẩn bị, hướng dẫn uống thuốc làm sạch đại tràng trước khi nội soi.

Nội soi đại tràng là xét nghiệm bên trong lòng đại tràng để đánh giá tình trạng niêm mạc đại tràng. Một ống nội soi được đưa vào hậu môn, luồn qua trực tràng vào qua đại tràng, tới hồi manh tràng.

Đây là phương pháp, khám chẩn đoán bệnh tiên tiến và hiện đại nhất hiện nay. Kết quả cũng nhanh chóng và rất chuẩn xác. Có 2 loại nội soi đại tràng: nội soi không đau (nội soi gây mê), và nội soi không gây mê. Nếu chọn lựa nội soi gây mê, bạn cần bố trí thời gian và một người đi cùng để đảm bảo bạn có thể về nhà an toàn.

Nội soi đại tràng không gây mê: Nội soi không được gây mê thường đem lại cảm giác rất khó chịu, có khi đau quặn khi ống soi bắt đầu đưa vào đại tràng,

Nội soi đại tràng có gây mê: là phương pháp nội soi có kèm theo thuốc mê nhằm làm mất cảm giác đau đớn và khó chịu ở bệnh nhân. Tuy nhiên, phương pháp này có thể mang lại một số rủi ro do đó chỉ được áp dụng khi có chỉ định của bác sĩ.

Những đối tượng nên được chỉ định soi đại tràng

+ Bệnh được chẩn đoán là viêm, loét, u đường tiêu hóa dưới trước đó, với mục đích xác định chẩn đoán độ lan rộng, bản chất u, rà soát của bệnh ác tính.

+ Tầm soát ung thư giai đoạn sớm với những người có nguy cơ cao: đa polyp đại tràng, polyp đại tràng có tính chất gia đình, kiểm tra sau khi cắt polyp đại tràng ác tính hoá qua nội soi, sau cắt đoạn ruột điều trị u đại tràng, viêm loét trực đại tràng, rối loạn tiêu hoá kéo dài chưa rõ nguyên nhân…

+ Kiểm tra, đánh giá bản chất các tổn thương gây hẹp đại tràng.

+ Người trên 50 tuổi

+ Có điều bất thường trên phim chụp X quang khung đại tràng cản quang nhưng không xác định được…

Dấu hiệu nên được soi đại tràng để kiểm tra

– Sút cân nhanh bất thường

– Chán ăn

– Số lần đi đại tiện tăng,

– Phân có máu, kích thước phân bất thường….

-Đau bụng

Các bước chuẩn bị cho việc nội soi đại trực tràng không gây mê

– Trước khi nội soi đại tràng

+ Chế độ ăn uống trước khi nội soi

Để giúp đại tràng sạch hơn, bạn nên ăn nhẹ trước đó khoảng 3-4 ngày và dùng những thực phẩm ít chất xơ, dễ tiêu hóa, chẳng hạn như: bánh mỳ, cơm, rau củ trái cây (không hạt / không vỏ), thịt nạc, trứng,… Bên cạnh đó, bạn cần tránh những thực phẩm như: các loại quả hạch, thực phẩm giàu chất béo, ngũ cốc, trái cây có vỏ hoặc hạt, ngô, bông cải xanh, ….

Một ngày trước khi làm thủ thuật nội soi đại tràng, bạn không nên ăn những thực phẩm cứng hay các thực phẩm rắn. Thay vào đó, bạn cần phải uống nhiều nước, nhưng tránh xa các loại nước có màu xanh, đỏ, tím vì những loại thực phẩm có màu này có thể khiến bác sĩ khó quan sát niêm mạc đại tràng. Đặc biệt, trong 2 giờ trước khi làm thủ thuật, bạn không được ăn hoặc uống bất cứ thứ gì.

+ Uống thuốc làm sạch ruột trước khi nội soi

Trước khi nội soi đại tràng, bạn cần uống thuốc nhuận tràng để làm sạch đường tiêu hóa, như vậy các bác sĩ có thể quan sát toàn bộ niêm mạc đại tràng rõ ràng hơn.

Bệnh nhân phải uống thuốc làm sạch ruột trước khi nội soi 4 giờ và đi đại tiện cho đến khi ra nước trong có nghĩa là ruột đã sạch hoàn toàn

Nếu bệnh nhân đi ngoài chưa sạch thì phải thụt tháo bằng nước hoặc thuốc

Với những bệnh nhân nghi có bán tắc ruột thì không được uống thuốc, một số bệnh nhân khác cũng có thể được chỉ định sử dụng thuốc xổ hay thụt nước kết hợp với thụt thuốc thông qua đường hậu môn.

Kể từ khi uống thuốc cho đến khi tiến hành nội soi, bệnh  nhân sẽ phải nhịn ăn hoàn toàn. Bệnh nhân có thể uống nước đường nếu cảm thấy đói bụng. Do tác dụng của thuốc,bệnh nhân sẽ đi đại tiêu nhiều lần (điều này là bình thường và không có gì đáng ngại).

Lưu ý uống thuốc từ từ tránh nôn do uống quá nhanh, nếu bệnh nhân nôn nhiều trong khi uống thuốc phải thông báo với bác sĩ để hướng dẫn lại.

Các bước nội soi đại tràng không gây mê

Bước 1: Bệnh nhân được hướng dẫn thay quần để chuẩn bị nội soi

Bước 2: Nằm lên bàn soi theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc điều dưỡng

Bước 3: Quá trình nội soi, bác sĩ đưa một ống nội soi mềm dài khoảng 1,3m – 1,6m, gắn camera ở đầu được gọi là colonoscope, đưa ông soi vào từ hậu môn qua trực tràng và đại tràng đến điểm cuối là hồi manh tràng (vị trí ruột thừa và đoạn cuối của ruột non). Bơm hơi vào đại tràng bằng khí (nếu có thể dùng khí carbon dioxide) để các bác sĩ có thể quan sát dễ hơn. Camera được gắn ở đầu để truyền hình ảnh từ đại tràng đến một màn hình để các sĩ quan sát các tổn thương trong quá trình đẩy ống soi vào và rút ống soi ra.

Khi khảo sát đến vị trí niêm mạc mạc ruột non, từ từ rút máy soi ra đồng thời kiểm tra cẩn thận lại niêm mạc đại tràng một lần nữa.

Bước 4: Bác sĩ rút ống soi ra. Kết thúc quá trình nội soi.

Bước 5: Bệnh nhân chờ lấy kết quả ngay tại phòng soi, quay lại bác sĩ khám để lấy đơn thuốc.

Thời gian soi trung bình khoảng 10  – 20 phút nếu đại tràng bình và lâu hơn nếu có bất thường.

Trong quá trình soi có thể phát hiện các tổn thương như: viêm, loét, polyp, u lành tính, hoặc u ác tính. Tùy từng loại tổn thương các bác sĩ sẽ giải thích cho bệnh nhân để can thiệp nếu cần.

Lưu ý:

– Bệnh nhân nên thông báo với bác sĩ trước khi nội soi các loại thuốc đang sử dụng bởi có một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến nếu có can thiệp trong quá trình nội soi như Aspirin, thuốc chống đông, thuốc huyết áp….

– Bệnh nhân có thể có cảm giác đau quoặn, tức ở vùng đại tràng. Sau cuộc soi, bệnh nhân thường có cảm giác đầy bụng. Nguyên nhân chủ yếu là do bác sỹ bơm hơi vào để đại tràng giãn ra, dễ soi và dễ quan sát hơn. Cảm giác này sẽ chấm dứt 1 giờ sau khi nội soi.

– Trong quá trình soi, bệnh nhân nên thả lỏng cơ thể, tránh gồng cứng người, làm theo sự hướng dẫn của bác sĩ nội soi để cuộc soi diễn ra thuận lợi.

Các bước chuẩn bị cho việc nội soi đại trực tràng có gây mê

Nội soi đại tràng gây mê nhằm giúp người bệnh đỡ cảm giác khó chịu, đau khi bác sĩ thực hiện thủ thuật. Trước khi tiến hành gây mê, bệnh nhân cần trải qua các bước như khám tiền mê, làm sạch đại tràng.

– Trước khi nội soi đại tràng: Bệnh nhân chuẩn bị giống như các bước nội soi đại tràng không gây mê

+ Chế độ ăn uống trước khi nội soi

Để giúp đại tràng sạch hơn, bạn nên ăn nhẹ trước đó khoảng 3 – 4 ngày và dùng những thực phẩm ít chất xơ, dễ tiêu hóa, chẳng hạn như: bánh mỳ, cơm, rau củ trái cây (không hạt / không vỏ), thịt nạc, trứng,… Bên cạnh đó, bạn cần tránh những thực phẩm như: các loại quả có hạt, thực phẩm giàu chất béo, ngũ cốc, trái cây có vỏ hoặc hạt, ngô, bông cải xanh, ….

Một ngày trước khi làm thủ thuật nội soi đại tràng, bạn không nên ăn những thực phẩm cứng hay các thực phẩm rắn. Thay vào đó, bạn cần phải uống nhiều nước, nhưng tránh xa các loại nước có màu xanh, đỏ, tím vì những loại thực phẩm có màu này có thể khiến bác sĩ khó quan sát đại tràng hơn. Đặc biệt, trong 2 giờ trước khi làm thủ thuật, bạn không được ăn hoặc uống bất cứ thứ gì.

+ Uống thuốc làm sạch ruột trước khi nội soi đại tràng

Trước khi nội soi đại tràng, bạn cần uống thuốc nhuận tràng để làm sạch đường tiêu hóa, như vậy các bác sĩ có thể quan sát đại tràng rõ ràng hơn.

Bệnh nhân phải uống thuốc làm sạch ruột trước khi soi 4 giờ và đi đại tiện cho đến khi ra nước trong có nghĩa là ruột đã sạch.

Nếu bệnh nhân đi ngoài chưa sạch thì phải thụt tháo bằng nước hoặc thuốc

Với những bệnh nhân nghi có bán tắc ruột thì không được uống thuốc, một số bệnh nhân khác cũng có thể được chỉ định sử dụng thuốc xổ hay thụt nước kết hợp với thụt thuốc thông qua đường hậu môn.

Lưu ý trong quá trình uống thuốc chuẩn bị nên uống từ từ, tránh nôn, báo lại cho bác sĩ nếu bệnh nhân ôn nhiều.

Kể từ khi uống thuốc cho đến khi tiến hành nội soi, bệnh  nhân sẽ phải nhịn ăn hoàn toàn. Bệnh nhân có thể uống nước đường nếu cảm thấy đói bụng. Do tác dụng của thuốc,bệnh nhân sẽ đi đại tiện nhiều lần (điều này là bình thường và không có gì đáng ngại).

Bệnh nhân được hướng dẫn viết giấy cam đoan đồng ý làm thủ thuật nội soi đại tràng gây mê.

Trong quá trình nội soi đại tràng có gây mê

Bước 1: Bệnh nhân được hướng dẫn thay trang phục để chuẩn bị nội soi

Bước 2: Nằm lên bàn soi theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc điều dưỡng

Bước 3: Bệnh nhân được gây mê bằng thuốc an thần có tác dụng ngắn, tỉnh ngay sau 15 phút và không ảnh hưởng tới sức khỏe.

Bước 4: Quá trình nội soi, bác sĩ đưa ống nội soi mềm dài khoảng 1,3m – 1,6m, camera và đèn sáng gắn ở đầu được gọi là colonoscope, đưa vào hậu môn qua trực tràng và đại tràng đến điểm cuối là hồi manh tràng (vị trí ruột thừa và đoạn cuối của ruột non). Bơm hơi ruột già bằng khí (nếu có thể dùng khí carbon dioxide) để các bác sĩ có thể quan sát niêm mạc đại tràng dễ hơn. Camera được gắn ở đầu để truyền hình ảnh niêm mạc đại tràng đến một màn hình bên ngoài để các sĩ quan sát các tổn thương trong quá trình soi. Kết thức quá trình nội soi, bác sĩ rút ống soi ra.

Khi khảo sát đến vị trí đoạn cuối ruột non, từ từ rút máy lại đồng thời kiểm tra cẩn thận lại niêm mạc đại tràng một lần nữa.

Bước 5: Sau khi kết thúc quá trình soi, người bệnh được chuyển đến phòng hồi tỉnh và nằm nghỉ ngơi trong khoảng một giờ để thuốc an thần hết tác dụng. Nhân viên y tế theo dõi, chăm sóc bệnh nhân cho đến khi bệnh nhân tỉnh hoàn toàn. Bệnh nhân được trả kết quả ngay và phải quay lại bác sĩ khám lấy đơn thuốc

Thời gian soi trung bình khoảng 10 – 20 phút nếu đại tràng bình và lâu hơn nếu có bất thường.

Lưu ý:

Bệnh nhân nên thông báo với bác sĩ các loại thuốc đang sử dụng bởi có một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến nếu có can thiệp trong quá trình nội soi như Aspirin, thuốc chống đông, thuốc huyết áp….

Hướng dẫn uống thuốc làm sạch đường tiêu hóa cho bệnh nhân trước khi nội soi đại tràng

Bước 1: Người bệnh nhịn ăn trước khi nội soi ít nhất 8 tiếng, không uống sữa, không ăn các loại quả có hạt nhỏ (như ổi, thanh long, dưa hấu…)

Bưóc 2: Pha 03 gói Fortran vào 03 lít nước

Bước 3: uống liên tục trong 2 -3 tiếng, đi lại và xoa bụng theo chiều kim đồng hồ

Bưóc 4: Đi ngoài ít nhất là 6 lần cho đến khi chỉ còn nước trong có màu vàng như màu nước tiểu

Bước 5: Đến trước cửa phòng nội soi ngồi chờ theo số thứ tự đã có .

Chú ý:

– Nếu trong thời gian uống thuốc có gì bất thường bệnh nhân liên hệ với bác sĩ chỉ định hoặc nếu soi tại bệnh viện Bạch Mai bệnh nhân liên lạc số hotline của bộ phận nội soi.

– Người bệnh nội trú nhớ mang theo bệnh án.

Soi đại tràng là một thủ thuật an toàn tuy nhiên cũng có thể có những biến chứng như chảy máu và thủng ruột với tỷ lệ rất thấp.

Yhocvn.net

PHÒNG KHÁM PHƯƠNG MAI – Chuyên khoa khám Nội, nội soi tiêu hóa, siêu âm

100% bác sĩ bệnh viện Bạch Mai thăm khám, tư vấn, thực hiện thủ thuật và điều trị.

Siêu âm tuyến giáp

Siêu âm ổ bụng……

⇒ Địa chỉ: Số 3 ngõ 38 Phương Mai, Phường Phương Mai, Quận Đống Đa, TP.HN

⇒ Điện thoại: 092 999 3638

⇒ Chuyên môn: Thiện thủ thuật nội soi phát hiện bệnh lý đường tiêu hóa (thực quản, dạ dày, đại tràng, trực tràng, hậu môn giai đoạn sớm BỞI CÁC CHUYÊN GIA ĐẦU NGÀNH TRONG LĨNH VỰC NỘI SOI TIÊU HÓA BỆNH VIỆN BẠCH MAI.