Điều trị bằng oxy cao áp theo BYT

Tác dụng của việc điều trị bằng oxy cao áp, chống chỉ định, tai biến và cách xử trí

Điều trị bằng môi trường khí có tỷ lệ oxy áp lực cao trong buồng khí. Có nhiều loại buống khí oxy cao áp (một người, nhóm) có hệ thống điều chỉnh áp lực, quan sát từ ngoài, giao tiếp lời nói người bệnh và bên ngoài

Điều trị oxy cao áp là bệnh nhân ở trong buồng kín để thở với toàn bộ là oxy tinh khiết. Phương pháp này dùng oxy tinh khiết dưới áp lực cao (hoặc hàm lượng cao) để điều chỉnh tình trạng thừa hoặc thiếu oxy trong tổ chức tế bào giúp điều trị, điều dưỡng cho bệnh nhân. Khi bệnh nhân ở trong buồng oxy cao áp thì oxy tinh khiết được vận chuyển đi nuôi dưỡng toàn bộ cơ thể mà không phụ thuộc vào quá trình sinh lý của cơ thể. Có 2 loại buồng oxy cao áp. Đó là: Buồng đơn (dành cho 1 bệnh nhân/lần, với trẻ em dưới 6 tuổi có thể có thêm người lớn vào cùng để trông giữ) và buồng đa (cùng lúc nhiều người vào điều trị/lần). Oxy cao áp hiện nay được ứng dụng rộng rãi tại hầu hết các nước có nền kinh tế và y học phát triển, như: Mỹ, Pháp, Anh, Hà Lan…

Thiếu oxy tế bào là một trong những nguyên nhân dẫn đến rối loạn các quá trình oxy hoá sinh học. Kết quả là thiếu năng lượng cho tế bào hoạt động và cuối cùng là tổn thương tế bào. Do đó, oxy được dùng để điều trị rất nhiều loại bệnh. Trong đó có chỉ định tương đối và chỉ định tuyệt đối.

Chỉ định tuyệt đối là dùng oxy tinh khiết là chính, gồm: Ngộ độc khí Oxytcacbon (CO) hay gặp trong vùng mỏ, tắc mạch do khí, hoại thư sinh hơi, bệnh giảm áp hay gặp ở vùng dân thợ lặn đánh bắt cá. Chỉ định tương đối là dùng oxy cao áp để phối hợp điều trị các bệnh như nội khoa có đột quỵ não thể nhồi máu não, đau đầu, mất ngủ, rối loạn tuần hoàn não, tiền đình, tim mạch, rối loạn chuyển hoá Lipid, xơ vữa động mạch, bại não, tự kỷ, chậm phát triển trí tuệ ở trẻ em, điếc đột ngột và giảm thính lực, các biến chứng mạch máu do đái tháo đường, đái tháo đường Tuyps I, xơ gan giai đoạn còn bù, viêm gan virut mạn, các bệnh phổi mạn tính, tắc mạch não do khí. Các bệnh ngoại khoa, như: Có vết thương do bỏng, vết thương lâu lành, vết thương mủ hoặc do vi khuẩn kỵ khí dùng buồng oxy cao áp đơn là hiệu quả nhất. Ngoài ra oxy cao áp còn dùng để phục hồi nhanh sức khoẻ sau ốm, sau lao động trí lực, thể lực cường độ cao, làm đẹp cho phụ nữ, chống lão hoá cho tế bào nói riêng và cho cơ thể nói chung, chăm sóc sức khoẻ sinh sản, giảm sa sút trí tuệ người già.

Điều trị bằng oxy cao áp ngày càng được chỉ định rộng kể cả trong cấp cứu hồi sức

Chỉ định điều trị bằng oxy cao áp

– Ngất do đuối nước, thở không khí đặc khói

– Một số bệnh ở da, bỏng

– Ngộ độc khí oxit cacbon

– Tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim

– Một số bệnh nhi liên quan đến thiếu oxy

– Để đảm bảo hiệu quả an toàn cần có sự hợp tác của PHCN với cấp cứu hối sức

Chống chỉ định điều trị bằng oxy cao áp

– Bệnh sợ vào phòng kín

– Bệnh tâm thần, động kinh, xuất huyết đe dọa xuất huyết

– Bệnh áp xe khí kín

– Sốt cao, huyết áp cao, quá suy kiệt

– Tràn khí màng phổi

– Phản ứng mạnh với sóng trong phòng kín

– Mẫn cảm với oxy

– Viêm nhiễm ở mũi, họng, xoang mũi và tai giữa.

Những chống chỉ định trên có tính chất tương đối. Khi cần điều trị oxy cao áp có thể khắc phục bằng các biện pháp hỗ trợ: Trích hoặc dẫn lưu các ổ khí kín trong cơ thể, dùng thuốc an thần chống động kinh, thuốc hạ huyết áp… trước khi điều trị oxy cao áp…

Chuẩn bị điều trị điều trị bằng oxy cao áp

+ Người thực hiện

Bác sỹ chuyên khoa phục hồi chức năng, kỹ thuật viên vật lý trị liệu.

+ Phương tiện: hệ thống buồng oxy cao áp, các thông số kỹ thuật

Nguồn oxy sử dụng

Phương tiện cấp cứu khi gặp tai biện

+ Người bệnh

Giải thích

Hướng dẫn khi ở trong phòng cao áp

+ Hồ sơ bệnh án: phiếu điều trị chuyên khoa

Các bước tiến hành điều trị bằng oxy cao áp

Hướng dẫn đưa người bệnh vào phòng cao áp

Áp suất oxy, chế độ, thời gian theo chỉ định

Hết thời gian không khí trong buồng cao áp trở lại bình thường người bệnh nghỉ 1-2 phút trước khi ra khỏi phòng

Thăm hỏi người bệnh, ghi chép hồ sơ

Theo dõi điều trị bằng oxy cao áp

Cảm giác và phản ứng của người bệnh trong quá trình điều trị

Quan sát thông số áp lực oxy, nhiệt độ trong buồng

Tai biến và xử trí điều trị bằng oxy cao áp

– Phản ứng mạnh khi ở trong buồng kín (hội chứng buồng kín): ngừng điều trị, ra khỏi buồng, kiểm tra theo dõi theo và xử trí theo phác đồ

– Choáng ngất: ngừng điều trị xử trí theo phác đồ

– Cháy nổ do oxy, điện: tắt toàn bộ hệ thống (tay hoặc tự động) xử trí theo phác đồ

Điều trị oxy cao áp là phương pháp vừa có tác dụng điều trị, vừa có tác dụng điều dưỡng, lại an toàn, dễ tiếp nhận ngay cả trẻ mới sinh đến người già yếu. Tai biến xảy ra rất hiếm khi. Phương pháp này không đưa chất lạ vào cơ thể nên hầu như không có tác dụng phụ. Khi điều trị bệnh nhân cảm thấy thoải mái…

Yhocvn.net (Trích theo hướng dẫn Điều trị bằng oxy cao áp của Bộ Y tế)