Da liễu

Cháy nắng: nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng ngừa chuẩn

Cháy nắng là tình trạng da bị viêm, đau và có cảm giác nóng khi chạm vàoMọi người đều có thể gặp phải tình trạng da bị cháy nắng nếu tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài mà da không được bảo vệ bằng kem chống nắng hay quần áo che đậy.

Để giúp chữa lành và làm dịu làn da bị cháy nắng, điều quan trọng là phải bắt đầu chăm sóc bằng các biện pháp tự chăm sóc đơn giản như uống thuốc giảm đau và làm mát da ngay khi nhận thấy các dấu hiệu của việc da bị cháy nắng. Đồng thời, cần tuân thủ những lời khuyên của bác sĩ da liễu để giúp chăm sóc da cháy nắng sạm đen, giảm bớt cảm giác khó chịu.

Ngăn ngừa cháy nắng bằng cách thoa kem chống nắng hoặc sử dụng các thói quen bảo vệ da khác là điều quan trọng đối với mọi người. Điều này đặc biệt quan trọng khi bạn ở ngoài trời, ngay cả trong những ngày mát mẻ hoặc nhiều mây.Các bề mặt như tuyết, cát và nước cũng có thể phản xạ tia UV và làm bỏng da.

Nguyên nhân của tình trạng da bị cháy nắng

Cháy nắng xảy ra là do da phải tiếp xúc quá nhiều với tia cực tím (UV) trong thời gian dài.Cháy nắng có bản chất là phản ứng viêm của làn da trước yếu tố tiếp xúc là bức xạ tia cực tím (UV) đối với các lớp tế bào ngoài cùng của da.

Trung tâm của tất cả các tế bào là melanin, một loại tế bào sắc tố mang lại màu sắc cho làn da đồng thời cũng có tác dụng bảo vệ làn dakhỏi tia cực tím (UV). Lượng melanin sản xuất ra được xác định bởi yếu tố di truyền, đó là lý do tại sao một số người bị cháy nắng trong khi những người khác chỉ bị rám nắng khi ra ngoài trời.

Tia UV có thể xuất phát từ mặt trời hoặc các nguồn nhân tạo, chẳng hạn như đèn chiếu nắng và giường tắm nắng. UVA là bước sóng ánh sáng có thể thâm nhập vào các lớp sâu của da và dẫn đến tổn thương da theo thời gian. UVB là bước sóng ánh sáng chỉ có thể thâm nhập tới các lớp tế bào ngoài cùng của da và gây cháy nắng.

Ánh sáng tia cực tím làm hỏng các tế bào da. Hệ thống miễn dịch phản ứng bằng cách tăng lưu lượng máu đến các khu vực bị ảnh hưởng, khiến da bị viêm (ban đỏ),đây là nguyên nhân gây ra cháy nắng.

Bỏng nắng là tình trạng nặng hơn của cháy nắng, với biểu hiện từ bỏng nhẹ đến phồng rộp.

Triệu chứng của tình trạng da bị cháy nắng

Các triệu chứng cháy nắng có thể bao gồm:

Da cảm thấy ấm hoặc nóng khi chạm vào

Da bị viêm, da chuyển sang màu hồng hoặc đỏ, có thể khó nhận thấy trên da có nâu hoặc đen

Da trở nên sưng phồng

Cảm thấy da đau, ngứa

Xuất hiện các mụn nước nhỏ, chứa đầy chất lỏng, có thể bị vỡ trên

Nếu bị cháy nắng nghiêm trọng có thể cảm thấynhức đầu, sốt, buồn nôn và mệt mỏi

Mắt cảm thấy đau hoặc có sạn

Sau khi bị cháy nắng, da có thể bắt đầu bong tróc. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang cố gắng loại bỏ các tế bào bị tổn thương. Tuy nhiên, đừng bao giờ cố gắng tự lột da mà hãy để lớp tế bào này bong ra một cách tự nhiên.

Trong vòng vài ngày, cơ thể có thể bắt đầu tự chữa lành bằng cách lột lớp trên cùng của da bị tổn thương. Một vết cháy nắng nặng có thể mất vài ngày để chữa lành.

Triệu chứng và dấu hiệu xuất hiện trong khoảng từ 1 đến 24 giờ ngoại trừ các phản ứng nặng, đạt đỉnh trong vòng 72 giờ (thường là từ 12 giờ đến 24 giờ). Da thay đổi da bao gồm từ ban đỏ nhẹ, bong vảy da mỏng tiếp theo là đau, sưng tấy, da nhạy cảm và hình thành bọng nước.

Các triệu chứng nặng (ví dụ: sốt, nhức đầu, suy nhược, buồn nôn và mệt mỏi), có thể xuất hiện nếu một phần lớn bề mặt cơ thể bị ảnh hưởng; những triệu chứng này có thể là do sự giải phóng các cytokine viêm như IL-1. Da bị cháy nắng nhiều có thể gây bong da vài ngày sau đó.

Bất kỳ bộ phận nào của cơ thể bị hở — bao gồm dái tai, da đầu và môi — đều có thể bị cháy. Ngay cả những khu vực được che phủ bởi quần áo cũng có thể bị cháy nắngnếu quần áo quá mỏng cho phép tia cực tím (UV) xuyên qua. Đôi mắt cực kỳ nhạy cảm với tia UV của mặt trời nên cũng có thể bị bỏng.

Ngoài ra, ngay cả khi không bị bỏng, việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cũng làm tăng nguy cơ ung thư da. Theo đó, cả người da rám nắng hoặc ngăm đen, ánh nắng mặt trời vẫn có thể gây tổn thương tế bào dẫn đến ung thư.

Biến chứng của việc da bị cháy nắng

Các biến chứng phổ biến nhất của cháy nắng là nhiễm trùng thứ phát, vết nám vĩnh viễn và tăng đáng kể nguy cơ ung thư da. Da bị bong có thể rất dễ bị tổn thương bởi ánh sáng mặt trời trong vài tuần.

Không có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, cháy nắng còn có thể làm tăng tốc độ lão hóa làn da. Việctiếp xúc với ánh nắng mặt trời và cháy nắng lặp đi lặp lại làm tăng tốc quá trình lão hóa của da. Những thay đổi trên da do tia UV gây ra được gọi là lão hóa do quang hóa. Kết quả của sự lão hóa do quang hóa bao gồm:

+ Làm suy yếu các mô liên kết, làm giảm sức mạnh và độ đàn hồi của da

+ Khiến da trở nên khô, sần sùi

+ Làm xuất hiện các nếp nhăn sâu trên da

+ Khiến tàn nhang xuất hiện, chủ yếu trên mặt và vai

+ Làm xuất hiện những đường gân đỏ nhỏ trên má, mũi và tai

+ Làm xuất hiện các đốm đen hoặc đổi màu (vết sần) trên mặt, mu bàn tay, cánh tay, ngực và lưng trên — còn được gọi là đốm nắng (len-TIJ-ih-neez)

Việc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời với cường độ cao trong khoảng thời gian dài có thể dẫn tới tổn thương mắt

Quá nhiều tia UV chiếu vào có thể làm hỏng giác mạc. Tác hại của ánh nắng mặt trời đối với thủy tinh thể có thể dẫn đến thủy tinh thể bị vẩn đục (đục thủy tinh thể). Đôi mắt bị cháy nắng có thể cảm thấy đau hoặc cộm. Cháy nắng giác mạc còn được gọi là mù tuyết. Loại hư hỏng này có thể do ánh nắng mặt trời, hàn đèn.

Các phòng ngừa cháy nắng

Sử dụng các phương pháp này để ngăn ngừa cháy nắng:

+ Bảo vệ em đặc biệt là trẻ sơ sinh khỏi bị cháy nắng bằng mũ có vành và quần áo nhẹ che phủ cánh tay và chân. Giữ chúng trong những không gian mát mẻ, tránh ánh nắng trực tiếp. Khi điều đó là không thể, hãy thoa kem chống nắng có chỉ số SPF ít nhất là 15 lên mặt và mu bàn tay.

+ Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Tia nắng mặt trời mạnh nhất trong những giờ này, vì vậy hãy cố gắng sắp xếp các hoạt động ngoài trời vào những thời điểm khác. Nếu không thể làm điều đó, hãy hạn chế thời gian ở ngoài nắng.

+ Tránh tắm nắng và sử dụng giường tắm nắng thường xuyên. Hãy nhớ rằng, một làn da rám nắng không thể giúp làm giảm nguy cơ bị cháy nắng.

+ Sử dụng kem chống nắng thường xuyên. Sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF ít nhất là 30, ngay cả trong những ngày nhiều mây. Có thể sử dụng thêm các sản phẩm giúp bảo vệ chống lại tia cực tím A (UVA) và tia cực tím B (UVB) nếu có điều kiện.

Khoảng 30 phút trước khi ra ngoài, hãy thoa đều kem chống nắng lên vùng da sạch và khô. Sử dụng ít nhất 2 muỗng canh kem chống nắngđể che phủ tất cả các bề mặt của vùng da tiếp xúc, ngoại trừ mí mắt. Nếu sử dụng kem chống nắng dạng xịt, hãy xịt vào tay rồi xoa lên da. Điều này giúp tránh hít phải sản phẩm. Không sử dụng sản phẩm dạng xịt khi đang hút thuốc hoặc gần ngọn lửa.

Thoa lại kem chống nắng sau mỗi hai giờ – hoặc thường xuyên hơn nếu đang bơi hoặc đổ mồ hôi. Nếu đang trang điểm và muốn thoa lại kem chống nắng mà không phải trang điểm lại toàn bộ khuôn mặt, một lựa chọn là sử dụng phấn phủ có SPF trên lớp trang điểm.Kiểm tra nhãn kem chống nắng để biết hướng dẫn về cách bảo quản và ngày hết hạn. Vứt bỏ kem chống nắng nếu nó đã hết hạn.

+ Hãy nhận biết các loại thuốc và mỹ phẩm nhạy cảm với ánh nắng mặt trời. Một số loại thuốc kê đơn và không kê đơn thông thường có thể khiến da nhạy cảm hơn với ánh sáng mặt trời. Nói chuyện với dược sĩ hoặc bác sĩđể biết rõ hơn về tác dụng phụ của thuốc bạn dùng. Mỹ phẩm có chứa axit alpha-hydroxy cũng làm tăng độ nhạy cảm với ánh nắng mặt trời.

+ Khi ra ngoài, hãy sử dụng các vật dụng như ô hoặc mũ rộng vành, áo chống nắng có thể bảo vệ bạn khỏi tia cực tím (UV). Cân nhắc sử dụng thiết bị ngoài trời được thiết kế đặc biệt để chống nắng. Kiểm tra nhãn để biết chỉ số chống tia cực tím (UPF), chỉ số này cho biết vải cản ánh sáng mặt trời tốt như thế nào. Chỉ số UPF càng cao thì càng tốt.

+ Đeo kính râm khi ở ngoài trời nắng. Chọn kính râm có khả năng chống tia UVA và UVB . Kiểm tra xếp hạng UV trên nhãn khi mua kính mới. Tròng kính tối màu hơn không phải lúc nào cũng có nghĩa là chống tia cực tím tốt hơn, nên đeo kính râm ôm sát khuôn mặt hoặc có gọng kính bao quanh.

Khi nào nên đi đến bệnh viện

Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu bạn bị cháy nắng và trải nghiệm:

+ Sốt trên 103 F (39,4 C) kèm theo nôn mửa, nhức đầu

+ Lú lẫn

+ Có dấu hiệu nhiễm trùng, chẳng hạn như mụn nước có mủ hoặc vệt

+ Mất nước

+ Da lạnh, chóng mặt hoặc ngất xỉu

+ Phát triển mụn nước lớn trên mặt, tay hoặc bộ phận sinh dục

+ Sưng nghiêm trọng của khu vực bị cháy nắng

+ Cảm thấy đau mắt hoặc thay đổi thị lực

BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:

Sai lầm sử dụng kem chống nắng khiến da sạm đen, nhanh lão hóa, da nhăn nheo