Các thuốc phiện mạnh khác điều trị giảm đau trong ung thư

Ở đa số bệnh nhân có nhu cầu thuốc phiện mạnh, morphin tỏ ra có hiệu quả và dễ chấp nhận, đó là thuốc được lựa chọn hàng đầu.

Nếu một bệnh nhân biểu hiện không chịu được morphin nữa, thuốc thay thế có thành phần hóa học khác cần được dùng với hy vọng rằng nó không gây ra tác dụng phụ như morphin.

– Methadon

Methadon là loại giảm đau thuốc phiện tổng hợp mà tác động nhìn chung giống morphin, dễ hấp thụ theo mọi đường. Bằng đường uống, tác dụng của nó ngan bằng nửa liều tiêm dưới da hoặc bắp thịt. Cần chú ý hiện tượng tích lũy trong máu đặc biệt ở những người già yếu. Chỉ sau 4 – 14 ngày dùng thuốc người ta sẽ đạt được hiệu quả giảm đau tối đa và tác dụng phụ sẽ xuất hiện.

Nếu chỉ dùng liều một lần đơn độc thì methadon chẳng mạnh hơn morphin là bao nhưng nếu dùng liều nhiều lần thì nó tác dụng mạnh lên gấp nhiều lần. Hiệu quả chống đau của nó giống hệt như morphin. Nhìn chung nó có tác dụng lâu hơn, giảm đau thỏa mãn kéo dài tới 6 – 8 giờ. Cũng như mocphin methadon không có giới hạn cao nhất rõ rệt.

Khi dùng methadon cần cẩn thận hơn là khi dùng morphin, đặc biệt là lúc ban đầu, khi mà ta chưa đánh giá được toàn bộ đáp ứng của bệnh nhân. Còn cần phải cẩn thận hơn khi dùng kèm theo với các thuốc có tác dụng tinh thần tâm lý.

Methadon không được dùng cho:

+ Những người già, hoặc bị sa sút tâm thần

+ Những bệnh nhân có những triệu chứng lú lẫn

+ Những bệnh nhân có suy hố bấp, gan, thận nặng.

Rifampixin một loại kháng sinh chống lao, làm tăng chuyến hóa của methadon và có thể có khi làm sớm xuất hiện những triệu chứng lệ thuộc vào thuốc.

– Pethidin

Pethidin là một loại thuốc giảm đau có thuốc phiện tổng hợp. Nhìn chung tác dụng của nó cũng giống như là tác dụng của morphin. Nó cũng còn có cả tác dụng kiểu như atropin. Bằng đường uống, tác dụng chỉ bằng 1/3 liều tiêm dưới da hoặc bắp thịt. Tác dụng kém mocphin 8 lần. Do đó nó không có hiệu quả chống đau nặng như mocphin nhưng với liều cao, nó mạnh hơn codein nhiều lần. Nhìn chung tác dụng của nó ngắn hơn morphin, giảm đau đầy đủ chi kéo dài 3-4 giờ.

Pethidin không thể hoàn toàn thay thế được morphin Đối với những bệnh nhân đau nặng do ung thư, người ta có thể buộc phải cho cứ 3 giờ một lần vì lẽ thời gian tác dụng của nó ngắn hơn. Tần số  hay gặp của những tác dụng phụ như là nôn hay suy hô hấp ở pethidin cũng giống như ở morphin với liều đạt được hiệu quả giảm đau tương đương. Với pethidin, tần số của tác dụng phụ trên hệ thần kinh trung ương (TKTW) (ví dụ: run rẩy, co thắt cơ, kích thích vật vã, và co giật) tăng lên mạnh ở liều 200mg 3 giờ 1 lần, không được dùng pethidin cho những bệnh nhân suy thận vì lẽ nó có thể làm tăng tác dụng phụ trên hệ thần kinh trung ương. Phenobacbitan, clopromazin làm tăng độc tính của pethidin.

– Buprenocphin

Buprenocphin thuốc giảm đau có thuốc phiện mạnh là một đại diện của nhóm thuốc phiện gọi là chủ vận đối kháng (agoniste – antagoniste). Loại thuốc này mới được hoàn thiện gần đây vì người ta mới chỉ có kinh nghiệm hạn chế so với các thuốc loại này đã cổ từ lâu hơn.

Không được dùng chung cùng với các loại thuốc giảm đau có thuốc phiện khác vì chúng có thế làm đảo ngược tác dụng giảm đau. Liều tối đa của buprenocphin cũng không thay thế được hoàn toàn morphin. Hiệu quả kiểu morphin mạnh nhất đạt được ở liều chừng 1mg tiêm bắp. Tác dụng bắt đầu từ sau 30 phút, hiệu quả tối đa sau 3 giờ (morphin 1-2 giờ) Thời gian tác dụng có ích từ khoảng 6 – 9 giờ (morphin 4 – 5 giờ). Phần lớn các bệnh nhân có giảm đau đầy đủ khi dùng 8 giờ 1 lần. Thuốc cần được dùng bằng đặt dưới lưỡi.

Những tác dụng chủ quan và tâm thần nhìn chung cũng giống như morphin. Những tăng liều có thể dẫn tới khó nói, điều này không gặp ở morphin. So với mocphin dùng qua đường uống, buprenocphin đặt dưới lưỡi mạnh hơn 60 – 80 lần.

Trên những bệnh nhân đau không giảm bởi buprenocphin, phải thay bằng sunfat morphin đường uống. Trong trường hợp này liều dùng ban đầu cửa morphin được quy định bằng 100 lần liều dừng hàng ngày của buprenocphin vừa dùng. Từ trong liều hàng ngày này mà xác định ra liều morphin dùng cứ 4 giờ 1 lần. Nhiều cổng trình nghiên cứu đã chứng minh rằng buprenocphin ít gây ra lệ thuộc vào thuốc hơn là codein.

Các thuốc phiện mạnh khác điều trị giảm đau trong ung thư

Ở một số nước, một vài loại thuốc trong số những dạng thuốc phiện ghi trên không có nhưng lại có những loại khác. Phần lớn chúng có thể thay thế được morphin loại uống. Các thuốc sau đây có thể dùng được:

+ Thuốc phiện chính hiệu:

Thuốc phiện chính hiệ: thực chất là morphin pha loãng hàm luợng morphin của mỗi nước khác nhau, nhưng nhìn chung nó chứa 10% trọng lượng bột thuốc phiện. Thầy thuốc sẽ xác định được hàm lượng morphin ở thuốc. Ở một số nước, morphin được đóng viên cùng aspirin ở liều nhất định.

Hydromorphin 6 lần mạnh hơn morphin. Thời gian tác dụng khoảng 3 giờ. Liều khở đầu thông thường là 1mg tiêm bắp hoặc uống 4-8mg.

Levophanol 5 lần mạnh hơn morphin loại uống. Làm giảm đau trong 4-6 giờ. Cũng như methadon, nó có thể tích lũy trong máu và dẫn đến tình trạng đê mê khi dùng liên tiếp nhiều liều. Liều ban đầu thông thường là 1-2 mg tiêm bắp hoặc 2-4 mg uống.

Các thuốc phiện mạnh khác điều trị giảm đau trong ung thư

Bài liên quan: Ung thư: Cách dùng thuốc giảm đau có thuốc phiện mạnh và điều trị tác dụng phụ của thuốc

Yhocvn.net