Bệnh tay chân miệng

Bệnh tay – chân – miệng

Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm lây từ người sang người, bệnh tay chân miệng thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi vì hệ miễn dịch và sức đề kháng ở trẻ còn non yếu. Đây là một bệnh truyền nhiễm dễ lây lan và gây biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị và chăm sóc cẩn thận. Dịch tay chân miệng có thể gặp quanh năm. Tuy nhiên, bệnh có xu hướng tăng cao và khoảng từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12 hàng năm.

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh tay chân miệng chủ yếu do nhóm virus đường ruột Enterovirus gây nên. Trong đó, chủng virus Coxsackievirus A16 và Enterovirus EV71 là nguyên nhân gây bệnh tay chân miệng thường gặp nhất. Các biểu hiện và biến chứng của hai loại virus này khi gây bệnh cũng rất khác nhau:

Bệnh nhẹ: Virus Coxsackievirus A16 thường chỉ gây ra các biểu hiện nhẹ. Trẻ mắc virus này dễ dàng hồi phục trong vòng 10 ngày mà không cần điều trị phức tạp.

Bệnh nặng: Khi Enterovirus EV71 là nguyên nhân gây bệnh, có thể gây ra các biến chứng phức tạp về thần kinh, tim mạch, hô hấp và có thể đe dọa tính mạng trẻ nhỏ.

Chính vì vậy, khi trẻ đã mắc bệnh tay chân miệng, các bậc cha mẹ cần hết sức lưu ý chăm sóc trẻ đúng cách.

Cách bệnh tay chân miệng lây lan

Bệnh tay chân miệng do virus gây ra. Virus gây bệnh tay chân miệng có khả năng lây lan rất nhanh, truyền trực tiếp từ người sang người thông qua

+ Dịch tiết mũi và cổ họng, chẳng hạn như nước bọt hoặc nước mũi

+ Chất dịch từ mụn nước bị vỡ

+ Phân (phân)

Người mắc bệnh có khả năng phát tán virus gây bệnh trong tuần đầu tiên (giai đoạn ủ bệnh). Tuy nhiên thời gian lây nhiễm lại có thể kéo dài trong vài tuần bởi vì virus vẫn còn tồn tại nhiều trong phân và nước bọt của bệnh nhân.

Con đường lây lan bệnh tay chân miệng:

+ Tiếp xúc với các giọt bắn có chứa các hạt vi rút sau khi người bệnh ho hoặc hắt hơi

+ Chạm vào người bị nhiễm bệnh hoặc tiếp xúc gần gũi, như hôn, ôm hoặc dùng chung cốc hoặc dụng cụ ăn uống

+ Chạm vào phân của người bị nhiễm bệnh khi thay tã, sau đó chạm vào mắt, mũi hoặc miệng của bản thân và người khác

+ Chạm vào các đồ vật và bề mặt có vi-rút trên đó, chẳng hạn như tay nắm cửa hoặc đồ chơi, sau đó chạm vào mắt, mũi hoặc miệng của bản thân và người khác

 + Chạm vào dịch từ mụn nước của người bệnh

Qua đó ta thấy những môi trường sinh hoạt tập thể như nhà trẻ, mẫu giáo, nơi trẻ chơi tập trung là những nơi có nguy cơ lây truyền bệnh cao, dễ phát thành các ổ dịch.

Triệu chúng của bệnh tay chân miệng

Các dấu hiệu bệnh tay chân miệng ở trẻ có thể khác nhau phụ thuộc vào giai đoạn phát triển bệnh của trẻ. Vì vậy, ngay khi thấy có bất cứ dấu hiệu nào dưới đây, cha mẹ cần theo dõi trẻ cẩn thận và đi đến cơ sở y tế gần nhất khi cần thiết.

Bệnh diễn ra theo các giai đoạn sau:

Giai đoạn ủ bệnh (3-7 ngày): thường trẻ không có triệu chứng gì.

Giai đoạn khởi phát (1-2 ngày): triệu chứng sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy

Giai đoạn toàn phát (3-10 ngày):

+ Loét miệng: Ở niêm mạc miệng, lợi và lưỡi của trẻ xuất hiện các bóng nước có đường kính  khoảng từ 2 – 3mm, dễ vỡ. Khi vỡ tạo thành các vết loét khiến trẻ đau trẻ bỏ ăn, bỏ bú, tăng tiết nước bọt, trẻ quấy khóc.

+ Phát ban trên da dạng phỏng nước: Thường xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, gối, mông. Các bóng nước có đường kính 2 – 10mm, màu xám, hình bầu dục, tồn tại khoảng 1 tuần, sau đó sẽ để lại vết thâm, rất ít khi gây lở loét.

+ Xuất hiện các triệu chứng khác như: Sốt nhẹ, nôn, nếu sốt cao cần chú ý các biến chứng dễ xảy ra

Sau giai đoạn toàn phát, một số trẻ có thể tự khỏi nếu là thể bệnh nhẹ. Tuy nhiên, nguyên nhân gây bệnh do Enterovirus EV71, trẻ có thể có những biến chứng sau đây:

+ Biến chứng về não bộ như: Viêm não, viêm thân não, viêm não tủy, viêm màng não. Biểu hiện như giật mình, ngủ gà, bứt rứt, đi loạng choạng, run chi, mắt nhìn ngược, rung giật nhãn cầu, yếu liệt chi, co giật, hôn mê,…

+ Biến chứng tim mạch, hô hấp bao gồm: Viêm cơ tim, phù phổi cấp, tăng huyết áp, suy tim, trụy mạch có thể tử vong nhanh chóng nếu không được xử lý kịp thời

Các điều trị bệnh tay chân miệng

Ưu tiên hàng đầu khi phát hiện một số dấu hiệu của bệnh là gia đình cần đưa trẻ đến thăm khám tại các  cơ sở y tế chuyên khoa da liễu hoặc truyền nhiễm để chẩn đoán đúng bệnh.

Do hiện nay chưa có thuốc đặc trị hay vaccine phòng bệnh tay chân miệng. Cách điều trị bệnh chủ yếu là điều trị triệu chứng, đảm bảo về mặt dinh dưỡng đầy đủ để nâng cao thể trạng cho trẻ, sử dụng các loại thuốc hạ sốt, giảm đau, bù đủ nước cho cơ thể theo hướng dẫn của bác sĩ đồng thời theo dõi nhằm phát hiện sớm các biến chứng.

Trường hợp bé bị sốt cao, bạn có thể sử dụng thuốc Paracetamon để hạ sốt và giảm đau, bù nước bằng dung dịch điện giải oresol. Lưu ý, tuyệt đối không sử dụng thuốc có chứa thành phần Aspirin. Ngoài ra, bố mẹ cũng nên sử dụng nước muối 0.9% để sát trùng niêm mạc và các vết phỏng nước nếu bị vỡ cho trẻ.

Cần kiêng các loại thức ăn có thể khiến trẻ đau rát, tổn thương miệng như thức ăn nóng, đặc. Thay vào đó, bố mẹ nên cho trẻ ăn các thức ăn loãng, nguội, dễ tiêu hóa như cháo loãng, sữa, sữa hạt, chè đỗ…Nếu bé từ chối ăn mẹ không nên cưỡng ép mà hãy cho bé uống sữa hoặc ăn sữa chua để thay thế. Hoa quả trái cây giàu vitamin, khoáng chất cũng là thực phẩm cần thiết cho trẻ trong khi điều trị bệnh tay chân miệng.

Nếu trẻ bị co giật cần dùng các thuốc chống co giật đã được chỉ định từ bác sĩ đồng thời đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất

Cần phải đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất ngay khi trẻ có các triệu chứng như:

+ Sốt cao từ 39 độ trở lên

+ Co giật, hôn mê

+ Thở nhanh hoặc khó thở

+ Da tái, nổi vân tím, tay chân lạnh, vã mồ hôi

+ Giật mình, quấy khóc, khó ngủ

+ Nôn nhiều

+ Đi đứng loạng choạng

Cách phòng bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng bùng phát mạnh nhất vào giai đoạn chuyển mùa, nhất là vào mùa hè khi thời tiết nóng ẩm, thuận lợi cho virus phát triển và gây bệnh. Bệnh chủ yếu xuất hiện ở những khu vực đông người như trường học, nhà trẻ…Vì vậy, bố mẹ cần nắm được những cách phòng ngừa bệnh kịp thời để ngăn chặn sự lây lan của căn bệnh, gây tổn thương cho bé.

Hiện nay, tuy không có vaccine phòng bệnh tuy nhiên bố mẹ có thể làm giảm nguy cơ bị nhiễm các loại virus gây bệnh tay chân miệng bằng những cách đơn giản sau đây:

+ Hạn chế tiếp xúc với người bị bệnh nếu không thực sự cần thiết.

+ Rửa tay thường xuyên với xà phòng trước khi chuẩn bị thức ăn cho trẻ, trước khi cho trẻ nhỏ ăn, sử dụng nhà vệ sinh, sau khi thay tã cho trẻ và sau khi tiếp xúc với các bọng nước của người bị nhiễm bệnh.

+ Không được chọc vỡ các mụn nước bọng nước trên da bệnh nhân tránh bội nhiễm.

+ Sử dụng xà phòng để làm sạch các vật dụng, khử trùng bằng các chất tẩy rửa thông thường.

+ Cách ly trẻ bệnh tại nhà: Không đến nhà trẻ, trường học, nơi đông người để tránh lây lan bệnh cho người khác.

+ Tránh ôm, hôn, dùng chung quần áo, đồ dùng cá nhân với trẻ nhiễm bệnh

+ Theo dõi tình trạng bệnh và chăm sóc y tế kịp thời, nếu trẻ có các biểu hiện bất thường như sốt cao, li bì, mất tỉnh táo cần nhập viện ngay lập tức.

Lưu ý

Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm có thể điều trị tại nhà theo phác đồ của Bác sĩ. Bệnh thường tự khỏi sau 7 – 10 ngày mà không gây ra nhiều nguy hiểm cho trẻ. Tuy nhiên, nếu không phát hiện sớm, chữa trị kịp thời, bệnh tay chân miệng có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, bố mẹ cần đưa trẻ đi thăm khám càng sớm càng tốt khi có các dấu hiệu của bệnh hoặc bất cứ dấu hiệu bất thường nào khác. Nhưng hiện nay với một số bất cập như: tình trạng đông đúc, quá tải ở bệnh viện có thể khiến bé thêm mệt mỏi hoặc bé sẽ bị lây nhiễm chéo một số căn bệnh khác. Vì vậy, giải pháp tốt nhất cho các bậc phụ huynh là lựa chọn các phòng khám uy tín và chuyên nghiệp.

Yhocvn.net

BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ

+ Đề phòng biến chứng bệnh tay chân miệng do vi khuẩn type EV71