Đột quỵ (Tai biến mạch máu não): Dấu hiệu nhận biết và xử trí

Tai biến mạch máu não (hay đột quỵ não) là gì?

Cơn đột quỵ (tai biến mạch máu não) là bệnh lý mạch máu não nguy hiểm và phổ biến nhất hiện nay, xảy ra khi nguồn cung cấp máu cho một phần của bộ não bị gián đoạn hoặc suy giảm nghiêm trọng, làm mất oxy và dinh dưỡng mô não. Trong vòng vài phút, các tế bào não bắt đầu chết dẫn đến di chứng nặng nề cho bệnh nhân hoặc tử vong.

Đặc trưng bởi của các cơn đột quỵ gồm hai dạng chính là nhồi máu não (tắc mạch) và xuất huyết não (vỡ mạch):

+ Nhồi máu não (chiếm 85%):

Nhồi máu não xảy ra khi một vùng não không được cấp máu, thường là do hẹp hoặc tắc một động mạch não. Tình trạng bít tắc kéo dài cản trở máu lưu thông lên não, khiến các tế bào não thiếu hụt oxy quá mức và chết đi, ảnh hưởng đến các chức năng cơ thể mà vùng não bị chết chi phối.

+ Xuất huyết não (chiếm 20%):

Bệnh xảy ra do một mạch máu não bị vỡ, kết quả là máu thấm vào mô não, gây tổn thương cho các tế bào não, phổ biến nhất của dạng này là kết hợp giữa huyết áp cao với chứng phình động mạch não hay dị dạng mạch máu não bẩm sinh…

Bệnh nhân bị đột quỵ não thường nặng, có nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến tử vong. Nguyên nhân chủ yếu do bệnh nhân không phát hiện sớm để xử lý kịp thời.

Các dấu hiệu nghi ngờ do biến cố tim mạch gồm:

+ Đau thắt ngực hoặc cảm giác khó chịu vùng ngực;

+ Khó thở có thể xảy ra kèm hoặc không kèm với tức ngực;

+ Vã mồ hôi, buồn nôn, hay nhức đầu.

Trong đó, dấu hiệu cảnh báo tai biến mạch não gồm:

+ Đột ngột tê (hay yếu) một bên mặt, tay hoặc chân;

+ Đột ngột choáng, nói khó;

+ Đột ngột đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân…

Theo Hội phòng chống tai biến mạch máu não, tại Việt Nam, đột quỵ đứng thứ ba về nguyên nhân gây tử vong sau bệnh lý tim mạch, ung thư và dẫn đầu trong các nguyên nhân gây nên tàn tật.

Các kiểm tra bệnh nhân có biểu hiện trên đúng là có triệu chứng đột quỵ không

+ Méo miệng

Biểu hiện rõ khi bệnh nhân cười nhe răng

+ Yếu liệt tay chân

Đánh giá bệnh nhân có bị yếu hoặc liệt một bên hay không bằng cách yêu cầu bệnh nhân đưa hai tay lên cao

+ Ngôn ngữ bất thường

Đề nghị bệnh nhân lặp lại một cụm từ đơn giản. Xem bệnh nhân có hiểu không? Có lặp lại được không? Có bị đá không.

Vấn đề quan trọng nhất trong cấp cứu đột quỵ là vấn đề thời gian, phải nhanh chóng đưa bệnh nhân tới bệnh viện càng sớm càng tốt đặc biệt đột quỵ nhồi máu não, để tận dụng thời gian vàng sau đột quỵ (3 – 6 giờ đầu). Khi bệnh nhân đến được trong thời gian này sẽ có cơ hội được dùng các thuốc điều trị đặc hiệu như tiêu huyết khối đường tĩnh mạch hoặc lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học, tái thông mạch sớm, góp phần giảm tỷ lệ tử vong và tàn phế.

Đột quỵ (Tai biến mạch máu não): Dấu hiệu nhận biết và xử trí

Yhocvn.net