Chậm tiêu cơ năng(dyspepsia): nguyên nhân, cơ chế gây chậm tiêu

Những rối loạn thường ngày như chán ăn, đày bụng, chướng bụng, đầy hơi là những triệu chứng hay gặp của bệnh chậm tiêu cơ năng (dyspepsia)

Nguyên nhân bệnh chậm tiêu

– Yếu tố tâm lý, thần kinh: Sự giận dữ, cáu gắt sẽ gây ức chế tiết dịch, làm giảm nhu động của dạ dày – ruột, ngược lại sự sợ hãi lại gây kích thích tăng tiết, tăng nhu động, tăng dòng máu đến niêm mạc dạ dày… Những yếu tố này tác động liên tục, hàng ngày làm rối loạn chức năng vận động, phát sinh các triệu chứng.

– Vấn đề ăn uống, sinh hoạt cũng là một nguyên nhân khi mà cuộc sống của chúng ta có nhiều tác động qua lại: ăn quá nhanh, nhai không kỹ, giờ ăn thất thường, ăn nhiều gia vị, thức ăn không phù hợp… đều có thể gây ra các triệu chứng chậm tiêu.

– Nhiễm vi khuẩn HP(helicobacter pylori): Người ta thấy rằng có HP (+) ở 50% bệnh nhân bị chậm tiêu cơ năng, gấp 3 lần so vơí nhóm chứng, điều trị tiệt trừ HP giúp cải thiện một số triệu chứng lâm sàng của chậm tiêu.

Cơ chế bệnh sinh của chậm tiêu chức năng

Cơ chế gây chậm tiêu rất phức tạp, hiện vẫn còn nhiều điểm chưa rõ ràng. Có một số thuyết đề cập đến cơ chế gây bệnh:

– Do rối loạn vận động dạ dày – ruột: có thể là kém vận động vùng hang vị, tăng vận động không hiệu lực hoặc rối loạn vận động tá tràng không đồng bộ với dạ dày làm mất hiệp đồng giữa dạ dày và tá tràng dẫn đến giảm khả năng làm vơi dạ dày.

– Do rối loạn nhạy cảm dạ dày – ruột: tăng cảm giác đau, tăng nhu động, tăng cảm giác về lượng thức ăn chứa trong dạ dày ruột,…

Một số loại chậm tiêu cơ năng

– Theo rối loạn chức năng:

Rối loạn chức năng vận động: chậm tiêu thể tăng trương lực, chậm tiêu thể giảm hoặc mất trương lực dạ dày.

Rối loạn chức năng tiết dịch: Chậm tiêu thể tăng toan, tăng tiết dịch và chậm tiêu thể giảm toan, giảm tiết.

– Theo triệu chứng lâm sàng:

Chậm tiêu dạng loét: các triệu chứng của bệnh nhân như có tổn thương loét trong ống tiêu hóa, mô tả của họ rất điển hình. Những trường hợp này khi được nội soi thực quản, dạ dày, tá tràng thì hình ảnh bình thường.

Chậm tiêu dạng vận động: các triệu chứng biểu hiện ra là những cơn tăng nhu động có vẻ như bất thường. Người bệnh cũng có thể có triệu chứng đầy bụng, chướng hơi, nhiều lúc như không có cơ co

Chậm tiêu không đặc hiệu: các triệu chứng không rõ ràng, không điển hình, mơ hồ.