Cẩn thận nguy cơ mù lòa vì THOÁI HÓA ĐIỂM VÀNG

Thoái hóa điểm vàng là một trong những căn bệnh nguy hiểm về mắt, thường xảy ra ở người cao tuổi. Bệnh nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách có thể dẫn tới nguy cơ mù lòa.

Thoái hóa điểm vàng là gì?

Điểm vàng là một bộ phận nằm tại vùng trung tâm võng mạc ở phần sau nhãn cầu, là nơi tập trung nhiều tế bào thần kinh, đóng vai trò rất quan trọng trong việc thu nhận hình ảnh, đảm nhận tới 90% thị lực.

Điểm vàng giúp nhận biết màu sắc, độ sắc nét của hình ảnh.

Bệnh thoái hóa điểm vàng thường gặp ở người cao tuổi

Bệnh thoái hóa điểm vàng hay còn gọi là bệnh thoái hóa hoàng điểm, là sự thoái hóa của tế bào điểm vàng khiến cho mắt mất khả năng nhìn chi tiết ở vùng trung tâm thị giác dẫn đến giảm thị lực trung tâm làm cho hình ảnh được nhìn thấy bị mờ, phần chính giữa hình ảnh bị méo mó, biến dạng.

Qua ảnh hưởng của tuổi tác, chế độ dinh dưỡng, nếp sống và môi trường sống, điểm vàng có thể bị thoái hóa, dẫn đến thị lực của mắt sẽ suy giảm từ tạm thời đến vĩnh viễn.

Những đối tượng dễ mắc thoái hóa điểm vàng

Thoái hóa điểm vàng chủ yếu xảy ra ở người cao tuổi. Các thống kê cho thấy, tỉ lệ người mắc bệnh trên 65 tuổi là từ 10-12%. Đến 75 tuổi thì tỷ lệ này tăng lên đến hơn 30%.

Nghiên cứu cũng cho thấy phụ nữ có nguy cơ thoái hóa điểm vàng cao gấp 2 lần đàn ông.

Bên cạnh đó, những người mắc phải một số bệnh lý như tiểu đường, bệnh tim mạch, người có nồng độ cholesterol trong máu cao, người hút thuốc lá hay thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cũng dễ mắc thoái hóa điểm vàng hơn.

Phân loại thoái hóa điểm vàng

Thoái hóa điểm vàng thể ướt:

Thoái hóa điểm vàng thể ướt do các mạch máu bất thường nằm sau võng mạc (mô nhạy cảm ánh sáng nằm ở đáy mắt) bắt đầu phát triển dưới hoàng điểm (vùng chức năng của thị lực trung tâm).

Những mạch máu này rất mong manh và thường bị rò rỉ máu và chất dịch. Máu và dịch sẽ tổn thương hoàng điểm bằng cách phá vỡ và đẩy lên khỏi vị trí bình thường ở đáy mắt.

Loại thoái hóa điểm vàng này còn được gọi với cái tên khác là thoái hóa điểm vàng tiến triển.

Nếu mắc phải loại thoái hóa điểm vàng này, bệnh nhân sẽ rất nhanh chóng mất đi thị lực và trở nên mù lòa.

Có thể nhận biết dấu hiệu sớm của chứng thoái hóa điểm vàng thể ướt là khi nhìn đường thẳng, chẳng hạn như cạnh cửa hay rèm cửa sổ, mắt sẽ thấy những đường lượn sóng.

Nếu gặp phải triệu chứng này hoặc có sự thay đổi thị lực đột ngột, chẳng hạn xuất hiện điểm mù với thị lực trung tâm, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được khám mắt toàn diện.

Thoái hóa điểm vàng thể khô:

So với thoái hóa điểm vàng thể ướt thì thoái hóa điểm vàng thể khô phổ biến hơn cả. Căn bệnh này hình thành  do những tế bào nhạy sáng ở hoàng điểm dần bị phá vỡ, khiến thị lực trung tâm của mắt mờ dần.

Khi thoái hóa điểm vàng thể khô trở nên nghiêm trọng hơn, thị lực trung tâm xuất hiện một vết mờ. Theo thời gian, thoái hóa điểm vàng thể khô sẽ khiến nhiều tế bào hoàng điểm bị tổn thương, gây mất thị lực.

Mặc dù chứng thoái hóa điểm vàng thể khô gây ảnh hưởng tới cả hai mắt, tuy nhiên nhiều trường hợp bệnh nhân chỉ mất thị lực ở một mắt trong khi bên còn lại vẫn có thể nhìn được.

Có thể nhận  biết dấu hiệu sớm của thoái hóa điểm vàng thể khô qua sự xuất hiện của các drusen. Drusen là những mảng kết tụ màu vàng nằm dưới võng mạc, có thể tìm thấy ở những người trên 60 tuổi.

Việc kiểm tra mắt toàn diện sẽ giúp các bác sĩ phát hiện ra các drusen. Sự xuất hiện của drusen không khiến người bệnh mất đi thị lực, tuy nhiên sự gia tăng kích thước hoặc số lượng drusen có thể là dấu hiệu nhận biết thoái hóa điểm vàng đang trở nên nghiêm trọng.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ thoái hóa điểm vàng

Hút thuốc:

Các nghiên cứu tại Anh quốc đã chỉ ra rằng, việc hút thuốc lá sẽ làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh thoái hóa điểm vàng.

Đây là yếu tố nguy cơ rất phổ biến nhưng lại lại có thể kiểm soát được hoàn toàn. Vì thế lời khuyên là bạn nên từ bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt để phòng tránh nhiều bệnh tật nguy hiểm có thể xảy ra.

Lão hóa:

Tuổi tác là yếu tố nguy cơ lớn nhất gây thoái hóa điểm vàng. 25% dân số trong độ tuổi từ 65 đến 74 bị thoái hóa điểm vàng. Với những người trên 75 tuổi, nguy cơ mắc bệnh tăng lên tới 33%.

Tiền sử gia đình:

Nếu trong gia đình bạn có người thân mắc bệnh thoái hóa điểm vàng thì bạn sẽ có nguy cơ mắc phải căn bệnh này cao hơn 50%. Mặc dù không phải tất cả các bệnh thoái hóa điểm vàng đều có tính di truyền, tuy nhiên, các nghiên cứu chỉ ra rằng có một số gên nhất định

Huyết áp cao:

Chứng huyết áp cao cũng làm tăng nguy cơ mắc thoái hóa điểm vàng. Bởi mắt là một cơ quan có nhiều mạch máu, do đó sự thay đổi huyết áp ảnh hưởng đến mắt.

Tăng huyết áp cũng như các bệnh tim mạch khác, làm tăng khả năng phát triển thoái hóa điểm vàng.

Theo nghiên cứu của Viện Mắt Quốc gia Hoa Kỳ, những người bị tăng huyết áp có nguy cơ mắc thoái hóa điểm vàng thể ướt cao hơn 1,5 lần so với những người có huyết áp bình thường.

Béo phì:

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc thừa cân, béo phì cũng khiến nguy cơ thoái hóa điểm vàng tăng cao.

Theo các nhà khoa học, những người có chế độ ăn nhiều chất béo như khoai tây chiên, bánh ngọt và bánh quy có nguy cơ cao mắc bệnh này.

Thiếu dinh dưỡng:

Chất chống Ôxy hóa có thể bảo vệ tế bào khỏi bị oxy hóa. Bệnh nhân có nồng độ khoáng chất thấp, chẳng hạn như kẽm và các vitamin chống oxy hóa như A, C và E có nguy cơ bị mất thị lực cao hơn do thoái hóa điểm vàng.

Giới tính nữ:

Phụ nữ có nguy cơ cao phát triển thoái hóa điểm vàng hơn nam giới. Các nghiên cứu khoa học cũng tìm ra mối liên hệ giữa thời kỳ mãn kinh và thoái hóa điểm vàng.

Phụ nữ mãn kinh sớm cũng gây thoái hóa điểm vàng. Trên thực tế, có những nghiên cứu về vai trò của estrogen trong điều trị thoái hóa điểm vàng.

Ngoài ra, vì phụ nữ có xu hướng sống lâu hơn, họ có nguy cơ cao bị chứng mất thị lực nghiêm trọng nếu mắc bệnh.

Tiếp xúc với mặt trời

Tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời mà không đeo kính bảo vệ làm tăng tốc độ phát triển thoái hóa điểm vàng.

Tiếp xúc trực tiếp với tia tử ngoại và tia có bước sóng màu xanh từ mặt trời đều có thể gây tổn hại cho mắt. Do đó, các chuyên gia nhãn khoa thường khuyến cáo người bệnh nên sử dụng kính che chắn giúp loại bỏ bớt tia UV.

Dấu hiệu mắc thoái hóa điểm vàng

Các dạng thoái hóa điểm vàng khác nhau sẽ có các triệu chứng khác nhau. Cả thoái hóa điểm vàng thể ướt và thể khô đều không gây đau nhức.

Với thoái hóa điểm vàng thể khô, dấu hiệu sớm nhất là mắt mờ. Do số lượng tế bào hoạt động trong hoàng điểm giảm đi, nên người bệnh sẽ không thể nhìn rõ một số chi tiết như nét mặt hoặc chữ trên trang sách.

Thoái hóa điểm vàng làm suy giảm thị lực của người mắc

Thường thì mờ mắt sẽ biến mất khi nguồn sáng nhiều hơn. Nếu có sự hao hụt lớn các tế bào hoàng điểm, người bệnh có thể nhìn thấy một điểm mù nhỏ ở giữa trường nhìn, chấm nhỏ sẽ lớn dần theo thời gian.

Nếu bị mất thị lực do thoái hóa điểm vàng thể khô chỉ ở một mắt, người bệnh sẽ không nhận thấy bất kỳ sự thay đổi thị lực nào. Do mắt còn lại có thể nhìn thấy rõ ràng, bệnh nhân vẫn có thể lái xe, đọc sách và nhìn chi tiết tốt như thường.

Người bệnh sẽ không thấy sự thay đổi thị lực cho đến khi thoái hóa điểm vàng phát triển ở cả hai bên mắt. Nếu bạn bắt đầu bị mờ mắt, hãy đến gặp bác sĩ nhãn khoa ngay để được kiểm tra mắt tổng quát.

Với thoái hóa điểm vàng thể ướt, dấu hiệu đầu tiên thường gặp nhất là nhìn đường thẳng nhưng lại thấy cong hoặc lượn sóng. Một điểm mù nhỏ có thể cũng sẽ xuất hiện gây mất thị lực trung tâm.

Điều trị thoái hóa điểm vàng

Thoái hóa điểm vàng thể ướt có thể được kết hợp điều trị bằng nhiều phương pháp  để đảm bảo hiệu quả tốt nhất.

Dùng thuốc:

– Lucentis là thuốc chống angiogenic – nguyên nhân khiến mạch máu bất thường dưới võng mạc mắt hình thành. Loại thuốc này có hiệu quả tốt, giúp duy trì thị lực với 95% người bệnh ở các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn III.

– Avastin được dùng để điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt, có hiệu quả tốt và giá cả rẻ hơn nhiều so với Lucentis.

– Eylea được dùng để tiêm cho người bệnh thoái hóa điểm vàng thể ướt. Dùng thuốc này người bện có nguy cơ gặp phải tác dụng phụ như mệt mỏi, đỏ ở vị trí tiêm, tăng áp lực nội nhãn.

– Macugen là thuốc chống tạo tân mạch được Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ công nhận, hiệu quả đạt 70% số trường hợp bệnh.

Phẫu thuật:

– Liệu pháp X-quang (Photocoagulation Therapy):

Sử dụng chùm tia laser tạo nhiệt, nhằm bít các mạch máu bị rò rỉ bất thường trong võng mạc và ngăn chặn sự tăng sinh mạch máu mới.

Chính vì laser nhiệt nên phương pháp này có thể gây tổn hại cho các tế bào lành, nguy hiểm nhất là khiến người bệnh bị mất thị lực đột ngột.

– Liệu pháp quang động học (PDT):

Là phương pháp dùng chùm tia laser có năng lượng thấp để loại bỏ những mạch máu tăng sinh bất thường trong thoái hóa điểm vàng thể ướt.

Bác sĩ có thể chỉ định dùng kết hợp với thuốc Lucentis hoặc các thuốc chống angiogenic khác để làm tăng hiệu quả điều trị.

Phương pháp này có vẻ an toàn hơn nhưng sau khi được phẫu thuật,  bệnh nhân phải tránh ánh nắng mặt trời và che đậy mắt cẩn thận khi về nhà nhằm tránh biến chứng xấu có thể xảy ra.

Thay đổi lối sống:

Các nhà nghiên cứu Anh đã phát hiện ra rằng, các loại rau củ có màu sắc sặc sỡ như màu vàng, xanh của đậu Hà Lan, cà rốt, ngô ngọt và súp lơ xanh chứa các chất giúp bảo vệ mắt chống lại thoái hóa điểm vàng khi về già.

Người bệnh cũng nên thường xuyên thư giãn mắt bằng cách không đọc sách báo, nhìn màn hình điện tử quá lâu.

Ngủ đủ giấc cũng là cách hiệu quả để bảo vệ đôi mắt, ngăn ngừa các bệnh về mắt, đặc biệt là thoái hóa điểm vàng thể ướt – căn bệnh gây tổn hại thị lực không thể phục hồi.

Như Quỳnh

Theo tạp chí Sống Khỏe

loading…