Các thuốc điều trị viêm xoang

Mục tiêu chính trong việc điều trị viêm xoang là giảm phù nề hoặc giảm viêm ở mũi và xoang, giới hạn nhiễm trùng, tăng dẫn lưu xoang và giữ cho các xoang được thông.

Cách điều trị viêm xoang

Các biện pháp khắc phục tại nhà khi mắc bệnh viêm xoang:

Trong trường hợp bị mắc bệnh viêm xoang, hãy thực hiện những biện pháp sau cũng có thể giúp giảm đáng kể triệu chứng của bệnh viêm xoang:

Nghỉ ngơi nhiều: nghỉ ngơi đầy đủ giúp cơ thể thư giãn và khôi phục về trạng thái đầy đủ năng lượng, có thể sản sinh huy động các kháng thể cần thiết sẽ giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng hiệu quả hơn và nhanh phục hồi.

Tăng dẫn lưu dịch: bệnh nhân cần uống nhiều nước hoặc nước trái cây sẽ giúp làm loãng chất dịch nhầy tiết ra và thúc đẩy thoát dịch tốt hơn. Không dùng các đồ uống có chứa caffein hoặc rượu, bia… vì chúng có thể làm cơ thể bị mất nước. Uống rượu còn có thể làm tình trạng sưng nề của xoang và mũi trầm trọng hơn.

Xông mũi: đối với những bệnh nhân bị viêm xoang có thể thực hiện biện pháp xông mũi như sau:Treo một khăn qua đầu khi hít thở trong hơi nước từ một bát nước nóng. Giữ hơi nước hướng về khuôn mặt. Hoặc tắm vòi sen nóng, hít thở trong không khí ấm và ẩm. Điều này sẽ giúp giảm đau và giúp tiêu giảm chất nhầy.

Rửa mũi: sử dụng một dụng cụ rửa mũi được thiết kế đặc biệt để rửa mũi. Dụng cụ này có thể mua được dễ dàng tại các quầy thuốc. Việc rửa mũi thường xuyên tại nhà có thể giúp xoang thông thoáng hơn.

Gối cao đầu khi ngủ: điều này sẽ giúp xoang lưu thông tốt, giảm bớt tắc nghẽn.

Các thuốc dùng điều trị viêm xoang

Bạn không được tự ý sử dụng bất cứ loại thuốc nào, mà hãy tuân theo chỉ định của bác sĩ khám bệnh cho bạn.

Để điều trị viêm xoang, ngoài các biện pháp để làm giảm bớt triệu chứng đã kể ở trên, các bác sĩ có thể dùng các thuốc để điều trị cho bạn. Do những tác nhân lạ kích thích tạo ra nhiều phản ứng khác nhau nên cũng có nhiều cách điều trị khác nhau có thể trị được những triệu chứng viêm. Tùy thuộc vào nguyên nhân và tình trạng viêm xoang của bệnh nhân, bác sĩ có thể sử dụng các thuốc sau để điều trị:

Thuốc thông mũi có thể giúp làm giảm bít tắc đường thở và đóng vai trò quan trọng trong bước đầu điều trị để làm giảm triệu chứng

Thuốc xịt mũi: bao gồm các thuốc pseudophedrine, phenylephrine, naphazoline, chlorzoxazone cho tác dụng nhanh nhất, trong vòng 1 đến 3 phút. Những thuốc này không nên dùng quá 3 ngày vì chúng sẽ trở nên ít hiệu quả hơn và cần phải dùng một lượng lớn hơn để cho hiệu quả tương tự. Có thể hạn chế hiện tượng nhờn thuốc này bằng cách giảm tần số dùng thuốc xuống. Một số người sử dụng thuốc xịt mũi một cách quá mức và trở nên phụ thuộc vào thuốc để có thể thở được bình thường và cần phải có một chương trình cai nghiện một cách khó khăn bao gồm sử dụng thuốc uống, thuốc xịt mũi steroid, corticoid hệ thống hoặc kết hợp những thứ trên.

Thuốc thông mũi đường uống (dạng viên hoặc lỏng) chứa những hoạt chất giả ephedrine hoặc phenylephrine. Hầu hết các dạng thuốc thông mũi đều cho những kết quả tương tự nhau. Thường thì thuốc thông mũi đường uống đạt được hiệu quả trong vòng 30 đến 60 phút. Cũng giống như thuốc dạng xịt, thuốc thông mũi đường uống có thể trở nên kém hiệu quả hơn nếu dùng lâu dài. Hiện tượng nhờn thuốc có xảy ra nhưng không nhiều bằng thuốc dạng xịt.

Cả thuốc dùng cho đường uống và đường xịt đều có tác dụng phụ, bao gồm những kích thích toàn thể gây tăng nhịp tim và huyết áp, mất ngủ, căng thẳng thần kinh, lo âu, run giật, khô miệng, nhìn mờ và nhức đầu. Chúng cũng có thể gây bí tiểu. Do đó những người trước đây đã từng bị bệnh tim mạch, tăng huyết áp, lo âu, hoặc bệnh lý đường niệu (đặc biệt là bệnh lý ở tiền liệt tuyến) nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc. Ngoài ra, phối hợp thuốc thông mũi với những loại thuốc khác có tác dụng phụ tương tự có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm.

Điều trị viêm xoang do nhiễm trùng:

Mục tiêu chính của điều trị là quét sạch vi trùng ra khỏi xoang bằng kháng sinh giúp ngăn ngừa biến chứng, làm giảm triệu chứng và giảm nguy cơ bị viêm xoang mạn tính.

Trong những trường hợp viêm xoang cấp tính và chưa có biến chứng, có thể dùng penicillin tổng hợp như amoxicillin. Loại kháng sinh này cho hiệu quả tốt đối với những vi khuẩn thông thường và tương đối rẻ. Tác dụng phụ thường gặp của amoxicillin bao gồm phản ứng dị ứng (sưng họng, phát ban) và khó chịu ở dạ dày.

Những người dị ứng với penicillin có thể dùng kháng sinh có chứa sulfur có tên là trimethoprim/sulfamethoxazole hoặc TMP/SMX (như bactrim, cotrim hoặc septra). Loại thuốc này không được dùng với những người dị ứng với sulfur.

Những nguời đã được điều trị viêm xoang cấp vài lần hoặc những người bị viêm xoang mạn có thể đề kháng với amoxicillin và TMP/SMX. Những loại penicillin tổng hợp mới và cephalosporin có thể tiêu diệt hầu hết những vi khuẩn kháng thuốc gây viêm xoang.

Dùng quá mức những kháng sinh thuộc phổ rộng này có thể dẫn đến việc tạo ra những vi khuẩn đề kháng với những loại kháng sinh có hiệu lực nhất đang được dùng hiện thời. Do đó, những kháng sinh như amoxicillin nên được dùng đầu tiên trong vòng 14 – 21 ngày. Quy luật cơ bản là dùng kháng sinh cho đến khi triệu chứng biến mất rồi tiếp tục dùng trong 1 tuần sau đó.

Tăng dẫn lưu: những loại thuốc dùng tại nhà có khả năng làm thông và ẩm các xoang nhờ đó có thể tăng dẫn lưu.

Nếu những dị nguyên từ môi trường là tác nhân gây viêm xoang, có thể cho kháng histamin để giảm phù nề niêm mạc xoang. Các dị nguyên kích thích các bạch cầu trong máu và mô phóng thích histamin vào máu làm cho dịch len ra khỏi mạch máu đi vào mô của hốc mũi gây nghẹt mũi.

Một số loại kháng histamin thông dụng có tác dụng an thần hiện nay không còn được khuyên dùng nữa vì chúng có khuynh hướng làm khô và tăng độ đặc của đờm làm cho quá trình dẫn lưu khó khăn hơn.

Những thuốc kháng histamin không có tác dụng an thần như fexofenadine, loratadine, hoặc desloratadine không làm khô niêm mạc. Nếu bị nghẹt mũi nặng, có thể cho thêm thuốc thông mũi như allegra-D hoặc claritin-D.

Giữ thông xoang

Để điều trị viêm xoang cấp, có thể cần dùng một hay nhiều loại thuốc. Đối với viêm xoang cấp tái hồi hoặc viêm xoang mạn tính, có thể thêm thuốc corticoid xịt mũi để làm giảm triệu chứng. Những thuốc thường được các bác sĩ kê toa là beclomethasone, fluticasone, triamcinolone…

Corticoid là chất ức chế quá trình viêm. Corticoid xịt mũi tác động trực tiếp lên lớp niêm mạc ở hốc mũi và xoang và tác dụng rất ít lên phần còn lại của cơ thể khi được dùng với liều cho phép. Cũng như những loại thuốc khác, corticoid xịt mũi cũng có nhiều dạng. Một số dạng dễ dung nạp hơn những dạng còn lại. Muốn sử dụng thuốc bạn cần phải có toa bác sĩ. Những loại thuốc này không làm giảm triệu chứng ngay lập tức như thuốc thông mũi nhưng một khi đã đạt được liều điều trị thì triệu chứng thường sẽ được cải thiện và có thể sẽ không cần phải sử dụng thuốc thông mũi nữa. Trong những tháng mà những yếu tố dị nguyên từ môi trường xuất hiện nhiều, sử dụng corticoid xịt mũi sớm có thể giúp ngăn ngừa viêm xoang và giữ cho các xoang được thông và dẫn lưu tốt.

Một số bệnh nhân bị viêm xoang mạn không đáp ứng với điều trị nội khoa bằng kháng sinh và các loại thuốc làm giảm triệu chứng. Những người này khi có CT scan thể hiện một tình trạng viêm xoang cũng như bất kỳ biến chứng nào của viêm xoang cũng đều có thể điều trị được bằng phẫu thuật.

Phòng chống viêm xoang

Để giảm nguy cơ mắc viêm xoang cấp tính, bạn hãy thực hiện các biện pháp phòng chống đơn giản mà hiệu quả như sau:

Tránh tiếp xúc với các tác nhân có thể gây dị ứng cho bản thân mà mình đã biết. Khói thuốc lá và các chất ô nhiễm khác có thể gây kích ứng và làm viêm mũi, xoang, thậm chí là cả viêm phổi nữa. Hãy thường xuyên vệ sinh sạch sẽ ngôi nhà của bạn, các bụi bẩn lưu cữu, ẩm mốc hoặc chăn màn quần áo không sạch sẽ… Có nhiều người, đặc biệt là trẻ nhỏ rất dễ dị ứng viêm xoang, mũi khi tiếp xúc với chăn ga hoặc quần áo ẩm cất trữ lâu ngày trong tủ mà khi mùa rét đến lại đem ra sử dụng ngay khi chưa giặt lại và phơi khô.

Phòng tránh bị nhiễm trùng hô hấp trên.Giảm thiểu tiếp xúc với những người đang bị cảm cúm, cảm lạnh. Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước, đặc biệt là trước các bữa ăn. Hãy thường xuyên súc miệng bằng nước muối sinh lý. Điều trị dứt điểm tình trạng sâu răng cũng giúp tránh bị viêm xoang do biến chứng của sâu răng.

Giữ độ ẩm không khí trong phòng ở mức hợp lý. Nếu không khí trong nhà khô, thêm độ ẩm cho không khí có thể giúp ngăn ngừa viêm xoang.

BS. Nguyễn Văn Hùng

Nguồn: suckhoedoisong.vn