Thuốc gây độc cho gan như thế nào?

Một trong các nguyên nhân gây tổn thương gan là do tác dụng của thuốc. Thuốc điều trị có thể gây ra nhiều mức độ tổn thương khác nhau. Những thuốc thường gây tổn thương gan là: thuốc điều trị lao, thuốc trị tiểu đường  thuốc điều trị nấm, thuốc hạ sốt, thuốc giảm đau..Có những mối liên quan không chỉ do tương tác thuốc mà còn do thuốc với tình trạng bệnh của bệnh nhân. Những người mắc bệnh gan mãn tính dễ bị ngộ độc thuốc hơn người bình thường. Có nghiên cứu cho thấy  rằng có sự tương tác giữa thuốc và bệnh ở bệnh nhân đồng nhiễm HBV và HIV hay HCV và HIV.

I. Nhóm thuốc gây ngộ độc gan cho gan:   

Các triệu chứng của viêm gan do thuốc thường xuất hiện vài ngày hoặc vài tháng sau khi dùng thuốc. Thời gian xuất hiện triệu chứng tùy thuộc vào loại thuốc sẽ gây viêm gan theo nhóm 1 hay nhóm 2.

Nhóm 1: Các thuốc được chuyển hóa ở gan gây ngộ độc gan do sử dụng quá liều lượng hoặc sử dụng kéo dài. Các thuốc này làm tổn thương hệ thống khử độc của tế bào gan, do đó làm giảm sút khả nǎng thải độc ở gan và phá hủy tế bào gan.

+ Dùng thuốc quá liều lượng do cố tình (tự tử) hoặc do nhầm lẫn các loại thuốc ngủ loại phenobacbital, thuốc trừ sâu, thuốc diệt chuột…

+ Bệnh nhân đang dùng thuốc để điều trị 1 bệnh mạn tính nào đó như các thuốc chống lao (pyrazinamid, rifamicin, rimifon), thuốc chống tǎng huyết áp loại anphamethyldopa, thuốc cảm cúm loại paracetamol, các loại thuốc chống viêm khớp, thuốc hạ mỡ máu… Vì thế những bệnh nhân đang điều trị những bệnh này cần phải được theo dõi định kỳ và làm các xét nghiệm chức nǎng gan để phát hiện biến chứng viêm gan do thuốc.

– Nhóm 2: dùng thuốc với liều lượng nhỏ, thậm chí rất ít vẫn gây viêm gan. Tổn thương gan gây ra do các loại thuốc này là do phản ứng quá mức của cơ thể với thuốc. Viêm gan theo kiểu này thường hay gặp ở những người có cơ địa dị ứng hoặc trong gia đình có nhiều người bị dị ứng.

Tổn thương gan do thuốc gây ra từ sự thay đổi sinh hóa tối thiểu , không đặc hiệu đến viêm gan cấp , viêm gan mãn , suy gan cấp , bệnh đường mật kéo dài , ngay cả xơ gan và ung thư gan. Hơn nữa thuốc có thể gây ra gan thấm mỡ , u hạt gan , trong một số trường hợp xảy ra bệnh phospholipid , hay hội chứng Budd-Chiari

II. Các biểu hiện của viêm gan

Mỏi mệt, chán ǎn, sốt thường không cao, nước tiểu vàng và vàng da.

Lưu ý:

Nước tiểu vàng đậm thường xuất hiện sớm trước khi có vàng da do vậy cần đi khám ngay khi thấy nước tiểu quá vàng để được phát hiện bệnh kịp thời sớm. Tuy nhiên cũng có nhiều loại thuốc được đào thải qua đường tiểu và làm nước tiểu sẫm màu nên khó phân biệt được sự thay đổi màu sắc nước tiểu là do thuốc hay do viêm gan.

III. Những thuốc gây ngộ độc gan:  

Thuốc	Điều trị	Gây bệnh gan
Acetaminophen	Giảm đau,hạ sốt	Viêm gan
Anabolic steroids	Giúp tăng trưởng cơ	U gan
Chlorpromozine (Thorazine)	Bệnh tâm thần	Giả -xơ gan mật nguyên phát
Cimetidine(Tagamet)	Bệnh viêm lóet dạ dày	Viêm gan cấp và bệnh đường mật
Ciprofloxin	Kháng sinh	Viêm gan mật
Clindamycin(Cleocin)	Kháng sinh	Viêm gan cấp
Cocaine	Tâm thần	Viêm gan cấp
Corticosteroids(Prednisone)	Kháng viêm	Gan thấm mỡ
Coumadin	Bệnh máu	Viêm gan cấp và bệnh đường mật
Cyclosporine A	Ức chế miễn dịch	Bệnh đường mật
Diazepam (Valium)	Thuốc ngủ	Viêm gan cấp và bệnh đường mật
Erythromycin estolate	Kháng sinh	Bệnh đường mật
Estrogens và androgens	Kích thích tố sinh dục	U gan
Halothan	Gây mê	Viêm gan cấp và mãn
Ibuprofen	Giảm đau	Viêm gan cấp
INH	Bệnh lao	Viêm gan
Methotrexate	Viêm khớp	Xơ gan
Methyldopa(Aldomet)	Cao huyết áp	Viêm gan tự miễn
Metronidazole (Flagyl)	Kháng sinh	Viêm gan cấp
Naproxen(Anaprox)	Giảm đau	Viêm gan cấp và bệnh đường mật
Omeprzole	Lóet dạ dày	Viêm gan
Thuốc ngừa thai uống	Ngừa thai	U gan
Phenytoin	Chống co thắt	Viêm gan cấp
Rosiglitazone(Avandia)	Tiểu đường	Suy gan
Salicylates(Aspirin)	Giảm đau	Viêm gan cấp ,mãn
Tamoxifen	Ung thư vú	Viêm gan cấp
Tetracycline	Kháng sinh	Gan thấm mỡ

 IV. Phòng bệnh

Viêm gan do thuốc thường là cấp tính, ít khi là viêm mạn tính. Nếu ngừng dùng thuốc kết hợp với các thuốc bảo vệ tế bào gan và có một chế độ ǎn uống hợp lý,  sẽ làm bệnh thuyên giảm.

Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp bệnh diễn biến cấp tính rầm rộ và nặng. Nói chung, khi bị viêm gan do thuốc chún ta nên điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.