Rối loạn tăng động giảm chú ý: Điều gì khiến họ trở nên tồi tệ hơn?

Rối loạn tăng động giảm chú ý: Điều gì khiến họ trở nên tồi tệ hơn?

Không hoạt động thể chất có hại cho não và có thể làm tăng các triệu chứng của rối loạn tăng động giảm chú ý. 

Nếu trí nhớ không nhạy bén mong đợi, rối loạn tăng động giảm chú ý có thể là thủ phạm. Nếu bạn không hoạt động thể chất, điều này có thể gây hại cho não. Có một số bằng chứng cho thấy tập thể dục nhịp điệu có thể cải thiện chức năng nhận thức và hành vi. Hầu hết các chuyên gia khuyên rằng người lớn nên vận động thể chất ít nhất 30 phút vào hầu hết các ngày trong tuần (ít nhất 5 ngày). Mức độ hoạt động thể chất này có thể giúp bạn học hỏi, chống lại sự thiếu chú ý, tăng cường khả năng đưa ra quyết định.

Bắt đầu bằng cách đi bộ vài phút mỗi ngày, tăng dần mức độ hoạt động cho đến khi đạt được hoạt động ít nhất 30 phút mỗi ngày. Kiểm tra với bác sĩ trước khi bắt đầu một chương trình tập thể dục lần đầu tiên. Nếu được chẩn đoán về tình trạng tim hoặc các tình trạng khác, bác sĩ có thể có hướng dẫn các bài tập phù hợp hơn.

Hạn chế thói quen ăn ngoài

Thức ăn nhà hàng có nhiều chất béo không lành mạnh, calo, đường, muối.

Nhiều người đi ăn ngoài vì sự tiện lợi, nhưng đó không phải là thói quen tốt cho bất kỳ ai, đặc biệt là những người mắc chứng rôi loạn tăng động giảm chú ý ADHD. Hầu hết những người ăn theo chế độ ăn kiêng kiểu phương Tây có sự mất cân bằng về axit béo không bão hòa omega-6 đến omega-3. Cả hai loại chất béo đều cần thiết, nhưng quá nhiều chất béo omega-6 có thể thúc đẩy tình trạng viêm.

Có sự cân bằng thích hợp của chất béo sẽ cải thiện tính linh hoạt của màng tế bào thần kinh, tạo điều kiện giao tiếp giữa các tế bào thần kinh. Chất béo omega-6 được tìm thấy trong dầu hạt cải, dầu đậu nành, dầu ngô và các chất béo thực vật khác. Chất béo omega-6 có nhiều trong thức ăn nhà hàng. Thay vào đó, hãy nấu các bữa ăn lành mạnh ở nhà để hạn chế tiêu thụ các axit béo omega-6 không lành mạnh, thay vào đó là ăn các loại trái cây, rau chống viêm.

Không ăn quá nhiều đồ ăn vặt

Màu nhân tạo có thể làm tăng các triệu chứng rối loạn tăng động giảm chú ý ADHD ở một số người mắc bệnh này.

Khoa học vẫn chưa chứng minh chắc chắn loại thực phẩm nào có thể làm cho các triệu chứng của rối loạn tăng động giảm chú ý trở nên tồi tệ hơn, nhưng một số bằng chứng cho thấy rằng màu thực phẩm nhân tạo có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng rối loạn tăng động giảm chú ý ADHD ở một số trẻ em. Các nhà nghiên cứu không chắc chắn màu thực phẩm nhân tạo có thể gây ra các triệu chứng như thế nào, nhưng một số trẻ em khác và những người bị rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) người lớn nhận thấy sự khác biệt sau khi tiêu thụ thực phẩm có các chất phụ gia này.

Đồ ăn vặt có chứa phẩm màu nhân tạo cũng chứa nhiều đường, calo dư thừa, vì vậy chúng không tốt cho bất kỳ ai. Hãy loại bỏ đồ ăn vặt khỏi chế độ ăn uống, lưu ý để xem liệu các triệu chứng có cải thiện hay không. Theo dõi các hành vi hiếu động, bốc đồng, gián đoạn, bồn chồn, không chú ý và bồn chồn sau khi ăn đồ ăn vặt. Bạn có thể nhận thấy con mình vặn vẹo nhiều hơn hoặc thốt ra, ngắt lời người khác khi nói. Nếu chứng hiếu động thái quá hoặc các triệu chứng khác tăng lên sau khi con bạn tiêu thụ những thực phẩm này, hãy loại bỏ chúng.

Đừng bỏ bữa sáng

Cải thiện sự tập trung vào buổi sáng bằng cách ăn sáng.

Các nghiên cứu cho rằng bỏ bữa, đặc biệt là bữa sáng, có liên quan đến việc gia tăng các vấn đề sức khỏe tâm thần. Ăn sáng có thể giúp bạn tập trung lâu hơn khi bắt đầu ngày mới. Thuốc điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) có thể cản trở sự thèm ăn, nhưng điều quan trọng là phải ăn gì đó vào buổi sáng. Hãy thử một ly protein lắc, trái cây với bơ hạt hoặc một cốc sữa chua rắc hạt lựu. Trứng luộc rất dễ di chuyển, cung cấp một lượng protein lành mạnh.

Hãy tuân thủ các bữa ăn thông thường cho bữa sáng, bữa trưa và bữa tối. Kết quả của các nghiên cứu cho thấy những người ăn các bữa ăn theo một lịch trình đều đặn có sức khỏe tinh thần tốt hơn so với những người có chế độ ăn uống thất thường. Bữa sáng sẽ giúp con bạn làm bài tập ở trường hiệu quả và chăm chú hơn.

Lộn xộn có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng

Bệnh nhân rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) người lớn và thanh thiếu niên có thể bị choáng ngợp bởi sự lộn xộn.

Một số nghiên cứu cho rằng lộn xộn có liên quan đến việc tăng khả năng sáng tạo, nhưng nó có thể làm tăng các triệu chứng của ADHD ở những người được chẩn đoán. Giữ cho nhà, văn phòng ngăn nắp. Dọn dẹp, giảm thiểu đống giấy, sách, đống đồ giặt. Mọi thứ ngăn nắp có thể nhắc bạn về danh sách việc cần làm, những việc cần hoàn thành. Những lời nhắc nhở trực quan như thế này có thể khiến bạn choáng ngợp, nhắc nhở về những dự án dài hạn mà bạn đã và đang trốn tránh. Nếu căng thẳng hãy loại bỏ sự lộn xộn để giải phóng tâm trí. Bạn sẽ làm việc hiệu quả hơn, ít lo lắng hơn. Loại bỏ sự lộn xộn giúp bạn thoải mái để thực hiện các hoạt động khác.

Chống lại xu hướng tích trữ

Tích trữ là một xu hướng phổ biến ở những người bị rối loạn tăng động giảm chú ý ADHD.

Nhiều người bị ADHD cũng có thể có xu hướng tích trữ. Nếu bạn tích tụ đồ vật và cảm thấy khó khăn để bỏ chúng đi, hãy áp dụng một quy tắc đơn giản khi mua sắm. Làm theo câu ngạn ngữ “một vào, một ra”. Nếu bạn mang một đôi giày mới về nhà, hãy cho đi một đôi cũ. Bạn có thể làm điều tương tự với các mặt hàng quần áo, sách, đồ gia dụng, đồ nhà bếp, nhiều thứ khác. Nếu bạn chưa sử dụng hoặc đeo một món đồ nào đó trong vòng 1 đến 2 năm trước đó, bạn có thể sẽ không bao giờ sử dụng, vì vậy đã đến lúc bạn nên tặng hoặc cho nó đi.

Dùng đúng thuốc?

Nhiều người bị ADHD có các rối loạn sức khỏe tâm thần khác.

Khoảng 50% người lớn mắc chứng tăng động giảm chú ý cũng bị rối loạn lo âu. ADHD kèm theo lo lắng có thể đặc biệt gây suy nhược, cản trở khả năng hoạt động. Nếu bạn bị cả hai chứng rối loạn, một số loại thuốc mà bác sĩ kê đơn để điều trị các triệu chứng ADHD có thể làm cho các triệu chứng lo lắng trở nên tồi tệ hơn. Người lớn bị ADHD cũng có nhiều khả năng bị các rối loạn tâm thần khác như trầm cảm, rối loạn lưỡng cực, hoặc một chứng rối loạn tâm thần khác đi kèm. Thuốc dùng để điều trị trầm cảm cũng có thể làm cho các triệu chứng của ADHD tồi tệ hơn. Các vấn đề lạm dụng chất gây nghiện cũng phổ biến hơn ở những người bị ADHD. Bằng chứng cho thấy việc điều trị ADHD hoạt động tốt hơn khi các vấn đề lạm dụng chất gây nghiện đã được giải quyết.

Nói chuyện với bác sĩ về tất cả các triệu chứng. Họ có thể chẩn đoán mắc một chứng bệnh đi kèm ngoài ADHD. Các triệu chứng như đãng trí, thiếu chú ý, lòng tự trọng thấp có thể là đặc điểm của cả ADHD hoặc một tình trạng sức khỏe tâm thần khác như lo lắng hoặc trầm cảm. Bác sĩ có thể xem xét tiền sử bệnh, đảm bảo rằng không bị chẩn đoán nhầm với bất kỳ tình trạng nào. Bác sĩ sử dụng các tiêu chí được nêu trong Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê về Rối loạn Tâm thần (DSM-5) để chẩn đoán ADHD và các tình trạng sức khỏe tâm thần khác.

Các vấn đề về giấc ngủ và ADHD thường đi đôi với nhau.

Những người bị ADHD thường bị các vấn đề về giấc ngủ. Có nhiều lý do cho việc này. Thuốc kích thích được sử dụng để điều trị các triệu chứng ADHD có thể khiến khó ngủ hoặc không ngủ được. Rối loạn giấc ngủ, lo âu, trầm cảm và lạm dụng rượu và ma túy cũng xảy ra thường xuyên hơn ở những người ADHD tất cả những tình trạng này đều có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ. Thiếu ngủ có thể làm tăng sự thiếu tập trung, các triệu chứng khác của ADHD. Thiếu ngủ có thể khiến việc thực hiện các hoạt động hàng ngày trở nên khó khăn hơn.

Các vấn đề về giấc ngủ có thể điều trị được. Nói chuyện với bác sĩ nếu người bệnh buồn ngủ quá mức vào ban ngày hoặc nếu khó ngủ vào ban đêm. Có thể là tác dụng phụ của thuốc ADHD đang góp phần gây ra các vấn đề về giấc ngủ. Bác sĩ có thể đề nghị thực hiện một nghiên cứu về giấc ngủ để chẩn đoán hoặc loại trừ chứng rối loạn giấc ngủ. Ngủ đủ giấc sẽ giúp tránh mắc phải những sai lầm bất cẩn. Điều đặc biệt cần quan tâm là nếu các vấn đề về giấc ngủ đã kéo dài trong một thời gian.

Đừng bỏ trị liệu

Tiếp tục điều trị để kiểm soát chứng rối loạn tăng động giảm chú ý/tăng động giảm chú ý.

Kết quả của các nghiên cứu cho thấy sự kết hợp giữa thuốc và liệu pháp có tác dụng tốt nhất để kiểm soát các triệu chứng ADHD. Bạn có thể cảm thấy muốn bỏ liệu pháp khi các triệu chứng ADHD được kiểm soát, nhưng đây có thể không phải là lựa chọn tốt nhất. Trị liệu đòi hỏi một chút đầu tư cả về thời gian và tiền bạc nhưng cách tiếp cận kết hợp cả liệu pháp và thuốc thực sự mang lại hiệu quả tốt nhất để kiểm soát ADHD.

Bỏ liệu pháp có thể làm tăng các triệu chứng của ADHD. Các nghiên cứu cho thấy ADHD thời thơ ấu và thanh thiếu niên thường tiếp tục đến tuổi trưởng thành, vì vậy điều quan trọng là phải tuân thủ kế hoạch điều trị mà bác sĩ đã thiết kế cho bạn. ADHD có thể gây ra các triệu chứng khác nhau trong các giai đoạn phát triển khác nhau. Tăng động và bốc đồng thường gặp hơn ở trẻ em và có thể giảm ở tuổi trưởng thành. Bệnh nhân ADHD trưởng thành có thể ít bị tăng động-bốc đồng hơn nhưng họ vẫn cảm thấy bồn chồn trong lòng.

Giảm thiểu thời gian sử dụng

Thời gian sử dụng màn hình quá nhiều khiến các triệu chứng ADHD trở nên tồi tệ hơn.

Những người bị ADHD có nguy cơ cao bị nghiện Internet. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng có tới 25% những người ADHD mắc chứng nghiện internet. Thời gian sử dụng màn hình tăng lên có thể làm cho các triệu chứng ADHD tồi tệ hơn ở một số người. Người ta không hoàn toàn biết được hai rối loạn được kết nối với nhau như thế nào và vấn đề nào xảy ra trước. Tránh thời gian sử dụng màn hình trong vài giờ trước khi đi ngủ. Tiếp xúc với màn hình vào ban đêm làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về giấc ngủ cho mọi người, vì vậy hãy đặt thiết bị của bạn sang một bên và không sử dụng máy tính vào đầu giờ chiều và đầu giờ tối. Bạn sẽ ngủ ngon hơn và bạn có thể giúp giảm thiểu các triệu chứng ADHD.

Đồ uống có chứa caffein có thể cải thiện các triệu chứng của ADHD.

Nhiều loại thuốc rối loạn tăng động giảm chú ý ADHD có chứa chất kích thích để chống lại tình trạng này. Tương tự, caffeine trong cà phê hoặc trà cũng có thể hữu ích. Caffeine có thể khiến người bệnh bớt chú ý hơn, nó có thể cải thiện các triệu chứng tăng động, bốc đồng. Nếu ngừng uống cà phê hoặc trà, bạn có thể nhận thấy rằng các triệu chứng rối loạn thiếu tập trung trở nên tồi tệ hơn. Caffeine giúp hầu hết mọi người tập trung, cải thiện chức năng não và sự tỉnh táo.

Caffein cũng cải thiện trí nhớ làm việc. Sự khác biệt là caffeine có thể làm cho những người không mắc chứng ADHD bồn chồn trong khi nó giúp làm giảm các triệu chứng tăng động, bốc đồng và các triệu chứng khác ở những người mắc chứng rối loạn thiếu tập trung. Kiểm tra với bác sĩ để xem liệu việc tiêu thụ caffeine có an toàn hay không. Nếu vậy, hãy thưởng thức cà phê hoặc trà có chứa caffein và gặt hái những lợi ích từ chúng.

Melissa Conrad Stöppler, MD

BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:

+ Mẹo kiểm soát công việc cho người rối loạn tăng động giảm chú ý

+ Phục hồi chức năng cho trẻ tăng động giảm chú ý theo Bộ Y tế

+ Điện thoại thông minh gây rối loạn tăng động tuổi mới lớn