Lần đầu tiên Việt Nam cấy ghép thành công tế bào gốc khác huyết thống

Hướng mới trong y học: ghép tế bào gốc khác huyết thống

Quý 4 năm 2017, nền y học Việt Nam tiếp tục gặt hái thành công rực rỡ khi tiến hành cấy ghép thành công tế bào gốc tạo máu không cùng huyết thống đầu tiên cho một nam thanh niên bị ung thư bạch cầu mạn dòng tủy mono bào (JMML). Mẫu tế bào gốc do Trung tâm Ghép Tzu Chi (Đài Loan – TQ) cung cấp cho Bệnh viện Truyền máu huyết học TP.HCM.

Kỹ thuật ghép tế bào gốc hiện tại

Hiện nay Việt Nam sử dụng 2 kỹ thuật ghép tế bào gốc tạo máu. Trong đó phương pháp tự ghép tế bào gốc chỉ áp dụng cho một số bệnh nhân và có nguy cơ tái phát sau này.

Phương pháp dị ghép tế bào gốc được chỉ định áp dụng cho những bệnh lý máu ác tính, có nguy cơ cao hoặc bệnh tái phát kháng trị và các bệnh lý về máu lành tính, di truyền.

Bệnh nhân đầu tiên được ghép tế bào gốc không cùng huyết thống

Bệnh nhân được thực hiện ghép tế báo gốc tạo máu không cùng huyết thống  là anh Q.D.A (25 tuổi, tại Cà Mau). Ngày 15.5.2017, bệnh nhân D.A đến Bệnh viện Truyền máu huyết học TP.HCM khám và được các bác sĩ phát hiện bị ung thư bạch cầu mạn dòng tủy mono bào (JMML). Muốn cứu bệnh nhân này phải ghép tế bào gốc tạo máu, nhưng ở trường hợp này, nếu thực hiện phương pháp tự ghép (ghép tế bào gốc của bệnh nhân sau khi lùi bệnh) thì không hiệu quả.

Trước tình hình nguy cấp trên, các bác sĩ đã đặt vấn đề ghép tế bào gốc bằng phương pháp dị ghép tế bào gốc (ghép tế bào gốc tạo máu của người khác phù hợp với kháng nguyên hòa hợp tổ chức (HLA). Tuy nhiên bác sĩ Phù Chí Dũng – Giám đốc Bệnh viện Truyền máu huyết học TP.HCM cho biết bệnh viện không tìm được người cho tế bào gốc thuận hợp HLA hoàn toàn có cùng huyết thống. Do đó, ngày 1.7.2017, bệnh viện đã khởi động chương trình tìm người hiến tế bào gốc tại Trung tâm Tzu Chi (Đài Loan). Kết quả, ngày 14.7.2017, Trung tâm Tzu Chi thông báo đã tìm được ứng cử viên hiến tế bào gốc có HLA phù hợp hoàn toàn với bệnh nhân A.

Bác sĩ Dũng chia sẻ “Chúng tôi đã huy động rất nhiều chuyên gia kinh nghiệm để ghép tế bào gốc tạo máu từ máu ngoại vi không cùng huyết thống cho bệnh nhân A. với mẫu tế bào gốc được cung cấp bởi Trung tâm Tzu Chi. Hiện, người bệnh đã bước sang ngày thứ 57 của quá trình ghép, sức khỏe bệnh nhân dần ổn định, kết quả xét nghiệm xác định tỷ lệ mọc mảnh ghép (Chimerism) cho thấy 100% tế bào là của người hiến tặng tế bào gốc”, “Việc ghép thành công ca ghép tế bào gốc tạo máu từ máu ngoại vi không cùng huyết thống sẽ mở ra hướng đi mới, và hy vọng chữa khỏi bệnh cho người bệnh mắc các bệnh lý ác tính không tìm được người cho tế bào gốc cùng huyết thống phù hợp”.

Mở ra hướng đi mới

Phương pháp dị ghép tế bào gốc tạo máu được Bệnh viện Truyền máu huyết học TP.HCM triển khai từ năm 1995 nhưng không tìm được người cho tế bào gốc phù hợp HLA đồng huyết. Đến nay, Việt Nam vẫn chưa có ngân hàng tế bào gốc từ nguồn người hiến tình nguyện.

Trước tình hình trên, Bệnh viện Truyền máu huyết học TP.HCM đã làm việc với một số đối tác là các ngân hàng tế bào gốc lớn ở nước ngoài, trong đó có Trung tâm Ghép Tzu Chi (Đài Loan) và đã ký kết hợp tác với trung tâm này. Qua đó thực hiện xét nghiệm HLA để tìm được người cho thuận hợp HLA hoàn toàn và cung cấp mẫu tế bào gốc cho Bệnh viện Truyền máu huyết học TP.HCM thực hiện kỹ thuật ghép đồng loại. Đây là thành công đầu tiên, là tin vui cho những người đang chờ ghép tế bào gốc, đặc biệt mở ra một hướng đi mới cho nền y học Việt Nam.

Yhocvn.net (Theo motthegioi.vn)