Có nên ‘luật hóa’ việc khám bệnh trước khi cưới?

Khám sức khỏe tiền hôn nhân là điều bắt buộc ở nhiều nước, nhưng ở VN việc này mới chỉ ở dạng khuyến khích. Trong khi một kết quả nghiên cứu gần đây lại cho thấy, tỉ lệ vô sinh tại VN đang gia tăng.

Việc khám sức khỏe tiền hôn nhân là điều bắt buộc ở nhiều nước trên thế giới, nhưng ở Việt Nam việc này mới chỉ ở dạng khuyến khích. Một kết quả nghiên cứu gần đây do bệnh viện Phụ sản Trung ương và đại học Y Hà Nội tiến hành cho thấy, tỉ lệ vô sinh tại Việt Nam đang gia tăng.

Đáng báo động là có khoảng 50% cặp vợ chồng vô sinh có độ tuổi dưới 30 khiến cho nhiều bạn trẻ có ý định kết hôn chủ động tìm đến các phòng khám sức khoẻ tiền hôn nhân. Phóng viên báo ĐS&PL đã tìm hiểu “sự kiện” đang được rất nhiều người quan tâm này để có cái nhìn toàn cảnh về vấn đề khá “nóng” hiện nay với không chỉ các bạn trẻ mà còn với toàn xã hội…

Đi khám vì ám ảnh bệnh… di truyền

Ngồi chờ trước cửa phòng khám sức khoẻ tiền hôn nhân tại bệnh viện Đại học Y, Hà Nội, một cặp đôi khiến tôi đặc biệt chú ý bởi đây là số ít người đến khám có cặp có đôi. Theo chia sẻ của anh Hưng và chị Chang (huyện Thường Tín, TP.Hà Nội), họ dự định sẽ làm đám cưới vào cuối năm nên dẫn nhau đi khám vì ám ảnh tình cảnh éo le của gia đình hàng xóm.

Hoạt động tư vấn, khám sức khoẻ tiền hôn nhân của trung tâm Dân số và Kế hoạch hoá gia đình quận Ba Đình (Hà Nội). Ảnh Thành Long.

Anh Hưng tâm sự: “Chúng tôi thấy hoàn cảnh éo le của nhà hàng xóm nên quyết định đưa nhau đi khám cho chắc. Hai vợ chồng ở ngay gần nhà tôi cưới nhau được gần một năm. Không hiểu tại sao chị vợ gần đây mắc chứng bệnh lạ là tự nhiên lăn ra nhà kêu khóc. Sau lần đó, cứ được khoảng hơn một tháng người vợ lại bị hiện tượng như trên. Thi thoảng, chúng tôi lại nghe thấy tiếng kêu khóc ầm ĩ của người vợ. Người chồng vừa rồi đưa vợ đi khám và được các bác sỹ chẩn đoán vợ anh này bị chứng bệnh thần kinh. Gia đình nhà người chồng bắt bỏ vợ dù chị vợ đang mang thai được 6 tuần”.

Tiếp tục chia sẻ lý do khiến hai người cùng đi khám sức khoẻ trước khi làm đám cưới, chị Chang cho biết: “Dù hiện tại sức khoẻ tôi rất tốt nhưng tôi và bạn trai muốn chắc chắn là cả hai hoàn toàn khoẻ mạnh trước khi quyết định việc trọng đại cả đời. Ở ngay cơ quan tôi, một chị đã lấy chồng hơn 7 năm nhưng cũng chưa thể một lần có cơ hội làm mẹ vì người liên tục gặp vấn đề trục trặc khi mang thai.

“Theo tôi được biết, những “trục trặc” trên hoàn toàn có thể biết trước nếu có sự tư vấn, khám sức khoẻ tiền hôn nhân”, chị Chang đã “động viên” bạn trai cùng đến bệnh viện để làm các xét nghiệm.

Biết tốt nhưng vẫn ngại đi khám

Các chuyên gia về chăm sóc sức khoẻ sinh sản khuyên, thời gian tốt nhất để các cặp đôi đi khám là khoảng từ 3-6 tháng trước khi tiến hành kết hôn. Theo tìm hiểu của PV, hiện tại ở Hà Nội, dịch vụ khám sức khoẻ tiền hôn nhân mới chỉ được thực hiện ở một số bệnh viện lớn như Phụ sản Hà Nội, Phụ sản Trung ương, bệnh viện Đại học Y Hà Nội… Mức giá cho một gói khám dao động từ 1,4 triệu đồng đến 1,6 triệu đồng, như vậy, mỗi cặp đôi sẽ mất khoảng 3 triệu đồng cho dịch vụ này.

Chị Trần Thị Phượng, nhân viên một công ty tư vấn du học cho biết: “Tôi cùng chị gái mình khám sức khoẻ trước khi kết hôn. Tuy nhiên, cảnh xếp hàng chen chúc lấy số ở các bệnh viện khiến tôi không muốn làm việc này khi chuẩn bị làm đám cưới trong thời gian tới. Các bác sỹ mới chỉ tập trung hỏi người đến khám là làm xét nghiệm gì chứ ít chú ý đến việc tư vấn, chưa kể chuẩn bị kết hôn có vô số việc cần phải chi tiêu tốn kém”.

Theo đó, các cặp đôi sẽ được tư vấn và thực hiện danh mục cần thiết như khám nội tổng quát (đo chiều cao, cân nặng, tim, huyết áp…), khám nam khoa, xét nghiệm máu, các xét nghiệm chuyên sâu…

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đa số bạn trẻ thường ngại đề cập đến vấn đề này, họ sợ chạm đến lòng tự ái của nhau và cho rằng đó là việc làm không cần thiết. Nhưng thực tế thì điều đó không chỉ giúp giải tỏa những băn khoăn lo lắng trước khi cưới về khả năng có con mà còn là biện pháp giữ gìn và chăm sóc sức khỏe cho bản thân cũng như người bạn đời của mình. Thực hiện khám tiền hôn nhân có thể phát hiện và điều trị kịp thời nhiều căn bệnh nguy hiểm, tránh được hệ lụy không đáng có trong cuộc sống vợ chồng và tương lai của con cái sau này. Đây là một việc làm đúng đắn, văn minh và mang ý nghĩa sẵn sàng cho cuộc sống mới.

BÀ TRẦN THỊ TỐ TÂM, GIÁM ĐỐC TRUNG TÂM DÂN SỐ VÀ KẾ HOẠCH HOÁ GIA ĐÌNH QUẬN BA ĐÌNH, TP.HÀ NỘI: Cần thể chế thành văn bản định hướng trước khi các cặp đôi kết hôn Thực tế hiện nay, một trong những lý do khiến các cặp đôi e ngại tìm đến dịch vụ này là dịch vụ khám sức khoẻ tiền hôn nhân không thực sự thuận lợi. Hiện tại, chỉ có một số bệnh viện lớn, các bệnh viện tư, phòng khám cung cấp dịch vụ này. Tâm lý “đi bệnh viện”, quá tải ở các bệnh viện khiến họ ngại đi khám. Ở nhiều nước, việc chứng nhận sức khoẻ đảm bảo, không có bệnh truyền nhiễm là một trong những yêu cầu cần có trước khi được phép kết hôn. Nên chăng, ở Việt Nam có hướng dẫn hoặc thể chế hoá bằng văn bản có tính định hướng về mặt sức khoẻ trước khi kết hôn. Bà Tâm đơn cử như mỗi năm, trung tâm Dân số và kế hoạch hoá gia đình Ba Đình chỉ có thể thực hiện một đợt tư vấn, khám sức khoẻ tiền hôn nhân cho các bạn trẻ ở độ tuổi lập gia đình. Nguồn tài chính có hạn, máy móc thiết bị hạn chế là những trở ngại chính trong việc này. “Cần có sự phân cấp hoặc liên thông cung cấp dịch vụ này, tôi nghĩ hiệu quả hơn rất nhiều”, bà Tâm nói.

PGS.TS TRẦN ĐỨC PHẤN – TRƯỞNG BỘ MÔN Y SINH HỌC – DI TRUYỀN, ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI: Tìm “lỗi” gien trước khi kết hôn Không chỉ tìm đến các dịch vụ khám sức khoẻ tiền hôn nhân, nhiều bạn trẻ còn tìm đến đây làm các xét nghiệm chuyên sâu để tìm “lỗi” gien trước khi quyết định kết hôn. Trước đây, cả năm cũng chỉ có một vài trường hợp tìm đến bộ môn xin được tư vấn, nhưng đến nay, hầu như ngày nào chúng tôi cũng có một trường hợp tìm đến xin tư vấn trước khi kết hôn hoặc yêu cầu xét nghiệm NST, phân tích và lập karyotype. Với những gia đình tiền sử di truyền (bệnh down, tâm thần…) thì những xét nghiệm này đặc biệt cần thiết. Nếu trước kia, một năm, tôi chỉ gặp từ 1 đến 3 trường hợp là nam giới chưa lập gia đình đến kiểm tra về sức khỏe sinh sản, xin tư vấn di truyền trước hôn nhân nhưng bây giờ hầu như ngày nào cũng có những trường hợp như vậy đến kiểm tra và xin tư vấn. Điều này cho thấy một thực tế là thế hệ trẻ đang quan tâm đến sức khỏe và tương lai nòi giống rất nhiều.

BÁC SỸ LÊ THỊ KIM DUNG, TRUNG TÂM Y TẾ THÁI HÀ (HÀ NỘI): Có nhiều lợi ích nhưng không phải ai cũng làm theo Thực tế, ai cũng biết việc khám sức khoẻ trước khi kết hôn là rất tốt, tuy nhiên không nhiều bạn trẻ tự giác đi đến các bệnh viện, trung tâm làm việc này. Thứ nhất là việc truyền thông chưa tốt. Thứ hai là đa số các đôi có quan hệ tình dục trước hôn nhân và không muốn điều đấy bị lộ. Danh mục các xét nghiệm có thể giúp tiên lượng nhiều bệnh, khám sức khỏe tiền hôn nhân gồm có xem xét tiền sử bệnh của hai bên, có bệnh về rối loạn tâm thần, bệnh di truyền (hội chứng Down, câm điếc bẩm sinh, ung thư…), bệnh truyền nhiễm, các quan hệ huyết thống, bệnh sử gia đình. Và kiểm tra cả sức khỏe chung, thăm khám cơ quan sinh dục ngoài và trong, tình trạng kinh nguyệt, xuất tinh… Tuỳ theo từng trường hợp, các bác sỹ sẽ tư vấn thêm các xét nghiệm để xét nghiệm những bệnh lây nhiễm qua đường tình dục như lậu, giang mai, HIV/AIDS. Điều quan trọng của việc này là trước khi quyết định có thai, các cặp đôi được nghe các lời khuyên của bác sỹ, đồng thời sử dụng các loại thuốc để cho thai nhi phát triển tốt là mục đích chính.

Đỗ Thơm