Sữa đậu nành vỉa hè có đảm bảo vệ sinh?

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, sữa đậu nành có thành phần protein tương tự với sữa bò nhưng ít chất béo bão hòa nên rất có lợi cho sức khỏe. Sữa đậu nành lại là thức uống cần thiết hàng ngày đối với người già, trẻ em. Tuy nhiên các gánh hàng rong bán sữa đậu nành hiện nay trên vỉa hè đang là mối nguy cơ về an toàn vệ sinh thực phẩm.

Một điểm bán sữa đậu nành dọc hè phố

Có lẽ chưa bao giờ sữa đậu nành là thức uống đang được lên ngôi như bây giờ do thói quen lựa chọn của người tiêu dùng.

Ra ngõ gặp… sữa đậu nành

Trước cổng Trường ĐH Luật TP.HCM đối diện chợ Bình Triệu, P.Hiệp Bình Chánh, Q.Thủ Đức cứ 5 giờ sáng đã có 1 xe sữa đậu nành với 2 xô nhựa to đứng chờ sẵn khách mua. Nhìn từ xa cũng thấy hai chiếc xô đã cũ kỹ đựng một thứ nước trắng đục đang bốc hơi mà không có gì che đậy giữa làn khói bụi hè đường. Thế nhưng vẫn có nhiều em học sinh, người lớn ghé vào mua mà không một chút bận tâm. Khi rảnh rỗi, người bán hàng lại múc sữa đậu nành đang nóng hổi từ xô đổ vào từng chai nhựa và từng bịch nilon để sẵn. Đây cũng là thao tác thường xuyên của người phụ nữ bán sữa đậu nành trước chợ An Nhơn (đường Lê Đức Thọ, P.17, Q.Gò Vấp) khi có người đến mua hàng. Theo quan sát của chúng tôi, khách mua sữa đậu nành có đủ lứa tuổi nhưng tập trung đông nhất vẫn là học sinh và người già đi tập thể dục về. Bà Lan, ngụ ở đường Nguyễn Oanh cho biết: “Ngày nào cũng vậy sau khi đi tập thể dục ngoài công viên về, vợ chồng tôi đều mua vài chai sữa đậu nành về cho cả nhà uống mỗi buổi sáng”.

Theo kết quả kiểm tra của Sở Khoa học – Công nghệ TP.HCM những năm trước, có 90% mẫu sữa đậu nành trôi nổi ngoài đường không đạt tiêu chuẩn vệ sinh vì chứa vi khuẩn tiêu chảy gấp 250 lần cho phép. BS Đỗ Thị Ngọc Diệp – Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM khẳng định: “Đây là những loại vi khuẩn có tỷ lệ nhiễm khuẩn cao vì rất dễ xâm nhập vào thực phẩm và cơ thể khiến nguy cơ ngộ độc rất lớn”. Điều này cũng không có gì lạ bởi vì hầu hết các xe bán sữa đậu nành đều làm thủ công, tự tay người bán chế biến không có ai kiểm tra quy trình sản xuất sản phẩm.

Sữa đậu nành là một thức uống làm từ đậu tương khá phổ biến nhiều nơi, vị mát hơi béo ngậy. Tuy ít canxi nhưng sữa đậu nành có lượng protein cao gần bằng sữa bò. Chứa ít chất béo bão hòa nên sữa đậu nành còn có lợi cho tim mạch, tăng sản xuất chất nhầy cho cơ thể, rất phù hợp với người ăn chay, kiêng thịt động vật. Tuy bổ dưỡng và lành mạnh cho cơ thể, nhưng nếu uống không đúng cách cũng gây hại cho cơ thể. Theo y học cổ truyền một số người tỳ vị hư hàn không nên uống sữa đậu nành vì dễ bị đầy bụng, ợ hơi và cả đi ngoài. Các chuyên gia dinh dưỡng cho biết, trong sữa đậu nành có chất ức chế men saponin, typsin và một số hoạt chất không có lợi cho cơ thể vì thế khi uống sữa phải được đun sôi để tránh đau bụng, buồn nôn và cả ngộ độc thực phẩm.

Nguy cơ nhiễm bẩn, nhiễm độc cao

Gần đây có nhiều người giảm béo bằng cách để sữa đậu nành trong bình giữ nhiệt để uống dần. Đây là điều không nên vì đây là môi trường tốt để vi khuẩn dễ sinh trưởng và phát triển trong môi trường ấm. Hơn nữa sữa đậu nành để lâu vài giờ sau dễ bị biến chất có thể gây hại cho sức khỏe. Dù đã được cảnh báo nhưng nhiều người vẫn uống sữa nóng đựng trong túi nhựa, vỏ chai cũ rất độc hại. Không nên uống nhiều sữa đậu nành trong một lúc vì dễ bị trúng thực nhất là với người già. Nếu nấu sữa chưa đủ độ sôi không chỉ mau hư mà còn rất độc hại vì dễ bị nhiễm khuẩn hơn.

Nhiều năm gần đây do đáp ứng người mua, lượng người kinh doanh loại mặt hàng này tăng vọt. Chỉ cần một ít tiền là có thể sắm được một “bộ đồ nghề” nấu sữa đậu nành để ra đầu đường đứng bán mà không phải huy động vốn cao. Do cạnh tranh với nhau nên giá cả càng ngày càng rẻ. Chỉ cần 3.000 đồng trong túi mà một học sinh phổ thông có ngay một bịch sữa đậu nành nóng hổi đựng trong túi nilon màu trắng. Nếu lịch sự mua nguyên 1 chai sữa đậu nành giá cũng chỉ 10.000 đồng. Tiền nào của nấy, nhiều người còn có “sáng kiến” ra chợ Kim Biên mua các loại bột béo, hương liệu về gia giảm vào nồi sữa đậu nành để giảm giá thành và tăng sự hấp dẫn khẩu vị người tiêu dùng. Nhiều người không cần phải nấu mà chỉ cần đặt mối là có người mang các thùng sữa đậu nành đã chế biến sẵn đem đến bỏ mối tận nhà rất tiện lợi. Ngay chính người bán cũng không biết chất lượng và độ đảm bảo vệ sinh như thế nào huống gì người mua. “Nếu môi trường chế biến mất vệ sinh và dùng sản phẩm đậu mốc, hư thì nguy cơ nhiễm độc, nhiễm bẩn càng cao. Các loại hương liệu, hóa chất dùng để nấu thì phải kiểm tra có được cho phép sử dụng hay không và nếu được sử dụng thì hàm lượng cho phép phải là bao nhiêu. Có như vậy mới bảo đảm chất dinh dưỡng và an toàn vệ sinh thực phẩm. Tốt nhất là tự nấu ở nhà và mua sữa đậu nành có nguồn gốc rõ ràng” – BS Diệp cho biết.

Bài, ảnh: Quang Phan

Nguồn: Giáo dục Online