Nắng hè nhớ đến đậu đen

Đậu đen thường được dân gian sử dụng như một loại thức ăn ngon, bổ, rẻ, dưới nhiều dạng chế biến đơn giản như nấu chè, kem, cháo, xôi…sách “Bản thảo bị yếu” viết: Đậu đen có đặc tính làm cho người già mắt yếu được sáng trở lại; có công hiệu bổ thận và điều hòa hệ thống tim mạch. Có hai loại đậu đen: Loại vỏ đen ruột trắng và loại vỏ đen ruột xanh mà người Việt Nam mình thường gọi là đậu đen xanh lòng. Loại sau này thường được người ta chọn lựa dùng để làm thuốc nhiều hơn.

Theo đông y đậu đen tính hơi ôn, vị ngọt, qui kinh thận, có tác dụng trừ thấp giải độc, bổ thận, bổ huyết, bồi bổ cơ thể. Nhiều sách cổ viết rằng ăn đậu đen chữa được chứng thủy thũng, tê thấp, bổ thận, giải độc cơ thể, phụ nữ dùng lâu ngày thì làm đẹp dung nhan. Loại vỏ đen ruột xanh gọi là đậu đen xanh lòng được sử dụng làm thuốc nhiều hơn.

Ngoài ra đậu đen có một nhóm chất rất quan trọng tạo màu sắc đỏ tím cho lớp vỏ ngoài của nó được gọi là anthocyanidin, đây là nhóm chất có tác dụng kháng oxy hóa tế bào rất cao, giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, đề kháng ung thư, kéo dài tuổi thọ, chống lão hóa tế bào. Vì vậy đậu đen dùng tốt cho người già, trẻ em và phụ nữ, nam giới sử dụng sẽ tăng cường chức năng của thận, bổ tinh, ích huyết, chữa liệt dương, tai ù, huyết áp cao, song giống như các loại hạt thô khác, đậu đen có hàm lượng chất xơ cao.

Xin chỉ giới thiệu một số cách trị liệu tiêu biểu từ đậu đen:

* Món chè đỗ đen: Đỗ đen tính bình, vị ngọt, giá trị dinh dưỡng tương đối cao, chứa protein, ít chất béo, khoáng chất phong phú, ngoài ra còn chứa thành phần canxi, kẽm, sắt, beta carotin, vitamin B1, B2, B12 cần thiết cho cơ thể. Đặc biệt chè đỗ đen có tác dụng điều trị đối với thận yếu, lưng eo nhức mỏi, mặt sưng phù, phong thấp tê liệt, thấp khớp hoặc các bệnh lở loét. Chè đỗ đen còn có tác dụng làm sắc màu da sáng và mịn màng hơn. Tuy nhiên còn tùy thể trạng mà ăn nhiều hay ít trong mỗi lần.

* Món đậu đen hầm gà ác: Dùng cho phụ nữ sau khi sinh lấy đậu đen hầm với gà ác là món ăn bổ huyết. Những người thận yếu với các triệu chứng hay đau mỏi lưng gối, răng khô, tóc rụng, xuất tinh sớm, di mộng tinh, dương sự kém sút, trí nhớ giảm, hay quên, khó ngủ…

* Bổ thận, mạnh lưng gối: có thể dùng 100g đậu đen với một cặp chân gà ta, ninh nhừ, nêm vừa ăn… Tùy thể trạng mà ăn nhiều hay ít trong mỗi lần.

*Chữa ngộ độc rau quả: Đậu đen tán nhỏ ngâm rượu vắt lấy nửa thăng (tức 0,5 lít) nước cốt, chia ra uống trong ngày.

*Chữa đau đầu: Đậu đen 3 phần sao hơi có khói và cho vào 5 phần rượu ngâm trong 7 ngày, đậy kín sau đưa ra uống hết.

*Chữa mất ngủ: Đậu đen rang nóng rồi cho vào một vỏ gối đen mà gối đầu, khi nguội lại thay đậu đen nóng khác.

*Kinh trị âm chứng bí phương: Lấy lượng đậu đen vừa phải, sao già rồi đổ rượu vào, đậy kín cho khỏi bay mất hơi, chờ nguội uống rất hay.

*Chữa tiêu chảy hoắc loạn: Đậu đen 1 vốc nghiền sống rồi hòa với nước uống.

BS Hoàng Xuân Đại

Nguồn: Đại đoàn kết