Đảm bảo an toàn truyền máu

NAT là kỹ thuật xét nghiệm sàng lọc virus HIV, HBV, HCV trong máu. Đây là kỹ thuật xét nghiệm sàng lọc máu tiên tiến nhất hiện nay, được thực hiện trên máy xét nghiệm sinh học phân tử hoàn toàn tự động cho độ chính xác cao, hiệu quả rõ rệt trong việc rút ngắn thời gian cửa sổ phát hiện các virus.

Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê- Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, nếu như trước đây, cứ phải qua 3 tháng kể từ người bị phơi nhiễm HIV, người bệnh mới có thể xác định được mức độ nhiễm bệnh ra sao.

Nay với việc áp dụng kỹ thuật NAT, việc xác định mức độ nhiễm bệnh nói trên được xác định nhanh chóng chỉ trong 1 ngày. Kỹ thuật này mở ra kỷ nguyên mới bảo đảm an toàn truyền máu, cung cấp nguồn máu an toàn, kịp thời.

Kể từ năm 1999, kỹ thuật NAT lần đầu tiên được áp dụng sàng lọc virus HCV trên thế giới, rồi đến năm 2002, cơ quan FDA Hoa Kỳ công nhận kỹ thuật này cũng có thể xét nghiệm, sàng lọc thêm được các virus HBV, HIV, trong 10 năm qua (1998-2008), tại 37 quốc gia ở các châu lục, đã phát hiện khoảng 3.000 trường hợp nhiễm tác nhân gây bệnh mà xét nghiệm huyết thanh học không phát hiện được, chiếm khoảng 0,003%.

Tại Việt Nam, từ năm 2014, Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương đi tiên phong trong việc áp dụng kỹ thuật này. Tất cả những đơn vị máu cũng như các chế phẩm máu ở đây đều được sàng lọc bằng kỹ thuật NAT trước khi được đưa đến người bệnh. Tiếp theo, kỹ thuật này là các BV Truyền máu – Huyết học TP.HCM, BV Chợ Rẫy, BV Huyết học – Truyền máu Cần Thơ…

Về nguyên lý hoạt động, kỹ thuật NAT phát hiện trực tiếp các ADN và ANR của virus thông qua nhân bản đoạn gen đặc hiệu của chúng (dù hàm lượng khá thấp trong máu, ngay từ khi mới lây nhiễm) tăng lên nhiều lần và sau đó xác định chính xác chủng loại virus đã nhiễm.

Theo GS.TS Nguyễn Anh Trí- Giám đốc Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương, năm 2015, cả nước tiếp nhận được hơn 1.160.000 đơn vị máu toàn phần và khối tiểu cầu gạn tách được từ một người hiến. Ngoài việc sàng lọc cho 100% số máu này bằng kỹ thuật huyết thanh học phát hiện nhiễm virus HBV, HCV, HIV, giang mai, sốt rét…, có gần 418.000 đơn vị máu, chiếm 36% tổng lượng máu tiếp nhận nói trên được sàng lọc bằng kỹ thuật NAT, phát hiện được 442 mẫu máu nhiễm bệnh.

Truyền máu là một trong 3 yếu tố đánh giá sự phát triển y tế mỗi quốc gia. Trong năm 2016, chúng ta phấn đấu tiếp nhận được 1,3 triệu đơn vị máu, năm 2020 – 1,8 triệu. Do vậy, theo ông Trí, việc xét nghiệm sàng lọc máu bảo đảm an toàn truyền máu đang được ngành y tế đặt lên tầm quan trọng hàng đầu. Cũng vì vậy, NAT cũng đang “lọt” vào “tầm ngắm” của các nhà cung cấp máu.

Trần Ngọc Kha

Nguồn: Đại đoàn kết